W czerwcu co tydzień, w każdy wtorek, prowadzimy dyżury telefoniczne we współpracy z Państwową Inspekcją Pracy. Na ostatni zapraszamy 30 czerwca w godzinach od 11 do 12, tel.
22 463 00 11
22 463 00 11
. Zachęcamy też do przysyłania do nas pytań e-mailem: prawopracy@rp.pl.
Odwołanie z urlopu
Pracuję w drukarni. Trzy miesiące temu wykupiłem wycieczkę dla rodziny w uzgodnionym wcześniej terminie urlopu. Niedawno się okazało, że jeden z kolegów złożył wymówienie, a drugi się rozchorował. Kierownik wymaga, żebym przełożył wyjazd, ale nie chce słyszeć o zwrocie pieniędzy. Czy to zgodne z prawem?
Zgodnie z art. 164 kodeksu pracy przesunięcie urlopu może nastąpić wyłącznie na wniosek pracownika lub, ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia w toku pracy. Nie zawsze więc takie przesunięcie urlopu jest prawnie uzasadnione. Powinno się opierać na nieznanych wcześniej przyczynach. Niestety niezapowiedziana nieobecność innego pracownika mieści się w katalogu przyczyn uzasadniających przesunięcie urlopu.
Choć przepis nie reguluje wprost obowiązku zwrotu kosztów przesuniętego urlopu (jak w wypadku odwołania z rozpoczętego już urlopu w myśl art. 167 k.p.), to podstawę takiego roszczenia stanowią przepisy kodeksu cywilnego. W takiej sytuacji zwrotowi podlegałyby koszty związane z odwołaniem wycieczki, poniesione nie tylko przez pracownika, ale także wszystkich członków jego rodziny. Być może spowoduje to zmianę podejścia pracodawcy. Jeśli to nie pomoże, warto się zwrócić o przeprowadzenie kontroli przez inspektora pracy, który sprawdzi, czy faktycznie są podstawy do przesunięcia urlopu przez pracodawcę.
Nadgodziny nie dla zleceniobiorcy
Pracuję na budowie na zlecenie. Pierwotnie według umowy dniówka miała wynieść osiem godzin. Teraz codziennie pracuję po 10–11 godzin, a ostatnio usłyszałem, że w soboty i niedziele mamy podgonić plan. Czy mam prawo się domagać wypłaty za te nadgodziny?
Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych wraz z dodatkiem przysługuje jedynie osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Jest możliwość wystąpienia o wynagrodzenie za nadgodziny także przez zleceniobiorcę. Wiązałoby się to jednak z koniecznością ustalenia istnienia stosunku pracy. Wymaga to skomplikowanego postępowania, którego efekty będą znane dopiero za kilka czy kilkanaście miesięcy. Na potrzeby takiego procesu zleceniobiorca powinien codziennie zapisywać sobie w specjalnym zeszycie moment rozpoczęcia i zakończenia pracy. Takie notatki będą stanowiły dowód w postępowaniu przed sądem o wypłatę wynagrodzenia za nadgodziny. Zanim to będzie możliwe, zatrudniony na zlecenie będzie musiał najpierw udowodnić, że jego praca spełniała wszystkie przesłanki z art. 22 k.p., czyli że odbywała się w miejscu i czasie określonym przez pracodawcę, a także pod jego nadzorem. Inspektor za zgodą pracownika może w jego imieniu wystąpić w takiej sprawie do sądu pracy.
Zbiory na zwolnieniu lekarskim
Część naszych pracowników ma własne gospodarstwa lub pochodzi z rodzin rolniczych. Jak co roku w okresie zbiorów zaczęli masowo korzystać ze zwolnień lekarskich. Jakie mamy możliwości skontrolowania, czy należy się im wynagrodzenie chorobowe, czy też pomagają w tym czasie w zbiorach?
Zgodnie z art. 68 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa firmy mogą kontrolować pracowników w okresie zwolnienia chorobowego albo wystąpić o to do ZUS. Ważne są tu regulacje zawarte w rozporządzeniu ministra pracy w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich (...). W myśl tych przepisów weryfikacją zwolnień lekarskich mogą się samodzielnie zajmować wyłącznie firmy zgłaszające do ubezpieczeń społecznych ponad 20 pracowników. Mniejsze powinny o takich sytuacjach zawiadamiać ZUS. Jeżeli kontroler przyłapie pracownika na gorącym uczynku, to grozi mu zwrot wypłaconego świadczenia. Takie zachowanie może też być podstawą dyscyplinarnego zwolnienia go z pracy.
Agnieszka Jaroszek, główny specjalista w Departamencie Legalności Zatrudnienia GIP
—not. mrz
