Leasing: bez odliczenia VAT, bez podatku od darowizny

Po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego przedsiębiorca wykupił samochód osobowy. Firma leasingowa wystawiła fakturę na potwierdzenie tej transakcji. Przedsiębiorca zamierza przekazać wykupione auto na cele osobiste i nie wprowadzać do ewidencji środków trwałych. Czy z faktury dokumentującej wykup tego auta nie ma prawa odliczyć podatku? Czy jeżeli w przyszłości podaruje to auto córce, to będzie musiał zapłacić VAT od nieodpłatnej dostawy towarów? – pyta czytelnik.

Umowa leasingu operacyjnego sprowadza się do używania rzeczy i pobierania pożytków, nie powoduje natomiast powstania prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Leasing jest usługą zdefiniowaną w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Po zakończeniu podstawowego okresu trwania umowy leasingu jednym z wariantów jest sprzedaż przedmiotu umowy leasingobiorcy. Opcja wykupu samochodu będącego przedmiotem umowy leasingu jest uprawnieniem, z którego leasingobiorca może skorzystać, ale nie musi. Przyjmuje się, że wykup przedmiotu leasingu jest odrębną czynnością – dostawą towaru – niezwiązaną z samą umową leasingu. Prawidłowo zatem firma leasingowa udokumentowała wykup samochodu po zakończeniu mowy leasingu operacyjnego fakturą z tytułu dostawy towarów.

Przeznaczenie samochodu

Jeśli po wykupie auta po zakończeniu umowy leasingu ma ono być przekazane na potrzeby osobiste przedsiębiorcy, to podatnikowi nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT z faktury wykupu. Nie wystąpi tu związek pomiędzy podatkiem naliczonym z tytułu wykupu auta a działalnością opodatkowaną VAT.

A dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

Jak bowiem wynika z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Bez wynagrodzenia

W analizowanej sprawie samochód wycofany z działalności gospodarczej (po wykupie z leasingu operacyjnego) i przekazany na cele osobiste w przyszłości może być przedmiotem darowizny.

Przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne darowizny

– traktuje się jak dostawę towarów, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT).

Przepisu tego nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika (zob. art. 7 ust. 3 ustawy o VAT).

Opodatkowaniu VAT podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, a także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych. Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi ich opodatkowywać), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane). W analizowanej sprawie podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT od nabycia tego auta, a zatem należy uznać, że ewentualna darowizna tego przekazanego (po wykupie z leasingu) na potrzeby osobiste auta nie powinna podlegać VAT.

To nie działalność

W praktyce organów podatkowych można także spotkać pogląd, że jeżeli osoba fizyczna zbywa swój majątek prywaty, a czynność ta wykonywana jest jednorazowo lub okazjonalnie, w warunkach wskazujących, że działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Z tego także powodu darowizna takiego samochodu nie podlega VAT (interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 kwietnia 2018 r., 0113-KDIPT1-3.4012. 353.2018.1.OS).

— Marcin Szymankiewicz

doradca podatkowy

podstawa prawna: ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 217 r., poz. 1221 ze zm.)