Nie są to jednak synonimiczne określenia tego samego działania, lecz dwa zupełnie różne narzędzia wykorzystywane przez urzędy skarbowe.

Czym są czynności sprawdzające?

Przepisy dotyczące przeprowadzania czynności sprawdzających, zawarte są w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. ordynacja podatkowa w dziale V. Natomiast przepisy dotyczące kontroli podatkowej w dziale VI, tej samej ustawy. Czynności sprawdzające mają na celu sprawdzenie formalnej poprawności i terminowości składanych deklaracji i wpłacanych podatków, ustalenie stanu faktycznego niezbędnego do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami a także zweryfikowanie poniesionych przez podatnika wydatków i uzyskanych przychodów (opodatkowanych i nieopodatkowanych) w zakresie niezbędnym do ujawnienia podstawy opodatkowania z tytułu przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych a także zweryfikowanie danych i dokumentów przedstawionych przez podatnika dokonującego rejestracji podatkowej (art. 272 – ordynacja podatkowa).

CZYTAJ TEŻ: Czy nieodliczony VAT jest kosztem podatkowym?

Dodatkowo, organ podatkowy może badać zasadność zwrotu podatku VAT, zgodnie z art. 274b ordynacji podatkowej oraz art. 87 ust. 2 ustawy o VAT. Organ podatkowy może postanowić o przedłużeniu terminu zwrotu podatku VAT do czasu zakończenia czynności sprawdzających. Rozpoczęcie czynności sprawdzających nie poprzedza doręczenie zawiadomienia o zamiarze ich przeprowadzenia czy też zawiadomienie o ich wszczęciu. Najczęściej o ich rozpoczęciu podatnik powiadamiany jest telefonicznie. Często podatnik nie jest również zawiadamiany o zakończeniu prowadzonych czynności sprawdzających, co jest jedną z różnic pomiędzy kontrolą podatkową a czynnościami sprawdzającymi.

Kto może przeprowadzać czynności sprawdzające?

Do przeprowadzenia czynności sprawdzających uprawnione są organy podatkowe pierwszej instancji:

  • naczelnik urzędu skarbowego;
  • naczelnik urzędu celno-skarbowego (w zakresie podatku akcyzowego);
  • wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa (w zakresie podatków od środków transportu, od nieruchomości, leśnego, rolnego lub opłat lokalnych);
  • dyrektor izby celnej;
  • dyrektor izby skarbowej.

Urząd znajduje błąd – co wtedy?

Jeśli podczas prowadzonych czynności sprawdzających zostanie stwierdzone, że deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki, lub została wypełniona niezgodnie z ustalonymi wymaganiami, organ podatkowy może:

  • samodzielnie skorygować deklarację tzn. dokonać stosownych poprawek lub uzupełnienia brakujących informacji. Organ podatkowy może tego dokonać tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku, kwoty nadwyżki podatku do przeniesienia lub straty podatkowej nie przekracza kwoty 5 tys. zł. Skorygowana deklaracja zostaje uwierzytelniona przez organ i zostaje dostarczona podatnikowi wraz z informacją o ewentualnej dopłacie lub zwrocie podatku i informacją o możliwości wniesienia sprzeciwu w terminie 14 dni, od dnia dostarczenia uwierzytelnionej kopii skorygowanej deklaracji. Wniesienie sprzeciwu przez podatnika automatycznie anuluje korektę.
  • zwrócić się do podatnika o skorygowanie złożonej deklaracjioraz złożenie wyjaśnień.

Podatnik sam zauważył błąd – co zrobić?

Czynności sprawdzające w przeciwieństwie do kontroli podatkowej nie blokują możliwości złożenia korekty deklaracji. Oznacza to, że gdy podatnik po rozpoczęciu czynności podatkowej sam zauważy popełniony błąd może samodzielnie złożyć korektę deklaracji. Gdy analogiczna sytuacja miała miejsce w trakcie kontroli podatkowej, podatnik byłby pozbawiony takiej możliwości zgodnie z art. 81b ordynacji podatkowej: ,, § 1. Uprawnienie do skorygowania deklaracji:

1) ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej – w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą;

2) przysługuje nadal po zakończeniu: a) kontroli podatkowej, b) postępowania podatkowego – w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego.”

CZYTAJ TEŻ: Kościński: Zmieniamy całą administrację finansową

Korekta złożona w trakcie postępowania podatkowego lub kontroli skarbowej nie wywołuje skutków prawnych. Organ powiadomi podatnika pisemnie o jej bezskuteczności. W analizowanym przepisie nie wymieniono czynności sprawdzające.