Stanowią o tym art. 17 i art. 94 pkt 6 kodeksu pracy. Ale pracodawca musi pamiętać o tym, że nadmierna hojność w finansowaniu nauki może być dla podwładnego niebezpieczna.

Jakie świadczenia

Z definicji przychodu określonego w art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej ustawa o pdof) wynika, że do przychodu pracownika zalicza się wszelkie otrzymywane przez niego świadczenia ze stosunku pracy bądź mające związek z wykonywaniem pracy powodujące wzrost jego majątku.

Co do zasady pracownik, któremu pracodawca finansuje lub współfinansuje naukę, uzyskuje przychód. Nie każdy jednak przychód podlega opodatkowaniu. Ustawa o pdof zawiera szeroki katalog zwolnień podatkowych. Wśród nich są też świadczenia na rzecz pracownika polegające na pokryciu kosztów kształcenia przez pracodawcę.

Nowelizacja kodeksu pracy, która weszła w życie 16 lipca 2010 r., zmieniła przepisy regulujące podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników oraz przysługujących im z tego tytułu świadczeń (art. 103

1

– 103

6

k.p.).

Zakres świadczeń dla pracownika zależy od tego, czy podnosi on kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą, czy zdobywa lub uzupełnia wiedzę i umiejętności z własnej inicjatywy. Równocześnie zmieniony został art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o pdof.

Stanowi on, że wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia oraz za czas urlopu szkoleniowego. Odrębnymi przepisami, do których odsyła art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o pdof po nowelizacji, są m.in. art. 103

1

– 103

5

k.p.

Powiązanie z pracą

Aby koszty nauki zwolnić z opodatkowania, trzeba wykazać związek studiów zatrudnionego z wykonywaną przez niego pracą. Resort pracy wskazuje, że „nowe przepisy kodeksu pracy dotyczą przede wszystkim podnoszenia kwalifikacji zawodowych w ramach pracy aktualnie wykonywanej przez pracownika, ale również będą mogły mieć zastosowanie, gdy planowany jest jego awans lub pracodawca zamierza zaproponować mu inne warunki pracy, np. pracę na innym stanowisku ze względu na zmianę profilu działalności firmy". Stąd konieczne jest wykazanie związku między nauką a wykonywaną przez podwładnego pracą obecnie lub w przyszłości.

Przykładowe wyliczenie

Ustawa o pdof nie wymienia, jakie świadczenia przyznane pracownikowi w związku z podnoszeniem kwalifikacji są zwolnione z podatku i odsyła w tym zakresie do prawa pracy. W kodeksie pracy znajdujemy tylko przykładowe zwolnienia – opłaty za kształcenie, przejazdy, podręczniki i zakwaterowanie (art. 103

3

k.p.).

Oznacza to, że szef ma prawo sfinansować podwładnemu także inne świadczenia, które nie zostały wymienione. Warunkiem zwolnienia świadczeń z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o pdof będzie istnienie bezpośredniego związku między studiami a konkretnym świadczeniem przyznanym przez pracodawcę. Przykładowo, innym świadczeniem przyznanym przez niego może być np. zapłata za egzamin, świadectwo, dyplom.

Jednak w interpretacjach podatkowych są stanowiska dotyczące tego, że wartość tych świadczeń jest przychodem podlegającym opodatkowaniu, gdyż egzamin czy świadectwo to efekt końcowy dokształcania, a podnoszenie kwalifikacji to pewien proces, który wiąże się z poszerzeniem wiedzy.

Wyraźna zgoda

Aby koszt studiów pracownika zwolnić od podatku, musi być spełniony jeszcze jeden zasadniczy warunek. Zatrudniony ma podnosić swoje kwalifikacje z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą. Szef może ją wyrazić na piśmie lub ma to być zgoda dorozumiana. Dla celów kontrolnych i bezpieczeństwa podatkowego lepiej będzie, jeżeli uprawnienia, które szef przyznaje, jak i wyrażona przez niego zgoda czy inicjatywa, będą wynikały z umowy zawartej między stronami (art. 103

4

k.p.).

Koszty studiów pracownika pokrytych przez pracodawcę, których nie będzie można uznać za podnoszenie kwalifikacji zawodowych w zakresie art. 103

1

k.p., a także dodanie świadczeń niemających związku ze studiami, będą dla pracownika przychodem podlegającym opodatkowaniu.

Szef, który nie zgadza się na podnoszenie umiejętności zawodowych, może zatrudnionego zwolnić z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia oraz dać mu urlop bezpłatny (art. 103

6

k.p.).

Jaka definicja

Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą (art. 103

1

k.p.)

— Barbara Jaguś, specjalistka do spraw administracji kadrowo-płacowej