Zamawiający często mają problemy z ustaleniem kryterium oceny kwalifikacji wykonawców. Chodzi o możliwości np. opisu sposobu dokonywania wyboru wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu, który promowałby wykonawców prowadzących działalność gospodarczą oraz wykonujących zamówienia na terenie Unii Europejskiej, np. przez przyznawanie im na etapie prekwalifikacji większej ilości punktów w postępowaniu prowadzonym zgodnie z ustawą – Prawo zamówień publicznych (dalej: p.z.p.).
W pierwszej kolejności należy odróżnić kwestię opisu warunków udziału w postępowaniu, od przyjętego przez zamawiającego opisu dokonywania oceny kwalifikacji wykonawców spełniających te warunki dla potrzeb zapraszania wykonawców do składania ofert w postępowaniu.
Zaproszenie dla większej liczby
W postępowaniach dwuetapowych (tj. w trybie przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem oraz dialogu konkurencyjnego) pierwszy etap postępowania kończy się wraz z zakończeniem procesu prekwalifikacji, które następuje przez wysłanie wykonawcom spełniającym warunki udziału w postępowaniu zaproszenia do składania ofert.
W praktyce zdarza się jednak tak, że liczba wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu jest większa niż maksymalna liczba wykonawców, którzy mogą zostać dopuszczeni do składania ofert. Zgodnie bowiem z art. 51 ust. 2 p.z.p. (w przetargu ograniczonym) art. 57 ust. 3 p.z.p. (w negocjacjach z ogłoszeniem) oraz art. 60d ust. 3 p.z.p. (w dialogu konkurencyjnym), jeżeli liczba wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, jest większa niż określona w ogłoszeniu o zamówieniu, zamawiający zaprasza do składania ofert wykonawców wyłonionych w sposób obiektywny i niedyskryminacyjny.
Wykonawcę niezaproszonego do składania ofert traktuje się zaś jak wykluczonego z postępowania o udzielenie zamówienia, a tym samym taki wykonawca jest traktowany tak, jak wykonawca, który nie spełnił warunków udziału w postępowaniu (do wykonawców tych stosuje się art. 24 ust. 3 i 4 oraz art. 89 ust. 1 pkt 5 p.z.p.). Wykonawcy spełniający warunki udziału w postępowaniu są natomiast zapraszani przez zamawiającego do składania ofert, pod warunkiem że ich liczba jest mniejsza od liczby podanej w ogłoszeniu lub jej równa. Gdy liczba wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu jest mniejsza od liczby wskazanej w ogłoszeniu lub jej równa, wówczas zamawiający ma obowiązek zaproszenia do negocjacji wszystkich wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu. Jeżeli liczba wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu jest większa od liczby wskazanej w ogłoszeniu, w tej sytuacji zamawiający powinien dokonać dodatkowej oceny zmierzającej do zhierarchizowania wykonawców zainteresowanych wzięciem udziału w postępowaniu. W rezultacie zamawiający powinien zaprosić do składania ofert tych wykonawców, którzy spełniają warunki w największym stopniu, tj. otrzymali najwyższą ocenę spełniania tych warunków (przyznając im największą ilość punktów). Innymi słowy, kryteria oceny kwalifikacji służą ograniczaniu liczby wykonawców, którzy zostaną zaproszeni do składania ofert.
Kryteria w ogłoszeniu
Kryteria oceny kwalifikacji powinny być wskazane w ogłoszeniu o zamówieniu, co służy zapewnieniu przejrzystości prowadzonego postępowania oraz zachowaniu uczciwej konkurencji. Na etapie ogłoszenia zamawiający powinien zatem wskazać, spełnianie których warunków będzie brane pod uwagę w razie konieczności ograniczenia liczby wykonawców, w jaki sposób zamawiający będzie oceniał spełnianie tych warunków w większym lub mniejszym stopniu (poprzez nadanie wag poszczególnym warunkom). Oznacza to, że zamawiający może zgodnie z przyjętym przez siebie kryterium oceny kwalifikacji przyznawać odpowiednie ilości punktów za spełnienie poszczególnych warunków i dzięki temu promować wykonawców, którzy np. wykazali się wysoką liczbą skutecznie ukończonych kontraktów przy podobnych zamówieniach lub posiadają wysoką zdolność kredytową.
Jarosław M. ?Jankowski, adwokat ?ze spółki Siemens
Zamawiający, informując wykonawców o wynikach oceny spełniania przez nich warunków udziału w postępowaniu, powinien jednocześnie przekazać informację o przyznanej na podstawie kryterium oceny kwalifikacji pozycji rankingowej wykonawców. Dzięki temu doszłoby do skumulowania w jednym czasie procedowania nad złożonymi środkami ochrony prawnej dotyczących etapu prekwalifikacji. Wskazane jest jednak, aby zamawiający wstrzymali się ?z zapraszaniem do składania ofert do czasu, gdy lista wykonawców zakwalifikowanych do etapu składania ofert stanie się ostateczna, ?tzn. do czasu, gdy upłynie termin na składanie odwołań od decyzji zamawiającego lub gdy rozstrzygnięte zostaną wszystkie środki ochrony prawnej złożone przez wykonawców, a dotyczące etapu prekwalifikacji. W przypadku przedłożenia w tym samym momencie informacji o wynikach prekwalifikacji oraz zaproszenia do składania ofert, wykonawcy otrzymujący takie zaproszenie staliby na uprzywilejowanej pozycji względem wykonawców, którzy mogliby zostać zaproszeni do składania ofert, w wyniku powtórzenia przez zamawiającego czynności prekwalifikacji będących skutkiem złożonych przez wykonawców środków ochrony prawnej. ?Tym samym mogłoby dojść do naruszenia podstawowych zasad reżimu zamówień publicznych, jakimi są: zasada uczciwej konkurencji oraz zasada równego traktowanie wykonawców.
