Mogą do nich przystępować m.in. młodociani pracownicy, którzy kończą właśnie przygotowanie zawodowe w formie nauki zawodu. Ta forma edukacji młodocianych trwa najdłużej 36 miesięcy i ma na celu przeszkolenie takiej osoby do pracy w charakterze wykwalifikowanego pracownika lub czeladnika. Obejmuje praktyczną naukę zawodu odbywaną u pracodawcy (w tym w cechu rzemieślniczym) i dokształcenie teoretyczne w zasadniczej szkole zawodowej albo w formach pozaszkolnych. Nauka zawodu młodocianego kończy się zaliczeniem egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe.

Rz: Młodociany pracownik, ?z którym firma zawarła umowę ?o pracę w celu przygotowania zawodowego, w czerwcu 2014 r. zdał egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, tuż po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej. Jego zatrudnienie ma charakter bezterminowy. ?Jednak 18 lat skończy on dopiero 23 września 2014 r. Jak należy go traktować: jako pracownika młodocianego czy pełnoletniego, skoro zatrudniający chce z nim nadal współpracować?

Tu mamy do czynienia ?z młodocianym zaangażowanym na podstawie umowy ?o pracę w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu. Nauka kończy się pozytywnym zaliczeniem egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, przeprowadzanym niezwłocznie po uzyskaniu świadectwa ukończenia tej szkoły ?(§ 109–142 rozporządzenia ?z 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania ?i promowania uczniów ?i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów ?i egzaminów w szkołach publicznych, DzU nr 83, poz. 562 ze zm.). Od następnego dnia po zakończeniu nauki zawodu należy pracownika traktować jak pełnoletniego. Oznacza to przede wszystkim konieczność wypłacania mu przynajmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę dla osób w pierwszym roku pracy wynoszącego 80 proc. pełnej płacy minimalnej, czyli ?w 2014 r. jest to 1344 zł brutto miesięcznie (1680 zł brutto x 80 proc.). Nie ma przy tym znaczenia, że 18 lat osiągnie on dopiero we wrześniu 2014 r.

Jednak finalizacja nauki zawodu przez młodocianego (zdanie wskazanego egzaminu) nie oznacza automatycznego rozwiązania umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Tym bardziej że ma ona charakter zatrudnienia na czas nieokreślony. Należy uznać, że od następnego dnia po zaliczeniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe umowa traci swój specyficzny charakter, ale pracodawca musi odpowiednio uregulować sprawę jej zerwania.

To co zatrudniający ma zrobić ?– wypowiedzieć umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego? A może złożyć pracownikowi wypowiedzenie zmieniające z propozycją modyfikacji tego angażu w zwykłą umowę ?o pracę bezterminową?

Absolutnie nie, gdyż zabrania tego kodeks pracy. ?Art. 196 k.p. wprost wskazuje sytuacje i powody, z jakich można złożyć wypowiedzenie młodocianemu pracownikowi. W tym katalogu nie ma zakończenia nauki zawodu (zaliczenia egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe). Tym samym młodocianemu nie wolno też wypowiedzieć warunków pracy i płacy ze wskazanej przyczyny. Dlatego jedynym rozwiązaniem jest załatwienie sprawy za porozumieniem stron. Pracodawca ma do wyboru dwa rozwiązania:

Młodociany pracownik odbywający naukę zawodu ukończył 18 lat 27 maja 2014 r. W czerwcu przystąpił do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (czeladniczego) przed izbą rzemieślniczą. Czy mimo osiągnięcia 18 lat do czasu zaliczenia tego egzaminu (za blisko miesiąc) nadal trzeba go traktować jak pracownika młodocianego?

Tym razem chodzi o pracownika młodocianego, który podpisał umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu odbywanej u pracodawcy będącego rzemieślnikiem. Choć wcześniej przekroczył 18 lat, do chwili ukończenia nauki zawodu (zaliczenia egzaminu czeladniczego) w zakresie warunków zatrudnienia należy go traktować jak pracownika młodocianego (głównie dotyczy to ograniczeń przy organizacji czasu pracy). Wynika to bezpośrednio ?z § 13 rozporządzenia ?Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (tekst jedn. DzU z 2014 r., ?poz. 232). Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny ?w wyroku z 30 maja 2008 r. (I OSK 238/08).

Na pytania dotyczące zatrudniania takich osób odpowiada Renata Majewska, specjalistka prawa pracy, właścicielka firmy Biuro Kadr i Płac