Firma, która ma wielu wierzycieli i nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań, nie musi narażać się na egzekucję komorniczą i ogłaszać upadłości. Jeżeli jej przedstawiciele chcą ją uratować, to powinni rozważyć tzw. upadłość układową.

Zawarcie układu z wierzycielami pozwoli firmie na zrestrukturyzowanie i powrót do normalnego funkcjonowania. Warto jednak pamiętać, że upadłość układowa może zostać ogłoszona, gdy zostanie uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu niż po przeprowadzeniu postępowania obejmującego likwidację majątku dłużnika.

Podmioty uprawnione do działania

Pierwszym krokiem dłużnika do wszczęcia postępowania, jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości układowej. Powinien to zrobić w terminie dwóch tygodni od dnia wystąpienia przesłanki do ogłoszenia upadłości – gdy dłużnik stał się niewypłacalny. Wniosek o ogłoszenie upadłości układowej może złożyć nie tylko dłużnik, ale takżę każdy z jego wierzycieli.

Uprawnienie takie przysługuje również m.in. wspólnikowi spółki osobowej odpowiadającemu bez ograniczenia za jej zobowiązania, organowi założycielskiemu przedsiębiorstwa państwowego, a także kuratorowi lub likwidatorowi.

We wniosku należy dokładnie podać dane dłużnika, wymienić wszystkie składniki jego majątku, a także wskazać przedmiot prowadzonej działalności. Wniosek o ogłoszenie upadłości układowej musi również wskazywać dokładne dane wszystkich dłużników – nie tylko dokładną ich nazwę, ale także adres zamieszkania lub prowadzenia działalności oraz numer w rejestrze – wraz z dokładnym określeniem zobowiązań, jakie mu przysługują.

Przedstawiciele upadającego dłużnika powinni również wskazać, czy chcą, aby sprawy spółki w dalszym ciągu prowadził obecny zarząd (jeżeli występował w spółce). W przypadku złożenia takiego wniosku trzeba podać uzasadnienie, dlaczego dłużnik daje rękojmię prawidłowego zarządzania majątkiem upadłego. W praktyce warto zatem wskazać, jakie działania zarząd do tej pory podjął i jakie zamierza podjąć w przyszłości, aby sytuacja dłużnika uległa poprawie.

Trzeba wykazać korzyści

Dłużnik musi opisać we wniosku okoliczności, które doprowadziły do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i je uprawdopodobnić. Musi on więc wykazać, że jest niewypłacalny, w jakim stopniu oraz z jakich przyczyn. Warto również wskazać datę, w której powstał stan niewypłacalności.

Bardzo ważne jest, żeby dłużnik we wniosku wykazał, że pomimo swojej niewypłacalności jest w stanie przedstawić swym wierzycielom propozycje spłaty zadłużenia, które będą dla nich do zaakceptowania i że faktycznie będzie w stanie te propozycje wykonać. W tym celu dłużnik powinien wskazać, że wierzyciele dostaną więcej, jeżeli firma dalej będzie mogła kontynuować swoją działalność i spłacać wierzycieli z bieżących zysków, niż dostaliby, gdyby doszło do likwidacji firmy i spłaty jej zobowiązań z pozostałego majątku.

Propozycje układowe to jeden z najważniejszych elementów wniosku o ogłoszenie upadłości układowej. Od nich w dużym stopniu zależy jego skuteczność. Dłużnik musi wskazać, jak zamierza zrestrukturyzować swoje zadłużenie – np. odroczenie wykonania zobowiązań, rozłożenie ich na raty, częściową redukcję zadłużenia, przekształcenie wierzytelności na udziały lub akcje oraz zmianę zabezpieczenia danej wierzytelności. Dłużnik może przedstawić kilka różnych propozycji. Powinien on jednak pamiętać, że układ mają zaaprobować wierzyciele.

Niedopuszczalne zwolnienie z kosztów

Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zostać złożony do właściwego sądu. Sądem tym jest wydział gospodarczy sądu rejonowego, właściwy dla zakładu głównego przedsiębiorstwa dłużnika. Jeżeli dłużnik ma kilka zakładów i znajdują się one w obszarze właściwości różnych sądów, a trudno jest ustalić, który z nich jest zakładem głównym, to właściwy do złożenia wniosku jest każdy z tych sądów.

Pismo procesowe, jakim jest wniosek o ogłoszenie upadłości układowej, spowoduje wszczęcie postępowania, jeżeli zostanie należycie opłacone. Opłata ta wynosi 1 tys. zł. Dowód jej wniesienia należy dołączyć do wniosku. Co ważne, dłużnik nie może być zwolniony z kosztów sądowych, a więc także od opłaty od wniosku.

Wymagania formalne

Wraz z wnioskiem dłużnik musi złożyć:

- aktualny wykaz majątku wraz z szacunkową wyceną składników,

- bilans: dokument ten musi być sporządzony dla celów postępowania upadłościowego, na dzień nie późniejszy niż 30 dni przed dniem złożenia wniosku,

- spis wszystkich wierzycieli: trzeba podać ich dokładne nazwy, adresy, wysokość przysługujących im wierzytelności ze wskazaniem terminów ich płatności i dokonanymi zabezpieczeniami,

- potwierdzenie uiszczenia opłaty,

- oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych przez dłużnika w terminie sześciu miesięcy przed złożeniem wniosku.

Dłużnik musi pamiętać o tym, że wszystkie załączone do wniosku dokumenty muszą być przez niego podpisane. Dodatkowo musi on złożyć oświadczenie na piśmie, że dane zawarte we wniosku i załącznikach są zgodne z prawdą.

Podstawa prawna

Ustawa z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (tj. Dz U z 2012 r., poz. 1112 ze zm.)

Art. 74 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, (tj. Dz U z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.)