Każda praca wiąże się z określonym poziomem ryzyka, związanym z zagrożeniami, jakie wynikają z jej charakteru oraz szeroko pojmowanego środowiska pracy. Rodzajem prac, w przypadku których zagrożenia mają charakter szczególnie doniosły, są tzw. prace szczególnie niebezpieczne. To takie, gdzie ryzyko wystąpienia niekorzystnych następstw – np. wypadków przy pracy – jest większe niż w przypadku innych prac.
Nie tylko z listy
Prace szczególnie niebezpieczne są wymienione w rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bhp. Jednak to, że dana praca jest szczególnie niebezpieczna, może wynikać również z innych przepisów technicznego bezpieczeństwa pracy oraz z instrukcji eksploatacji określonych urządzeń. O zakwalifikowaniu danej pracy jako szczególnie niebezpiecznej może też zadecydować sam pracodawca – uwzględniając utrudnione warunki ich wykonywania oraz zwiększony poziom zagrożeń.
Właściwy instruktaż...
Jak już zasygnalizowano, z uwagi na charakter prac szczególnie niebezpiecznych niezbędne jest podjęcie wzmożonych działań, aby zapewnić pracownikom maksimum bezpieczeństwa i ograniczyć do minimum możliwość wystąpienia np. wypadku przy pracy. Pracodawca powinien mieć na względzie, że to na nim spoczywa określenie szczegółowych wymagań dotyczących bezpieczeństwa przy wykonywaniu konkretnych prac szczególnie niebezpiecznych, z uwzględnieniem obowiązujących w tym zakresie przepisów.
Do niezwykle istotnych obowiązków pracodawcy w związku z pracami szczególnie niebezpiecznymi należy dodatkowo zaliczyć:
- bezpośredni nadzór nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób,
- odpowiednie środki zabezpieczające,
- właściwy instruktaż pracowników.
Dodatkowo musi on zapewnić, aby dostęp do miejsca wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych miały jedynie osoby upoważnione oraz odpowiednio poinstruowane.
... i bieżący nadzór
Bardzo istotną kwestią przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych jest bezpośredni nadzór nad ich realizacją. Problem w tym, że przepisy bezpośrednio nie definiują, czym on jest. Można więc mieć wątpliwości, jak powinien wyglądać w praktyce.
Pewne jest, że do sprawowania nadzoru nad realizacją prac kwalifikowanych jako szczególnie niebezpieczne pracodawca musi wyznaczyć konkretne osoby. Ponad wszelką wątpliwość pracownik, niezależnie od posiadanych kwalifikacji, nie może nadzorować sam siebie w tym zakresie. Bezpośredni nadzór powinien mieć przy tym charakter zewnętrzny i być stały. Zatem wyznaczona do tego osoba musi nadzorować wykonywanie prac szczególnie niebezpiecznych przez cały czas.
Uwzględniając charakter zagrożeń, niektóre prace szczególnie niebezpieczne powinny być wykonywane na podstawie polecenia mającego formę pisemną. Wymienia je rozporządzenie ministra gospodarki z 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych. Zgodnie z zawartymi tam postanowieniami, prace eksploatacyjne stwarzające możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, należy wykonywać na podstawie polecenia pisemnego. Wydaje je prowadzący eksploatację lub osoba przez niego upoważniona. W takim poleceniu trzeba w szczególności:
- wskazać osoby odpowiedzialne za organizację realizację prac,
- określić warunki oraz środki ochronne mające zapewnić bezpieczeństwo oraz
- podać termin rozpoczęcia i zakończenia prac, z uwzględnieniem przerw w ich realizacji.
—Autor jest prawnikiem, ekspertem prawa pracy
masz pytanie, wyślij e-mail: tygodnikpraca@rp.pl
