Ile czasu na decyzję o odpowiedzialności podatkowej byłego wspólnika

Przekonali się o tym byli wspólnicy jednej ze spółek. Organ podatkowy wszczął z urzędu postępowanie w sprawie odpowiedzialności podatkowej M.Ż. i M.C., jako byłych wspólników spółki B, za zaległości podatkowe. W toku tego postępowania ustalił, że działalność gospodarcza była prowadzona pierwotnie w formie spółki cywilnej, a następnie od marca 2003 r. – spółki jawnej. Uchwałą z września 2007 r. wspólnicy spółki postanowili przekształcić spółkę jawną w spółkę z o.o., działającą pod firmą A. Od stycznia 2008 r. jedynym wspólnikiem spółki została M.D.K.

Naczelnik urzędu celnego orzekł o solidarnej odpowiedzialności podatkowej M.Ż. i M.C., jako byłych wspólników spółki B, wraz z następcą prawnym – spółką A za zaległości w podatku akcyzowym. Wspólnicy nie zgadzali się z tą decyzją. Twierdzili, że zgodnie z art. 574 kodeksu spółek handlowych (dalej k.s.h.) wspólnicy przekształconej spółki osobowej odpowiadają za zobowiązania spółki przekształconej na dotychczasowych zasadach solidarnie przez okres trzech lat od dnia przekształcenia.

Jest to termin zawity, co oznacza, że po jego upływie odpowiedzialność wspólników za dług przekształconej spółki wygasa. Twierdzili też, że organy podatkowe naruszyły przepisy ordynacji podatkowej (dalej op) dotyczące terminu wydania decyzji. Nie zgodził się jednak z tym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie. W wyroku z 11 stycznia 2012 r. (I SA/Ol 249/11) oddalił skargę wspólników.

Nie tak szybko się przedawnia

Sąd uznał zarzut naruszenia art. 68 § 1 op (przewidującego trzyletni termin do wydania decyzji podatkowej) za bezzasadny. To dlatego, że powołany przepis znajduje zastosowanie wyłącznie do decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe, które powstaje z dniem doręczenia tej decyzji (wskazuje na to zawarte w nim odwołanie do art. 21 § 1 pkt 2 op).

Termin przedawnienia prawa do wydania decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej reguluje natomiast art. 118 § 1 op. Wynika z niego, że nie można wydać takiej decyzji, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło pięć lat.

Skoro w tej sprawie zaległości powstały w 2006 r., to przedawnienie prawa do wydania decyzji orzekającej o odpowiedzialności byłych wspólników jako osób trzecich nastąpiłoby dopiero 31 grudnia 2011 r. – zauważył WSA. Tymczasem decyzja zapadła wcześniej.

Sąd nie uwzględnił również zarzutu przedawnienia zobowiązań podatkowych, których dotyczyła zaskarżona decyzja. W myśl art. 70 § 1 op zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (w tej sprawie – 31 grudnia 2011 r.).

Na bieg tego terminu mają jednak wpływ okoliczności wymienione w art. 70 § 2 – 8 op skutkujące jego zawieszeniem bądź też przerwaniem, m.in. zastosowanie środka egzekucyjnego (a to, jak wynika z akt, miało miejsce w sprawie). Zdaniem WSA do dnia wydania przez organ I instancji decyzji dotyczącej odpowiedzialności podatkowej nie upłynął żaden z terminów określonych w op.

Decyduje ordynacja, a nie kodeks

Sąd podkreślił również, że w sprawach orzeczenia o odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki nie znajdują zastosowania przepisy k.s.h. Ordynacja podatkowa normuje te kwestie kompleksowo. Odpowiednikami powołanego przez wspólników art. 574 k.s.h., ustanawiającego trzyletni termin odpowiedzialności solidarnej wspólników przekształconej spółki osobowej za zobowiązania powstałe przed dniem przekształcenia, są art. 107 § 1a i art. 118 § 1 op.

Pierwszy ustanawia solidarną odpowiedzialność osób trzecich z następcą prawnym podatnika za przejęte przez niego zaległości podatkowe, natomiast drugi określa, że nie można wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło pięć lat.

Choć ustanowiony w ostatnim z powołanych przepisów termin przedawnienia prawa do wydania decyzji o orzeczeniu odpowiedzialności osoby trzeciej wynosi pięć lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, natomiast art. 574 k.s.h. posługuje się terminem trzyletnim, liczonym od dnia przekształcenia spółki, to różnica ta jest konsekwencją przyjętych przez ustawodawcę terminów przedawnienia zobowiązań w prawie podatkowym (pięć lat) i terminów przedawnienia w prawie cywilnym dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (trzy lata).

To zaś w ocenie WSA przemawia „za prawidłowością stanowiska, w świetle którego do orzeczenia o odpowiedzialności wspólnika spółki za jej zaległości podatkowe nie znajdują zastosowania przepisy k.s.h., ale wyłącznie przepisy ordynacji podatkowej”.