Pracodawca powinien zapewnić zatrudnionym właściwy sprzęt niezbędny do wykonywania umówionej pracy. Nie może on być zupełnie dowolny pod względem jakości – powinien gwarantować właściwy poziom bezpieczeństwa i ergonomii. W dużej części przypadków pracownicy świadczą pracę przy użyciu komputera, który wraz z monitorem ekranowym wchodzi w skład komputerowego stanowiska pracy.

Powszechnie przyjmuje się, że prawo do dofinansowania okularów odnosi się do pracowników świadczących pracę w pełnym wymiarze, których czas pracy przed monitorem wynosi co najmniej 4 godziny dziennie. Wyklucza to prawo do dofinansowania okularów dla osób zatrudnionych na pół etatu. Czy jednak każdy pracownik świadczący pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy jest pozbawiony prawa do okularów korekcyjnych?

Dwie przesłanki

Osobom świadczącym pracę przed monitorami ekranowymi pracodawca powinien zapewnić – w razie takiej konieczności – okulary korygujące wzrok. Nie dotyczy to jednak każdego pracownika. Łącznie muszą zostać spełnione dwie przesłanki.

Po pierwsze w kwestii konieczności używania okularów korygujących powinien wypowiedzieć się lekarz. Okulary są niezbędne, gdy wynika to z zaleceń lekarza. Zalecenia stosowania okularów do pracy przy monitorze ekranowym mają wynikać z przeprowadzonego badania okulistycznego w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej.

Drugą przesłanką, która musi zostać spełniona, aby powstał obowiązek wyposażenia pracownika w okulary, to świadczenie przez niego pracy przed monitorem przynajmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy.

Kluczowa definicja

Tu pojawia się problem w zakresie interpretacji użytej w przepisach definicji „pracownik". Z przepisów rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe wynika, iż pracownikiem jest osoba użytkująca w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Rodzi się pytanie – czy połowa dobowego wymiaru czasu pracy odnosi się do podstawowych norm czasu pracy wynikających z art. 129 k.p. (8 godzin na dobę), czy może również do niepełnego etatu, w jakim jest zatrudniony pracownik?

Ta wątpliwość ma kluczowe znaczenie w praktyce. Od jej rozstrzygnięcia zależy bowiem uznanie danej osoby za pracownika mającego prawo do okularów korekcyjnych.

Wymiar w danym dniu

Uwzględniając ogół poglądów należy uznać, że definicja pracownika na gruncie rozporządzenia odwołuje się do ogólnej normy dobowego wymiaru czasu pracy, a nie indywidualnego – np. skróconego czasu pracy. Tym samym warunkiem uzasadniającym zapewnienie okularów jest korzystanie z monitora nie krócej niż 4 godziny w ciągu dobowego wymiaru czasu pracy wynoszącego 8 godzin.

Zatem w typowej sytuacji pracownik zatrudniony na część etatu, użytkujący monitor ekranowy, nie ma prawa do okularów korekcyjnych. Jednak nie można wykluczyć takiej organizacji pracy, gdy okulary trzeba będzie zapewnić również osobie zatrudnionej na część etatu. Jeżeli bowiem przychodzi ona do pracy co drugi dzień na 8 godzin i ponad połowę czasu spędza przed monitorem, należy uznać, że jest pracownikiem w rozumieniu rozporządzenia w sprawie monitorów ekranowych. Nie ma znaczenia okoliczność, że praca nie jest świadczona każdego dnia. Tym samym nawet w przypadku, gdyby zatrudniony świadczył pracę tylko raz w tygodniu przez 8 godzin, z tego przynajmniej przez połowę czasu przed komputerem, należy uznać, że ma prawo do okularów – jeśli ich stosowanie zaleci lekarz.

Reasumując, to od organizacji pracy zależy, czy pracownika zatrudnionego na część etatu należy uznać za pracownika w rozumieniu przywołanego rozporządzenia.

Autor jest prawnikiem, ekspertem prawa pracy