Rz: W jakich okolicznościach mały przedsiębiorca powinien pomyśleć o złożeniu wniosku ?o ogłoszenie upadłości?
Cezary Zalewski:
Najbardziej istotną informacją dla małego przedsiębiorcy jest to, że on nie tylko może, on musi taki wniosek złożyć w określonych przez prawo okolicznościach. Nie jest to wybór. Jeśli tego nie zrobi ?– musi liczyć się ?z konsekwencjami. Ten obowiązek powstaje, gdy przedsiębiorca jest niewypłacalny.
Jak należy rozumieć to pojęcie?
Niestety, w orzecznictwie istnieją na ten temat rozbieżności. Pierwszy pogląd, według którego orzeka większość sądów upadłościowych, jest potocznie nazywany koncepcją dwóch faktur. Oznacza ona dla przedsiębiorcy tyle: nie płacę dwóch faktur wobec dwóch wierzycieli, to znaczy, ?że jestem niewypłacalny. ?Nie ma znaczenia fakt, ?że inne należności reguluję ?w terminie.
Czy ma znaczenie, jak długo zalega się z tymi płatnościami?
Dla powstania obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie ma to znaczenia. Chociaż sąd upadłościowy w przypadku niewielkich i krótkotrwałych zaległości może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości. Taką możliwość daje mu art. 12 prawa upadłościowego i naprawczego. Zgodnie z tym przepisem „sąd może oddalić wniosek ?o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10 proc. wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika".
A jaki jest ten drugi pogląd na temat przesłanek upadłości?
Jest to pogląd wynikający ?z orzeczeń Sądu Najwyższego, zgodnie z którym niewypłacalność ma mieć charakter trwałego nieregulowania należności. Większość sądów upadłościowych nie podziela jednak tego stanowiska i przy orzekaniu bierze pod uwagę tzw. koncepcję dwóch faktur. Gdyby bowiem przyjąć pogląd prezentowany ?w orzeczeniach SN, to określona w art.12 możliwość oddalenia wniosku w przypadku krótkich i drobnych zaległości nie miałaby sensu.
Co przedsiębiorca może zyskać, szybko składając wniosek ?o ogłoszenie upadłości?
W przypadku spółki z o.o. samo złożenie takiego wniosku zwalnia członka zarządu z odpowiedzialności za długi spółki określonej ?w art. 299 Kodeksu spółek handlowych i art. 116 Ordynacji podatkowej. W przy?padku wszystkich małych przedsiębiorców działających jako osoby fizyczne liczy się przede wszystkim to, że mają szansę na oddłużenie, czyli umorzenie przez sąd upadłościowy niezaspokojonych w toku postępowania upadłościowego zobowiązań. Z kolei postępowanie upadłościowe z możliwością układu nie musi prowadzić do likwidacji firmy. Pozwala na jej ratowanie, przedsiębiorca uzyskuje ochronę przed przymusową egzekucją do czasu zawarcia układu z wierzycielami i za ich zgodą może uzyskać częściowe oddłużenie lub przesunięcie terminów płatności. Problemy z płatnością faktur zazwyczaj świadczą o problemach przedsiębiorstwa. Oddłużenie może pomóc mu stanąć ?na nogi.
Czy złożenie takiego wniosku jest trudne?
Jest to jeden z najbardziej skomplikowanych wniosków w postępowaniu cywilnym. Można jednak pokusić się ?o przygotowanie go samemu. Trzeba jednak pamiętać ?o wielu szczegółach. Liczy się tu skrupulatność. Wymogi, które takie pismo powinno spełniać – poza ogólnymi wymogami pisma procesowego określonymi w Kodeksie postępowania cywilnego – określają ?art. 22, 23 i 25 prawa upadłościowego. O ile w przypadku braków dotyczących tych dwóch pierwszych artykułów sędzia może wezwać do uzupełnienia, to niezamieszczenie oświadczenia ?o prawdziwości danych umieszczonych we wniosku określonego w art. 25 prawa upadłościowego skutkuje zwrotem wniosku. Trzeba też pamiętać, że wniosek ?o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy podlega opłacie w wysokości 1000 zł.
Jakie konsekwencje grożą przedsiębiorcy, który mimo stanu niewypłacalności nie złoży takiego wniosku?
Oprócz utraty możliwości uwolnienia się członków zarządu sp. z o.o. od odpowiedzialności za długi spółki, ?o której wspominałem wcześniej, przedsiębiorcy grozi odpowiedzialność karna. Sądy mają możliwość orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej także wobec osoby, która ?w terminie nie złoży wniosku o ogłoszenie upadłości. Poza tym lepiej jest złożyć taki wniosek wcześniej, gdy sytuacja firmy nie jest jeszcze taka zła i dzięki oddłużeniu może mieć szansę na dalsze funkcjonowanie w przyszłości.
—rozmawiała Katarzyna Borowska
