Można je odnaleźć w odpisie z KRS zarówno aktualnym, jak i pełnym. Należy sprawdzać ostatnią stronę odpisu, która z reguły nie jest badana przez przedsiębiorców wskutek zwykłego przeoczenia. W dziale 6 są wpisywane m.in. informacje o

• likwidacji,

• rozwiązaniu lub unieważnieniu spółki,

• połączeniu, podziale lub przekształceniu,

• postępowaniu upadłościowym,

• postępowaniu układowym,

• postępowaniu naprawczym,

• zawieszeniu działalności gospodarczej.

Uwaga!

To, że podmiot w dziale 6 będzie miał wpisane, iż toczy się postępowanie upadłościowe, oznacza, że zostało już wydane przez sąd prawomocne postanowienie w przedmiocie ogłoszenia upadłości.

Jeżeli nie ma żadnego wpisu, nie oznacza to, że sam wniosek o ogłoszenie upadłości nie został złożony. Mógł zostać złożony i trwa rozpoznawanie go przez sąd lub po prostu upadłość nie została ogłoszona.

Dlatego, opierając się na danych upadłościowych z odpisu z KRS, uzyskujemy tylko szczątkowe informacje, które mogą zamazywać prawdziwy obraz sytuacji korporacyjno-finansowej spółki.

Dodatkowo, pozywając członka zarządu spółki z o.o. na podstawie art. 299 k.s.h., należałoby uprzednio ustalić, czy w ogóle był składany sam wniosek o ogłoszenie upadłości, a nie czy upadłość ta została faktycznie ogłoszona. Aby uwolnić się bowiem z tej odpowiedzialności, członek zarządu musi wykazać przed sądem, że w odpowiednim czasie złożył w sądzie upadłościowym wniosek o ogłoszenie upadłości.

Powstaje pytanie: jak sprawdzić złożenie wniosku w postępowaniu upadłościowym? Należy dokonać ustaleń w sądzie rejonowym wydziale upadłościowym właściwym dla siedziby spółki, której upadłość miałaby zostać ogłoszona. Jednak z praktyki wynika, iż często wydziały nie udzielają tych informacji telefonicznie i należy udać się bezpośrednio do sądu, aby samemu przeglądać repertoria upadłościowe.

Również w tym zakresie profesjonalna spółka może pomóc i dokonać analiz repertoriów we właściwym sądzie.

Z historii długów

Historii zaległości czy zobowiązań możemy szukać w zarówno w aktach rejestrowych podmiotu, jak i w odpisie z KRS.

W aktach rejestrowych badając sprawozdanie będziemy widzieli zarówno aktywa, pasywa jak i zobowiązania. W sprawozdaniu zarządu, jakie przedstawia się wspólnikom, również winno być wskazane, czy spółka ma problemy z płatnościami lub zmaga się ze ściągalnością swoich wierzytelności (co może mieć wpływ w dłuższym czasie na jej zdolność finansową). Sprawozdanie zarządu jest składane do KRS wraz ze sprawozdaniem finansowym.

Dodatkowo należy zbadać w aktach rejestrowych, czy spółka podjęła uchwałę w przedmiocie dalszego istnienia, gdyż jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki.

Natomiast w odpisie z KRS w dziale 4 rejestru przedsiębiorców można odnaleźć:

• zaległości podatkowe i celne objęte egzekucją, jeżeli dochodzona należność nie została uiszczona w terminie 60 dni od daty wszczęcia egzekucji; datę wszczęcia egzekucji tych należności oraz wysokość pozostałych do wyegzekwowania kwot, datę i sposób zakończenia egzekucji;

• należności, do których poboru jest obowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych, objęte egzekucją, jeżeli dochodzona należność nie została uiszczona w terminie 60 dni od daty wszczęcia egzekucji; datę wszczęcia egzekucji tych należności oraz wysokość pozostałych do wyegzekwowania kwot, datę i sposób zakończenia egzekucji;

• oznaczenie wierzyciela podmiotu oraz jego wierzytelność, jeżeli ma tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko podmiotowi i nie został zaspokojony w ciągu 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia; w przypadku wierzytelności solidarnych ujawnieniu w rejestrze podlega jedynie wierzyciel wnoszący o dokonanie wpisu z zaznaczeniem, że jest to wierzytelność wynikająca z zobowiązania solidarnego;

Z tym że powyższe dane wpisywane są na wniosek wierzyciela, a zgłoszenie danych wskazanych w punkcie 1 i 2 jest obowiązkowe.

Uwaga!

Nie wszyscy wierzyciele pamiętają o możliwości wpisania dłużnikowi do odpisu z KRS, iż jest on dłużnikiem. Taki wpis jest dla spółek bardzo niewygodny, gdyż o ile o toczących się postępowaniach egzekucyjnych mogą dowiedzieć się inni wierzyciele posiadający już tytuł wykonawczy, o tyle przyszli kontrahenci już nie.

Wypadałoby wprowadzić zwyczaj wpisywania swoich wierzytelności do odpisu z KRS (czego nie należy mylić z wpisem do rejestru dłużników niewypłacalnych, gdyż jest to odrębna kwestia).

Natomiast z urzędu wpisywane są informacje o:

• zabezpieczeniu majątku dłużnika w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego lub zarządcy przymusowego i jego zmianach, zawieszeniu prowadzonych przeciwko dłużnikowi egzekucji, a także o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości z uwagi na fakt, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania;

• umorzeniu egzekucji sądowej lub administracyjnej prowadzonej przeciwko przedsiębiorcy, z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.

Zapytaj komornika

Mając już tytuł egzekucyjny bądź wykonawczy, można skierować zapytanie do komornika lub innego organu egzekucyjnego o udzielenie informacji o postępowaniach egzekucyjnych, jakie się toczą przeciwko dłużnikowi.

Można prosić o udzielenie informacji: czy przeciwko dłużnikowi prowadzone jest przez ten organ egzekucyjny postępowanie egzekucyjne, a jeżeli tak, to jakie są sposoby egzekucji oraz jaka jest wysokość egzekwowanych roszczeń, a także o aktualnym stanie sprawy.

Na jakiej podstawie

Tytułem egzekucyjnym jest m.in.:

• orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem,

• orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu,

• wyrok sądu polubownego lub ugoda zawarta przed takim sądem;

• ugoda przed mediatorem,

• inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;

• akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub uiszczenia rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie oznaczonych, albo też obowiązek wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, lokalu, nieruchomości lub statku wpisanego do rejestru, gdy termin zapłaty, uiszczenia lub wydania jest w akcie wskazany,

• akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy akt określa warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji na podstawie tego aktu o całość lub część roszczenia, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności.

Uwaga!

Tytułem wykonawczym jest natomiast tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności.

Wyjawienie majątku

Można żądać przed sądem wyjawienia majątku przez dłużnika na etapie postępowania egzekucyjnego, ale także przed wszczęciem egzekucji, jeżeli wierzyciel uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swej należności ze znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy.

Wyjawienie majątku polega na złożeniu przez dłużnika przed sądem wykazu majątku z wymienieniem rzeczy i miejsca, gdzie się znajdują, i przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych.

Jak będzie

Od 3 maja 2012 roku (zmiana przepisów procedury cywilnej) będzie można wystąpić z wnioskiem o wyjawienie majątku również w sytuacji, gdy wierzyciel po uzyskaniu tytułu wykonawczego wezwie dłużnika do zapłaty stwierdzonej nim należności listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, a dłużnik nie spełni świadczenia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania do zapłaty.

Będzie to dobry sposób na szybkie uzyskanie informacji o składnikach majątkowych dłużnika. Taki wykaz będzie pomocny dla komornika w skutecznym dokonywaniu zajęć, gdyż w postępowaniu egzekucyjnym co do zasady komornik działa na wniosek wierzyciela i zajmuje te składniki majątkowe bądź rachunki bankowe, które zostaną mu wskazane we wniosku egzekucyjnym, z zastrzeżeniem oczywiście sytuacji, gdy zleca się komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika za wynagrodzeniem.

Grzywna, likwidator, kurator

Nie wszyscy pamiętają o szczególnych przepisach sankcyjnych w przypadku niewykonywania obowiązków ustawowych przez spółkę. Jeżeli sąd stwierdzi, że wniosek o wpis do KRS lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone mimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy siedmiodniowy termin, pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji świadczeń niepieniężnych. W razie niewykonania obowiązków w tym terminie sąd rejestrowy nakłada grzywnę na obowiązanych. Grzywna może być ponowiona.

Jeżeli wezwanie oraz nałożenie grzywny nie spowodują złożenia wniosku o wpis lub dokumentów, których złożenie jest obowiązkowe, a w KRS jest zamieszczony wpis niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy, sąd rejestrowy wykreśla ten wpis z urzędu.

Jeżeli mimo stosowania grzywny osobowa spółka handlowa wpisana do KRS nie wykonuje obowiązków określonych powyżej, sąd rejestrowy z urzędu może, z ważnych powodów, orzec o rozwiązaniu spółki oraz ustanowić likwidatora.

Jeżeli mimo stosowania grzywien osoba prawna wpisana do rejestru przedsiębiorców nie wykonuje obowiązków, o których mowa powyżej, sąd rejestrowy może ustanowić dla niej kuratora na okres nieprzekraczający roku. Kurator jest obowiązany do niezwłocznego przeprowadzenia czynności wymaganych do wyboru lub powołania władz osoby prawnej.

Dodatkowo kurator może podjąć czynności zmierzające do likwidacji osoby prawnej, jeżeli nie dojdzie do wyboru lub powołania jej władz w terminie trzech miesięcy od dnia ustanowienia kuratora albo wybrane lub powołane władze nie wykonują obowiązków, o których mowa powyżej.

Co w rejestrze dłużników

Warto sprawdzić również kontrahenta bądź kandydata na pracownika w rejestrze dłużników niewypłacalnych. Jest on jednym z rejestrów prowadzonych przez Krajowy Rejestr Sądowy, dostęp jest jawny i scentralizowany >patrz ramka „Z urzędu i na wniosek”.

Z urzędu i na wniosek

Do rejestru dłużników niewypłacalnych wpisuje się z urzędu:

• osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych;

• wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej, jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych;

• dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym;

• osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni.

Możliwe jest również dokonanie wpisu na wniosek wierzyciela, który ma tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie fizycznej (dłużnikowi), który w terminie 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia nie zapłacił należności stwierdzonej tytułem wykonawczym.

—Monika Ćwiek, artykuł przygotowany w ramach projektu www.OkKRS.pl