CIT: przekazanie majątku likwidacyjnego nie oznacza odpłatnego zbycia

Spółka z o.o. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym 5 lipca 2012 r. Początkowo miała jednego wspólnika, który objął wszystkie udziały i pokrył je wkładem pieniężnym. W lutym 2012 r. kapitał zakładowy spółki został podwyższony. Udziały objął jedyny wspólnik i pokrył je aportem w postaci wierzytelności przysługującej mu względem innej spółki, wynikającej z umowy przedwstępnej sprzedaży lokalu mieszkalnego. W marcu 2012 r. podatniczka nabyła od tej spółki lokal mieszkalny objęty umową przedwstępną i udział w garażu. Na poczet ceny zostały zaliczone zaliczki wniesione przez wspólnika z tytułu zawarcia umowy przedwstępnej, z której wierzytelność została wniesiona aportem. W sierpniu 2012 r. jedyny udziałowiec sprzedał jeden udział i do spółki dołączył drugi wspólnik. Rok później zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę o likwidacji i rozwiązaniu spółki.

Wnioskodawczyni zapytała o skutki podatkowe związane z likwidacją i podziałem majątku spółki.

Fiskus zauważył, że ocena skutków podatkowych takiej czynności wymaga ustalenia, czy po stronie spółki powstanie przychód podatkowy czy nie. Jego zdaniem przepisy nie wymieniają przekazania przez likwidowaną spółkę jej majątku na rzecz udziałowców jako zdarzenia rodzącego taki przychód. Jednak katalog zdarzeń powodujących powstanie przychodu nie ma charakteru wyczerpującego, tylko przykładowy. Chociaż przepisy o CIT nie określają wprost, że przeniesienie praw własności składników majątkowych przy likwidacji spółki powoduje powstanie przychodu podatkowego po jej stronie, to zdarzenie to należy traktować na równi ze zbyciem tych składników majątku. Jeśli natomiast chodzi o koszty, to spółka będzie mogła je rozpoznać w związku z przeniesieniem praw własności składników majątkowych na udziałowców, w wysokości faktycznie poniesionych wydatków na nabycie nieruchomości.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach nie podzielił stanowiska urzędników. Zgodził się ze skarżącą, że w przedstawionym stanie faktycznym nie sposób określić, jakie przysporzenie miałoby powstać po stronie spółki w związku z przekazaniem składników majątkowych udziałowcom. Jak podkreślił sąd, aby można było mówić o powstaniu przychodu, musi dojść do definitywnego przysporzenia majątkowego. W opinii WSA opisana we wniosku czynność nie wiąże się z powstaniem po stronie skarżącej jakiegokolwiek przysporzenia. Wręcz przeciwnie, spółka obniży swój majątek o wartość aktywów, które zostaną wydane udziałowcom. Przysporzenie majątkowe będzie zatem miało miejsce, ale po stronie udziałowców, którzy otrzymają składniki majątkowe likwidowanej spółki.

Odwołując się do orzecznictwa, WSA podkreślił, że podział masy likwidacyjnej spółki (o której mowa w art. 286 § 1 k.s.h.) między wspólników, w wyniku którego na wspólników są przenoszone prawa własności składników majątku likwidowanej spółki z o.o., nie jest jego odpłatnym zbyciem. W konsekwencji nie powoduje powstania przychodu z tego tytułu, przewidzianego w art. 12 ust. 1 w związku z art. 14 ust. 1 ustawy o CIT.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 28 kwietnia 2015 r. (I SA/Gl 1234/14).

—oprac. Aleksandra Tarka

Krzysztof Dyba - senior tax manager, praktyka podatkowa/DZP

Orzeczenie WSA w Gliwicach wpisuje się w utrwaloną linię orzeczniczą dotyczącą skutków podatkowych podziału majątku spółki kapitałowej w stanie prawnym obowiązującym do końca 2014 r. Jak konsekwentnie podnosi się w orzecznictwie (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., K-7/13), istotą powstania przychodu podatkowego jest uzyskanie przysporzenia majątkowego mającego postać zwiększenia aktywów lub uniknięcia wydatków. Nie sposób doszukać się po stronie spółki jednego ani drugiego, w przypadku rozdysponowania jej majątku pozostałego po likwidacji. Różnorakie argumenty przeciwne podnoszone w tej sprawie przez fiskusa nie mają jakiegokolwiek oparcia w przepisach podatkowych i niepotrzebnie wydłużają procedurę uzyskiwania interpretacji indywidualnych.

Warto zauważyć, że nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, która weszła w życie z początkiem 2015 r., wprowadziła nowe regulacje dotyczące analizowanego problemu. Po zmianach przepisów uregulowanie przez podatnika zobowiązania, np. spłata pożyczki (kredytu), wypłata dywidendy lub wypłata wygrodzenia za umarzane udziały (akcje), w formie świadczenia niepieniężnego powoduje powstanie przychodu podatkowego. Przepis ten nie odnosi się jednak do podziału majątku likwidowanej spółki, co może powodować wątpliwości wśród podatników, czy czynność ta jest objęta dyspozycją nowej regulacji. Specyfika podziału majątku spółki przemawia za jego odmiennym traktowaniem, zgodnym z dotychczas ustaloną linią orzecznictwa sądowego. Rozdysponowanie majątku między wspólników (akcjonariuszy) nie powinno zatem powodować powstania przychodu po stronie likwidowanej spółki także w aktualnym stanie prawnym.