Środki z funduszy europejskich, które trafiają do przedsiębiorców, pochodzą z dwóch źródeł. Pierwsze to Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, drugie zaś to Europejski Fundusz Społeczny.

Źródło numer jeden zasila takie programy, jak „Innowacyjna gospodarka”, „Infrastruktura i środowisko” oraz 16 programów regionalnych. Przede wszystkim służy wspomaganiu projektów inwestycyjnych, w rozumieniu nakładów na środki trwałe (budowa i rozbudowa przedsiębiorstw, zakup nowego wyposażenia, linii produkcyjnych), dobra niematerialne (patenty, know-how) bądź tych związanych z prowadzeniem prac badawczych lub rozwojowych.

Jednak nie tylko takie projekty mogą przyczyniać się do rozwoju przedsiębiorstw. Równie ważnym elementem jest dbanie o właściwy rozwój zasobów ludzkich, jakim dysponuje firma. Przecież bez odpowiednio wyszkolonych pracowników oraz kadry potrafiącej skutecznie nimi zarządzać trudno sobie poradzić na rynku. Rządzi się on swoimi prawami, coraz szybciej dokonują się na nim przemiany a oczekiwania nabywców towarów lub usług są coraz większe.

Dlatego nowoczesne maszyny i inne wyposażenie mogą nie wystarczyć, jeżeli zabraknie osób potrafiących pracować i skutecznie wykorzystywać możliwości własne i sprzętu, jeżeli nie będzie dobrego zarządzania i komunikacji z otoczeniem zewnętrznym.

Temu może zaradzić stałe podnoszenie kwalifikacji pracowników i kadry zarządzającej. Organizacja dobrego szkolenia wymaga oczywiście przygotowania, rozpoznania rzeczywistych potrzeb przedsiębiorstwa i wyzwań, przed jakim ono stoi. Wszystko to wiąże się oczywiście z kosztami. I właśnie wtedy z pomocą może przyjść Europejski Fundusz Społeczny. To on finansuje program  „Kapitał ludzki”.

Jak wszystkie programy finansowane ze środków unijnych, tak i ten podzielony jest na tzw. działania. To, w którym zarezerwowano środki na szkolenia i usługi doradcze, kryje się pod numerem 8.1.1 „Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw”.

Należy ono do tzw. regionalnej części tego programu. Za jego realizację odpowiadają władze samorządowe. Dlatego nabory wniosków są ogłaszane w różnych terminach, a w konkursach mogą być stosowane kryteria specyficzne dla danego regionu. Przykładowo mogą one dotyczyć preferencji co do wyboru konkretnych projektów (tematyka i zakres szkoleń, wartość projektów, stopień dofinansowania itp.).

Dlatego ubiegając się o dotacje na szkolenia, przedsiębiorca musi zapoznać się z regułami udzielania pomocy publicznej, które są jednakowe w całym kraju i dodatkowo z regulaminem konkretnego konkursu ogłoszonego przez właściwą instytucję (z reguły wojewódzki urząd pracy lub urząd marszałkowski), w tym z kryteriami dostępu (kto ma prawo ubiegać się o pomoc) oraz kryteriami oceny wniosków.

Pomoc publiczna

Jeśli chodzi o reguły udzielania pomocy publicznej (a przyznanie firmie dotacji unijnej jest z reguły równoważne z udzieleniem takiej pomocy), to są one zawarte w rozporządzeniu ministra rozwoju regionalnego w sprawie udzielania pomocy publicznej w ramach programu „Kapitał ludzki” (DzU z 2010 r. nr 239, poz. 1598 ze zm.).

Zgodnie z jego §  19 ust. 1 pomoc ta jest udzielana na pokrycie kosztów uczestnictwa w szkoleniu beneficjentów pomocy (przedsiębiorcy otrzymującego wsparcie) lub jego pracowników oddelegowanych na kurs.

O tym, jakie mogą to być koszty, decyduje treść § 20. Wymienione są w nim bowiem wydatki, które wolno uznać za kwalifikowane. Czyli w praktyce włączyć je do budżetu projektu i rozliczyć po zakończeniu jego realizacji, uzyskując częściową refundację. Kwalifikowanymi są wydatki niezbędne do realizacji szkolenia poniesione na:

• wynagrodzenia oraz obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących szkolenie,

• podróże służbowe oraz zakwaterowanie osób prowadzących szkolenie oraz osób biorących w nim udział (przedsiębiorca i jego pracownicy),

• pokrycie kosztów bieżących szkolenia, w tym kosztów materiałów szkoleniowych wraz z ich dostawą,

• najem lub dzierżawę pomieszczeń lub sprzętu związanych bezpośrednio z realizacją szkolenia lub raty spłat wartości początkowej sprzętu (należnej leasingobiorcy z tytułu umowy leasingu operacyjnego do wysokości wartości początkowej z dnia zawarcia umowy leasingu, poniesione do dnia zakończenia realizacji szkolenia),

• amortyzację narzędzi i wyposażenia, wyłącznie w zakresie, w jakim są one wykorzystywane do realizacji szkolenia,

• koszty poradnictwa i doradztwa (wyłącznie w zakresie, w jakim dotyczą szkolenia),

• koszty ogólne związane z realizacją projektu, w tym w szczególności koszty obsługi administracyjno-księgowej i finansowej, koszty najmu lub dzierżawy pomieszczeń na potrzeby obsługi projektu,

• wynagrodzenia przedsiębiorcy i jego pracowników za czas ich faktycznego uczestnictwa w szkoleniu.

Warto sprecyzować, że wydatki na koszty ogólne i wynagrodzenia nie mogą łącznie przekroczyć sumy wszystkich pozostałych kosztów projektu. Ponadto wydatki na wynagrodzenia nie mogą przekroczyć wysokości wkładu własnego przedsiębiorcy realizującego projekt.

Poziom wsparcia

Maksymalny poziom dofinansowania ze środków unijnych nie może przekroczyć wyznaczonych w rozporządzeniu progów wsparcia (tzw. intensywności pomocy). W praktyce wartość ta wyraża  procentowy udział dotacji w pokryciu kosztów kwalifikowanych.

Poziomy te zależą od dwóch czynników. Po pierwsze od wielkości firmy, która realizuje projekt (mikro-, mała, średnia czy duża), oraz od tego, czy szkolenie ma charakter ogólny, czy specjalistyczny.

Co oznaczają te ostatnie pojęcia? Zgodnie z przepisami:

• szkolenie ogólne to szkolenie teoretyczne lub praktyczne prowadzące do zdobycia przez pracownika kwalifikacji, które będzie mógł wykorzystać zarówno na obecnym stanowisku pracy, jak również na przyszłych stanowiskach u innych pracodawców lub na innych polach działalności zawodowej;

• szkolenie specjalistyczne to szkolenie teoretyczne lub praktyczne prowadzące do zdobycie przez pracownika kwalifikacji zasadniczo i bezpośrednio przydatnych na obecnym lub przyszłym stanowisku pracy u przedsiębiorcy delegującego go na kurs oraz bezpośrednio powiązanych ze specyfiką prowadzonej przez niego działalności, których nie będzie mógł wykorzystać lub też będzie mógł wykorzystać w ograniczonym stopniu u innych pracodawców lub na innych polach działalności zawodowej.

Garść przykładów

W tej chwili przed szansą pozyskania dotacji na projekty szkoleniowe dla kadry zarządzającej lub pozostałych pracowników stoją firmy z województw zachodniopomorskiego i podlaskiego.

W pierwszym z nich konkurs organizuje Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie. Wnioski o dofinansowanie będą przyjmowane do wyczerpania budżetu (52 mln zł) lub najdalej do końca bieżącego roku. Dokumenty należy składać w punkcie informacyjnym EFS w Urzędzie Pracy w Szczecinie, ul. Adama Mickiewicza 41 lub w punkcie informacyjnym EFS w Koszalinie, ul. Słowiańska 15a (pok. 25).

Oprócz dotacji na szkolenia przedsiębiorcy mogą także pozyskać granty na zakup usług doradczych. Jak wspomniano, oprócz reguł związanych z pomocą publiczną konkursy regionalne stosują specyficzne kryteria dostępu i wyboru projektów.

Chodzi o to, aby dotacje unijne wspomagały sektory lub branże uznane przez władze samorządowe za strategiczne lub wymagające szczególnej pomocy. W trakcie konkursu w województwie zachodniopomorskim np. największe szanse na uzyskanie grantu mają projekty spełniające kryteria strategiczne.

Branże preferowane w zachodniopomorskiem

W województwie zachodniopomorskim szanse mają m.in. projekty:

• obejmujące wsparciem przedsiębiorstwa prowadzące działalność na terenie obszarów wiejskich (wg definicji GUS) lub gmin o najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej, wymagających szczególnego wsparcia i konieczności aktywizacji lokalnych przedsiębiorstw (wg załącznika nr 6 do regionalnego programu operacyjnego),

• realizowane dla konkretnych przedsiębiorstw, wymienionych z nazwy we wniosku o dofinansowanie, zaspokajane tym samym będą konkretne potrzeby przedsiębiorców lub beneficjent będzie jednocześnie odbiorcą pomocy publicznej,

• swoim zakresem obejmujące wyłącznie następujące zagadnienia (istnieje możliwość realizacji jednego lub kilku z wykazanych tematów):

– fotowoltaika (pozyskiwanie energii słonecznej),

– budowa i serwis urządzeń wiatrowych,

– pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych,

– proekologiczne rozwiązania w zakresie: systemów grzewczych i elektrycznych, systemów opartych na odnawialnych źródłach energii i biopaliwach, zaopatrzenia w wodę, oczyszczania ścieków, oszczędzania energii, przetwarzania odpadów,

– audyt energetyczny,

– audyt ekologiczny,

– wykorzystanie surowców wtórnych w procesie budowania,

– ekoturystyka, turystyka przyrodnicza i kulturowa.

• obejmujące wsparciem wyłącznie mikro- i małe przedsiębiorstwa.

Z kolei dla przedsiębiorców z Podlasia nabór wniosków organizuje Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku. W tym wypadku konkurs ma formułę zamkniętą, co oznacza, że wyznaczono konkretną datę, do której będą przyjmowane aplikacje. Jest to 23 marca. Do tego dnia należy je dostarczyć na adres:

Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku,

Wydział Informacji i Promocji EFS – Punkt Przyjęć Wniosków,

pokój nr 02,

ul. Pogodna 22, 15-354 Białystok.

Reguły konkursu przewidują możliwość uzyskania dotacji na następujące rodzaje projektów:

• ogólne i specjalistyczne szkolenia i/lub doradztwo związane ze szkoleniami dla kadr zarządzających i pracowników mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie zgodnym ze zdiagnozowanymi potrzebami przedsiębiorstw i formie odpowiadającej możliwościom organizacyjno-technicznym przedsiębiorstwa,

• doradztwo dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, w tym dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.