Tak uznał ZUS oddział w Gdańsku w decyzji nr 502 z 24 grudnia 2013 r. (DI/100000/?451/1436/2013).

W tej sprawie, działając w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, wnioskodawca wskazał, że po utracie statusu zakładu pracy chronionej ciągle posiada środki na Zakładowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON). Osoby niepełnosprawne stanowią aktualnie 38 proc. zatrudnionych ogółem. Na wniosek pracownika pracodawca wypłacił mu z tego funduszu jednorazowe bezzwrotne dofinansowanie na zakup leków z tytułu długotrwałej choroby. Świadczenie to przyznał zatrudnionemu zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej ?z 19 grudnia 2007 r. w sprawie ZFRON.

Dodatkowo pracodawca udzielił niepełnosprawnym pracownikom pożyczek z tego funduszu na różne cele związane z pomocą w rehabilitacji zawodowej i społecznej tych osób. Zaciągnął ją również długotrwale niezdolny pracownik, który otrzymał nieodpłatne świadczenie na zakup leków. Pracodawca uznał, że jeśli pracownik ten wydatkuje pożyczkę zgodnie z celem, na który została przyznana, i złoży wniosek ?o umorzenie kwoty pozostałej do spłaty umotywowany długotrwałą chorobą, przystanie na tę prośbę.

W tych okolicznościach przedsiębiorca powziął wątpliwość, czy jako płatnik musi odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne od dofinansowania na zakup leków i od umorzonej kwoty pożyczki. Jednocześnie wyraził stanowisko, że świadczenia te powinny być objęte zwolnieniem ze składek, ponieważ opisaną pomoc należy traktować jako zapomogę losową przyznaną w wypadku długotrwałej choroby pracownika. Wskazał, że świadczenia te – zgodnie ?z dyspozycją § 2 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.) nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Dlatego też w powyższych sytuacjach wnioskodawca nie powinien odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne od tych świadczeń. Organ rentowy nie podzielił jednak stanowiska wnioskodawcy, uznając, że jest ono błędne.

Marcin ?Wojewódka, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka ?i Wspólnicy sp.k.

Zasadą obowiązującą w polskim prawie ubezpieczeń społecznych jest to, ?że podstawę wymiaru składek ?na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu ?przepisów o podatku dochodowym ?od osób fizycznych. Jednocześnie ustawodawca ustanowił wyjątki ?od tej reguły, przewidując wyłączenie określonych świadczeń z podstawy wymiaru składek. Należy zgodzić się ?ze stanowiskiem ZUS, że jakiekolwiek wyjątki od zasady muszą być intepretowane ściśle i nie jest możliwe stosowanie wykładni rozszerzającej.

W opisanym stanie faktycznym wnioskodawca uważał, że podstawę ?do zwolnienia stanowi powołany przez niego § 2 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia ?z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Przepis ten stanowi, że podstawy wymiaru składek nie stanowią zapomogi losowe w przypadku klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby. ?Jest to błędna interpretacja. Należy bowiem wskazać, że tego rodzaju zdarzenia, ?aby podlegały zwolnieniu, muszą być nieprzewidywalne i posiadać wyjątkowy charakter. Taka sytuacja nie zachodzi ?w omawianym stanie faktycznym.

Mamy tu bowiem przypadek z góry zaplanowanego, świadomego ?i uwarunkowanego od zachowania danego uprawnionego, umorzenia świadczenia pochodzącego ze środków ZFRON na rzecz uprawnionych niepełnosprawnych pracowników.

Należy pamiętać, że pracodawca tworząc ZFRON gromadzi środki, które mogą być wydatkowe wyłącznie na cele ściśle określone w przepisach. Wydatkowanie tych środków może więc nastąpić tylko ?w sposób planowany, usystematyzowany ?i kompleksowy na rzecz uprawnionych ?osób niepełnosprawnych i to wyłącznie ?na zasadach przewidzianych przepisami tak powszechnego, jak też zakładowego szczebla. Przepisy te wyraźnie odróżniają zwolnione z podstawy wymiaru składek zapomogi losowe od innych wypłat, które co do zasady zwolnieniu nie podlegają. Dlatego należy zgodzić się z ZUS, ?że środków z tytułu jednorazowego bezzwrotnego świadczenia na zakup leków oraz umorzenia pożyczki nie można traktować jako zapomogi losowej ?w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia w przypadku klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby ?– a więc w razie zaistnienia zdarzeń nieprzewidywalnych i nadzwyczajnych.

W związku z powyższym, należy zgodzić się z dokonaną przez organ rentowy interpretacją, która nie podziela stanowiska wnioskodawcy. Słusznie ZUS stoi na stanowisku, że to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od planowanego przyznania niepełnosprawnemu pracownikowi ze środków ZFRON jednorazowego, bezzwrotnego świadczenia na dofinansowanie zakupu leków ?i umorzonej kwoty przyznanej pożyczki.