Co piąty skontrolowany pracodawca naruszył art. 22 kodeksu pracy, który określa zasady nawiązania stosunku pracy. Porównanie ubiegłorocznych wyników kontroli z danymi z lat poprzednich niestety potwierdza tendencję wzrostową naruszeń prawa w tym zakresie.
Okazuje się jednak, że najbardziej efektywną formą eliminowania stwierdzonych nieprawidłowości jest kierowanie przez inspektorów do pracodawców poleceń i wystąpień wnoszących o zastąpienie umów cywilnoprawnych umowami o pracę. Zdecydowana większość pracodawców zastosowała się do nich. W efekcie 6,7 tys. zatrudnionych zyskało umowy pracę w miejsce dotychczasowych cywilnych kontraktów, bez konieczności wytaczania powództw.
Inspektorzy skierowali też do sądów 240 powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy na rzecz 440 osób. Większość z nich jest nadal rozpatrywana. W 32 przypadkach sądy wydały wyroki ustalające istnienie stosunku pracy; natomiast 55 powództw oddalono z uzasadnieniem, że wolą stron było zawarcie umowy cywilnoprawnej.
PIP uważa, że celowe byłoby wprowadzenie do polskiego ustawodawstwa takich instrumentów, które pozwoliłyby na skuteczne wyegzekwowanie od pracodawcy obowiązku zawarcia umowy o pracę w warunkach zatrudnienia, określonych w art. 22 § 1 kodeksu pracy. Chodzi tu np. o ustanowienie domniemania istnienia stosunku pracy dla osób wykonujących pracę najemną.
Ubiegłoroczne kontrole wykazały także liczne uchybienia w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących zawierania i rozwiązywania terminowych umów o pracę. Znaczna liczba umów długoterminowych na okres dłuższy niż 5 lat wskazuje, że rozważenia wymaga wprowadzenie maksymalnego okresu, na jaki mogą być zawarte umowy na czas określony z pracownikiem zatrudnionym u tego samego pracodawcy. Umowy takie stanowiły ponad 13 proc. ogółu umów na czas określony, zawartych w skontrolowanych firmach.
