Wysokie temperatury za oknem to dla pracodawcy dodatkowe obowiązki wobec zatrudnionych. Za ich ignorowanie może zostać ukarany wysoką grzywną. Ponadto jeśli nie przestrzega przepisów BHP, pracownicy mogą powstrzymać się od wykonywania pracy, zachowując prawo do wynagrodzenia.

Przepisy kodeksu pracy nakazują pracodawcy organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki jej wykonywania (art. 207 § 2 pkt 1 kodeksu pracy). Chodzi tu m.in. o konieczność zapewnienia pracownikom wody oraz innych napojów w czasie upałów.

Jest to konieczne przede wszystkim przy wykonywaniu prac niebezpiecznych, szczególnie uciążliwych, w których na skutek wysokich temperatur może dojść do obniżenia zdolności psychofizycznych u pracownika, a w konsekwencji do wypadku przy pracy.

Zatrudnionym wykonującym tego rodzaju prace trzeba zapewnić nieodpłatnie odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych (art. 232 k.p.). Szczegółowe kwestie z tym związane określa rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów z 28 maja 1996 r. (DzU nr 60, poz. 279 ze zm.).

Zgodnie z § 1 pkt 2 tego rozporządzenia pracownicy wykonujący pracę w warunkach szczególnie uciążliwych muszą mieć nieodpłatny dostęp m.in. do napojów, których rodzaj i temperatura muszą być dostosowane do warunków wykonywania pracy. Prawo to przysługuje osobom zatrudnionym:

- w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25 st. C,

- w warunkach mikroklimatu zimnego, gdy wartość wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCl) przekracza 1000,

- przy pracach na otwartej przestrzeni w temperaturze otoczenia poniżej 10 st. C lub powyżej 25 st. C,

- przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,

- na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28 st. C.

Nie tylko pracownicy wykonujący zadania szczególnie uciążliwe mają prawo do bezpłatnych napojów. Wszystkim pracownikom zapewnia to rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn. DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).

Zobowiązuje ono pracodawcę, by zapewniał wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje, a osobom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych zarówno wodę, jak i inne napoje (art. 112 ust. 1 rozporządzenia). Ich ilość, rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników.

Do miejsca, w którym jest woda zdatna do picia, nie powinna dzielić pracownika odległość większa niż 75 m od jego stanowiska pracy. Zbiorniki, przewody i punkty czerpania wody powinny być przy tym zabezpieczone przed zanieczyszczeniem lub zakażeniem. Te miejsca, w których woda nie nadaje się do picia, powinny zostać oznaczone zgodnie z Polską Normą.

Podczas upałów pracodawca może także wprowadzić dłuższe przerwy w pracy albo skrócić czas pracy. Nie ma jednak takiego obowiązku. Powinien natomiast ograniczyć nadmierne nasłonecznienie, instalując rolety lub żaluzje.

Jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, zatrudniony ma prawo powstrzymać się od wykonywania obowiązków, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Prawo to wynika z art. 210 § 1 k.p. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy z tego powodu pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Pracodawca, który nie przestrzega w zakładzie pracy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, może być ukarany grzywną w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł (art. 283 § 1 k.p.).

Każdy pije, ile chce

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom napoje w ilości, która zaspokaja ich indywidualne potrzeby.

Mają to być napoje odpowiednio zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy, a w przypadku pracy w warunkach gorącego mikroklimatu w temperaturze powyżej 25 st. C muszą być wzbogacone w sole mineralne i witaminy.

Jednocześnie napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej. Pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za napoje, tak samo jak za posiłki.