Zatrudnienie na stanowisku kierowcy powoduje, że pierwszeństwo stosowania wobec tego pracownika będzie mieć ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 1155 ze zm., dalej ustawa).

Zwrócił na to uwagę Główny Inspektorat Pracy w stanowisku z 11 sierpnia 2008 r. w sprawie umów o pracę kierowców (GPP-302-4560-609/08/PE). Uznał, że jeśli strony angażu zgodnie określiły taki rodzaj pracy (stanowisko), inspektor ma prawo weryfikować zgodność organizacji czasu pracy podwładnego ze szczególnymi przepisami ustawy.

Co nie obowiązuje...

Pojazdy ratownictwa medycznego wyłączono spod rozporządzenia WE nr 561/2006 zgodnie z jego art. 3 lit. e.

W związku z tym do kierowców tej grupy nie stosuje się przepisów o czasie prowadzenia pojazdu, obowiązkowych przerwach i odpoczynkach wynikających z tego aktu. Innym skutkiem wyłączenia jest to, że do szoferów wykonujących przewóz samochodami ratownictwa medycznego lub usługi transportu sanitarnego nie odnosi się cała ustawa, a jedynie jej część, za wyjątkiem wyłączeń wynikających z jej art. 22. W praktyce oznacza to, że do szoferów samochodów ratownictwa medycznego oraz wykonujących usługi transportu sanitarnego nie stosuje się art. 12 ust. 2 i 3 ustawy.

Ogranicza on maksymalny tygodniowy czas pracy do 60 godzin przy zachowaniu przeciętnie 48 godzin pracy na tydzień w okresie rozliczeniowym i to niezależnie od liczby pracodawców zatrudniających kierowcę. Do takich szoferów nie stosuje się też art. 13 ustawy, przewidującego prawo do przerw w czasie pracy w wymiarze 30 lub 45 minut. Oznacza to, że tacy kierowcy w praktyce mają jedynie przerwę 15-minutową, tzw. śniadaniową.

Wyłączenie obejmuje także art. 21 ustawy ograniczający do 10 godzin ich czas pracy w dobach, w których wykonują oni zadania w porze nocnej z art. 2 pkt 6a ustawy. Wobec nich nie działa także art. 24 pkt 2, wprowadzający obowiązek uzyskania od kierowcy oświadczenia o wymiarze zatrudnienia lub wykonywaniu czynności na innej podstawie niż stosunek pracy.

...a co działa

W pozostałym zakresie do wykonujących przewóz samochodami ratownictwa medycznego lub usługi transportu sanitarnego stosuje się ustawę o czasie pracy kierowców. W praktyce oznacza to, że pracodawca musi wobec nich stosować definicję czasu pracy z art. 6 ustawy.

Honoruje więc zasady planowania czasu pracy, dopuszczalne systemy i wynikające z tych przepisów minimalne okresy odpoczynku. Co więcej szef ma obowiązek prowadzić dla kierowców ewidencję czasu pracy w jednej z form przewidzianych w art. 25 ust. 1 ustawy. Ma też informować ich o przepisach z zakresu czasu pracy oraz tak ustalić warunki wynagradzania, aby nie stwarzać dodatkowego niebezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Przewozy pojazdami lub zespołami pojazdów ratownictwa medycznego, również w zakresie usług transportu sanitarnego, korzystają z wyłączenia spod ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (DzU z 2012 r., poz. 1265 ze zm.). Wynika to wprost z jej art. 3 ust. 1 pkt 3.

Inne wymogi i badania

Powoduje to, że do tej grupy szoferów nie odnoszą się przepisy wprowadzające obowiązek odbycia kwalifikacji wstępnej (art. 39a i następne ustawy o transporcie drogowym) i szkoleń okresowych (art. 39d i następne tej ustawy).

Co więcej, kierowcy ci nie muszą przechodzić specjalistycznych badań lekarskich i psychologicznych, uregulowanych w art. 39j i 39k ustawy. Podlegają więc w tym zakresie ogólnej regulacji z art. 229 k.p. oraz rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 69, poz. 332 ze zm.).

Wymagana dokumentacja

Kierowcy pojazdów ratownictwa medycznego oraz wykonujący usługi transportu sanitarnego muszą dysponować prawem jazdy odpowiedniej kategorii. W samochodach o dmc do 3,5 tony, skonstruowanych do przewozu nie więcej niż 9 osób, licząc z szoferem, będzie to kategoria B. Ponadto pracodawca musi przekazać im informację o przepisach dotyczących czasu pracy, które stosuje się przy wykonywanych przez nich przewozach.

Taki kierowca podlega badaniom wstępnym, okresowym i kontrolnym tak jak każdy pracownik. W skierowaniu na nie pracodawca musi jednak wykazać fakt prowadzenia pojazdu w zakresie obowiązków służbowych. Na podstawie takiej informacji lekarz – profilaktyk powinien rozszerzyć zakres badań o konsultację okulistyczną oraz badania zjawiska olśnienia i widzenia zmierzchowego (§ 4 ust. 4 pkt 5 rozporządzenia ministra zdrowia z 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (tekst jedn.DzU z 2013 r., poz. 133).

Tylko w ten sposób szef zyska pewność, że szofer jest zdolny do wykonywania określonej pracy. Pozostałe wymogi dotyczące dokumentacji kierowców zatrudnionych w transporcie medycznym nie różnią się od ogólnych obowiązków ciążących na pracodawcy w związku z zatrudnianiem innych pracowników.