Solidarne uwolnienie się od długu wekslowego

[b]Sąd Najwyższy w precedensowym wyroku (sygn. I CSK 249/09) uznał, że zasada, iż wyrok korzystny dla jednego z dłużników solidarnych uwalnia od długu pozostałych, dotyczy również dłużników wekslowych tej samej kategorii.[/b]

Jeśli wobec tych pozostałych dłużników zapadł wyrok zasądzający, drogą do uwolnienia się od odpowiedzialności jest tzw. powództwo przeciwegzekucyjne. Ma ono zdjąć z tytułu wykonawczego klauzulę wykonalności, a tym samym wyłączyć egzekucję komorniczą. Tytułem wykonawczym jest przede wszystkim wyrok zasądzający należność, ale także np. ugoda sądowa, akt notarialny, w którym dłużnik dobrowolnie poddał się egzekucji. Klauzula wykonalności warunkuje natomiast wszczęcie postępowania egzekucyjnego i przymusowe ściągnięcie długu.

[srodtytul]Pod pozorem pożyczki[/srodtytul]

W tej sprawie dłużników solidarnych było trzech, a źródłem ich solidarność był wystawiony przez nich weksel własny gwarancyjny in blanco. Miał zabezpieczać spłatę 140 tys. zł pożyczki udzielonej wystawcom przez Michała T. i Jarosława D.

Posiadacze weksla wypełnili go na tę kwotę i wystąpili do sądu o jej zasądzenie. Sąd I instancji wydał nakaz zapłaty. W zarzutach od tego nakazu wystawcy przekonywali, że umowa pożyczki była nieważna, bo pozorna. Za nią kryła się bowiem umowa sprzedaży należącego do wystawców przedsiębiorstwa. W konsekwencji nieważne było zobowiązanie wekslowe.

[srodtytul]Korzystny dla jednego[/srodtytul]

Uchyleniem nakazu zapłaty i oddaleniem powództwa skończyła się jednak tylko sprawa współwystawczyni weksla Anny S. Wobec dwu pozostałych współwystawców – Bartosza T. i Krystiana L. – nakaz uprawomocnił się z powodu uchybienia terminu do wniesienia zarzutów.

Posiadacze weksla uzyskali klauzule wykonalności przeciwko nim. Ci dwaj wystawcy, powołując się na wyrok dotyczący Anny S. i opierając się na art. 840 pkt 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8DDC24B0CE7AD82505426CF6EA41757E?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link], domagali się pozbawiania nakazu zapłaty wykonalności.

Ten artykuł pozwala wystąpić z takim żądaniem, jeśli po powstaniu tytułu egzekucyjnego, np. wyroku, nastąpiło zdarzenie powodujące wygaśnięcie zobowiązania albo niemożność jego egzekwowania.

Bartosz T. i Krystian L. powoływali się też na art. 375 § 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A320751F0DC230DBE17434F5061436D0?id=70928]kodeksu cywilnego[/link], w myśl którego wyrok zapadły na korzyść jednego z dłużników solidarnych zwalnia współdłużników, jeżeli uwzględnił zarzuty, które są im wspólne. Tym wspólnym zarzutem była nieważność umowy pożyczki (z którą wiązało się zobowiązanie wekslowe) z powodu jej pozorności.

Sądy I i II instancji uznały jednak, że przepis ten nie dotyczy dłużników wekslowych, bo solidarność tych dłużników zapisana w art. 47 prawa wekslowego różni się istotnie od przewidzianej w k.c.

Sąd Najwyższy był innego zdania. Uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Rozstrzygnął jednoznacznie, że [b]art. 375 § 2 k.c. ma zastosowanie, gdy zarzuty są wspólne i gdy chodzi o dłużników wekslowych tego samego szeregu, tej samej kategorii – współwystawców, współindosantów, współakceptantów. W tej sprawie byli to współwystawcy, a jednocześnie „współpożyczkodawcy”, a taki wspólny zarzut stanowiła pozorność umowy[/b] – tłumaczył sędzia Mirosław Bączyk.

[b]Nie ma powodu, by wszyscy oni nie skorzystali z wyroku zwalniającego z długu jednego z nich[/b] – mówił sędzia.

Zaznaczył, że sytuacja zmieniłaby się, gdyby weksel poszedł w ruch. Wtedy za względu na art. 17 prawa wekslowego nie byłoby już zarzutów wspólnych.

[ramka][b]Posiadacz ma wybór[/b]

Kto weksel wystawił, przyjął, indosował lub zań poręczył, odpowiada wobec posiadacza solidarnie. Taką zasadę ustanawia art. 47 prawa wekslowego. Posiadacz może dochodzić roszczeń przeciwko jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom bez potrzeby zachowania porządku, w jakim się zobowiązali. Takie samo prawo ma dłużnik wekslowy, który weksel wykupił. Dochodzenie sądowe roszczeń przeciw jednemu dłużnikowi nie tamuje dochodzenia przeciw innym, nawet następującym po dłużniku, przeciwko któremu wpierw skierowano dochodzenie sądowe.[/ramka]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autorki

[mail=i.lewandowska@rp.pl]i.lewandowska@rp.pl[/mail][/i]