Tak będzie, jeśli wystąpią przyczyny przewidziane w samej umowie spółki.

Czyli?

Na przykład wtedy, gdy z jej treści wynika, że spółka trwa aż do zakończenia pewnych czynności, takich jak budowa wodociągu. Równie dobrze umowa może przewidywać rozwiązanie spółki jawnej po upływie określonego czasu, np. roku czy pięciu lat.

Albo na czas trwania koncesji. Choć trzeba pamiętać, że spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony w przypadku, gdy pomimo istnienia przyczyn rozwiązania, przewidzianych w umowie, prowadzi ona swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników. Tak wynika z art. 59 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=1E962FADE11A4EBEDF09832BAD2FE2BA?id=133014]kodeksu spółek handlowych[/link].

[srodtytul]Pisemna zgoda[/srodtytul]

Natomiast sytuacje powodujące rozwiązanie tej spółki osobowej wymienia art. 58 kodeksu spółek handlowych. Razem z pierwszą, już opisaną opcją (umowa spółki) przyczyn takich jest sześć. Jakie są pozostałe?

Kolejna to zgodna uchwała wszystkich wspólników. Przy czym powinna ona zostać podjęta w takiej samej formie, jakiej wymaga zawarcie umowy spółki, czyli na piśmie. A to dlatego, że z art. 23 kodeksu spółek handlowych wynika wymóg zawarcia umowy spółki jawnej na piśmie pod rygorem nieważności.

Spółka ulegnie również rozwiązaniu w przypadku upadłości, chyba że postępowanie upadłościowe zostało uchylone lub umorzone. Ale to jeszcze nie wszystko.

[srodtytul]Śmierć lub ogłoszenie upadłości[/srodtytul]

Także śmierć wspólnika może uzasadnić rozwiązanie spółki. Jednak inaczej będzie, jeśli umowa spółki lub późniejsza uchwała wspólników podjęta niezwłocznie postanowią o dalszym trwaniu spółki między pozostałymi wspólnikami.

Umowa spółki może przewidywać wstąpienie spadkobierców wspólnika na jego miejsce, z tym że jeżeli umowa spółki stanowi, że prawa zmarłego wspólnika służą im wszystkim łącznie, do ich wykonywania powinni wskazać spółce jedną osobę. Tak wynika z art. 60 kodeksu spółek handlowych. A w przeciwnym wypadku każdy ze spadkobierców staje się wspólnikiem jawnym.

Również [b]ogłoszenie upadłości wspólnika może skutkować rozwiązaniem spółki.Dlaczego? Upadłość jednego wspólnika podważa jego wiarygodność wobec pozostałych.[/b]

Trzeba pamiętać, że wspólnik może zostać postawiony w stan upadłości tylko w przypadku, gdy ma status przedsiębiorcy.

Jednak pomimo ogłoszenia upadłości wspólnika spółka czasem trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami. Tak będzie, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią. Pozwala na to art. 64 kodeksu spółek handlowych.

[srodtytul]Wypowiedzenie umowy[/srodtytul]

Umowę spółki jawnej można po prostu wypowiedzieć. Jeśli taka inicjatywa wyjdzie od wspólnika, to jest to dopuszczalne tylko wtedy, gdy umowa spółki jest bezterminowa albo została milcząco przedłużona na taki czas.

Za niedopuszczalnością wcześniejszego rozwiązywania w drodze wypowiedzenia umów terminowych wypowiedział się kilkukrotnie [b]Sąd Najwyższy (por. uchwała SN z 15 lutego 1996 r., III CZP 5/96; uchwała SN z 3 marca 1997 r., III CZP 3/97, uchwała SN z 27 października 1997 r., III CZP 49/97)[/b].

Wypowiedzenie umowy przez wspólnika co do zasady może nastąpić na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego. Tak stanowi art. 61 § 1 kodeksu spółek handlowych.

Wypowiedzenie takie powinno nastąpić w formie pisemnego zawiadomienia pozostałych wspólników lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki. Jednak wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika nie powoduje rozwiązania spółki, jeśli w umowie przewidziano trwanie spółki między pozostałymi wspólnikami albo pozostali wspólnicy powezmą uchwałę o trwaniu spółki.

[b]Uwaga! [/b]Wypowiedzenie umowy spółki jawnej może też nastąpić przez wierzyciela. Tu warunkiem jest bezskuteczna egzekucja z ruchomości danego wspólnika, przeprowadzona w ciągu sześciu miesięcy przed wypowiedzeniem, uzyskanie przez wierzyciela prawomocnego tytułu egzekucyjnego oraz zajęcie roszczeń przysługujących dłużnikowi na wypadek rozwiązania umowy spółki.

Wypowiedzenie powinno także nastąpić na sześć miesięcy przed upływem roku obrachunkowego albo w terminie krótszym, jeśli umowa spółki tak przewiduje. Pozostali wspólnicy mogą zapobiec takiemu rozwiązaniu spółki, jeśli powezmą uchwałę o trwaniu spółki. Ale uchwała nie jest potrzebna, jeśli trwanie spółki wynika z umowy.

[srodtytul]Decyzją sądu[/srodtytul]

O rozwiązaniu spółki może także zadecydować sąd. Zgodnie bowiem z art. 63 kodeksu spółek handlowych każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd. Jeżeli jednak ważny powód zachodzi po stronie jednego ze wspólników, sąd może na wniosek pozostałych wspólników orzec o wyłączeniu tego wspólnika. Przeciwne postanowienia umowy są nieważne.

Oznacza to, że rozwiązanie spółki musi być uzasadnione „ważnymi powodami”. Przepisy nie precyzują tego pojęcia – przyjmuje się jednak, że są to takie okoliczności, które uniemożliwiają lub utrudniają prowadzenie działalności. W praktyce są to takie sytuacje, jak ciężkie naruszenie obowiązku przez wspólnika, nieuczciwe lub nielojalne prowadzenie przedsiębiorstwa, a także przewlekła choroba uniemożliwiająca wspólnikowi prowadzenie spraw spółki.

[ramka][b]Przykład[/b]

Jan, wspólnik dwuosobowej spółki jawnej, rozpoczął prowadzenie działalności na własny rachunek, która pokrywa się z zakresem działalności spółki. Dlatego Mikołaj, drugi wspólnik, wystąpił z powództwem o rozwiązanie spółki.

Twierdził przy tym, że zgodnie z art. 56 kodeksu spółek handlowych wspólnik jest zobowiązany powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki. Wspólnik nie może, bez wyraźnej lub domniemanej zgody pozostałych wspólników, zajmować się interesami konkurencyjnymi, w szczególności uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partner, komplementariusz lub członek organu spółki.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe potwierdziło, że Jan prowadzi działalność konkurencyjną (czyli działa na własny rachunek w taki sposób, że pokrywa się to z przedmiotem działalności spółki). Tym samym naruszył zakaz wynikający z art. 56 kodeksu spółek handlowych. Sąd uznał że stanowi to podstawę do rozwiązania spółki w trybie art. 63 § 1 kodeksu spółek handlowych.[/ramka]

[srodtytul]Trzeba zlikwidować[/srodtytul]

Rozwiązanie spółki nie powoduje natychmiastowego zaprzestania jej istnienia. Do ustania spółki jawnej konieczne jest przeprowadzenie jej likwidacji albo uzgodnienie innego sposobu zakończenia działalności spółki. Tak wynika z art. 67 § 1 kodeksu spółek handlowych.

[ramka][b]WAŻNE [/b]

Wypowiedzenie umowy spółki jawnej pod warunkiem jest niedopuszczalne. Tak orzekł [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 29 kwietnia 2009 r. (II CSK 614/2008)[/b][/ramka]

[ramka][b]Uwaga[/b]

Spółkę jawną zawartą na czas życia wspólnika uważa się zawartą na czas nieoznaczony.[/ramka]

[ramka][b]Kto złoży pozew[/b]

Pozew o rozwiązanie spółki jawnej może wnieść każdy ze wspólników niezależnie od tego, czy ma prawo reprezentacji.

Przesłanką wykluczenia jest, aby ważny powód do rozwiązania spółki zachodził wyłącznie po stronie jednego wspólnika. [/ramka]