- Pracownica po urlopie macierzyńskim chce wykorzystać urlop wypoczynkowy, a następnie wnioskować o wychowawczy. Kiedy powinien rozpocząć się urlop wychowawczy, gdy ten wypoczynkowy kończy się w piątek?
– pyta czytelniczka.
Pytanie czytelniczki wiąże się z kwestią ochrony stosunku pracy. W tym kontekście ważniejszy jest dzień przekazania pracodawcy wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego niż termin jego rozpoczęcia.
Moment rozpoczęcia tego urlopu pracownik sam wskazuje we wniosku i już od dnia przekazania go pracodawcy stosunek pracy podlega szczególnej ochronie. Do dnia zakończenia tego urlopu pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę (może natomiast ją rozwiązać, ale w ściśle określonych przypadkach).
Tak stanowi art. 186
1
. Z ochrony korzysta każdy typ angażu, przy czym w tej sytuacji umowa terminowa nie jest przedłużona i rozwiązuje się z upływem czasu, na jaki została zawarta.
Jaka ochrona
Ze względu na ten parasol istotny jest nie tyle wskazany przez pracownika termin rozpoczęcia urlopu wychowawczego, ile moment przekazania szefowi pisma o jego udzielenie. Jeśli sobota jest dla danego pracownika dniem wolnym od pracy, nie ma potrzeby, aby urlop wychowawczy rozpoczynał się w takim dniu.
Pracownica może zatem wskazać jako dzień rozpoczęcia urlopu wychowawczego kolejny dzień pracy, czyli poniedziałek. Gdyby jednak sobota dla niej była dniem pracy, pismo o udzielenie tego urlopu powinno obejmować również sobotę.
Zakaz wypowiedzenia angażu będzie dotyczył także sytuacji, gdyby szef doręczył pracownikowi wypowiedzenie umowy w sobotę, która nie byłaby dla niego dniem pracy i w związku z tym nie byłaby objęta wnioskiem o przyznanie urlopu wychowawczego.
Należy jednak pamiętać, że te czynności pracodawcy, które dotyczą rozwiązania stosunku pracy, są prawnie skuteczne także wtedy, gdy są nawet w sposób oczywisty sprzeczne z prawem pracy.
Dopiero zaskarżenie wadliwej czynności pracodawcy przez pracownika przed sądem w ciągu 7 dni od otrzymania wypowiedzenia lub 14 dni od doręczenia oświadczenia o rozwiązaniu angażu w trybie natychmiastowym może pozbawić oświadczenie pracodawcy skutku rozwiązującego stosunek pracy.
Wobec urlopu wychowawczego
Sąd Najwyższy w wyroku z 7 października 2008 (II PK 56/ 08)
potwierdził jednoznacznie, że wypowiedzenie umowy o pracę dokonane z naruszeniem art. 186
1
§ 1 k.p. powoduje rozwiązanie stosunku pracy z upływem okresu wypowiedzenia.
Dopiero stosowne powództwo wytoczone w przewidzianym zgodnie z prawem terminie przed właściwym sądem pracy może spowodować uznanie wymówienia za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub odszkodowanie.
Na wniosek
Pisemną prośbę o urlop wychowawczy pracownik powinien złożyć na dwa tygodnie przez terminem rozpoczęcia urlopu wskazanym we wniosku. Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawiera rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 16 grudnia 2003 (DzU nr 230, poz. 2291).
Jeśli terminu tego pracownik nie dochowa, pracodawca musi udzielić urlopu wychowawczego nie później niż z upływem dwóch tygodni od otrzymania wniosku zainteresowanego. Szef jest przy tym związany zarówno wnioskiem, jak i wskazanym przez podwładnego okresem urlopu.
Jeśli jednak pracownik spóźni się ze złożeniem wniosku i przekaże go pracodawcy po tym, gdy ten podjął już czynności zmierzające do rozwiązania angażu, urlop wychowawczy potrwa do dnia rozwiązania umowy wskutek takiej czynności (art. 186
1
§ 2 k.p.).
Oznacza to, że gdy pracownikowi stawiającemu się w pracy po to, aby złożyć wniosek o urlop wychowawczy, zostanie wcześniej przekazane wypowiedzenie, jego stosunek pracy nie będzie podlegał ochronie.
Likwidacja i upadłość
Także w szczególnych sytuacjach dopuszczalne jest rozwiązanie umowy z przebywającym na urlopie wychowawczym. Chodzi o ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy oraz gdy zachodzą przyczyny uzasadniające tzw. rozstanie dyscyplinarne.
Ponadto u pracodawców zatrudniających co najmniej 20 osób możliwe będzie rozwiązanie umowy w trybie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU z 2003 r. nr 90, poz. 844 ze zm.).
W świetle jej art. 1 i 10, gdy przyczyny niedotyczące pracowników stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie umowy o pracę (np. likwidacja stanowiska), dopuszczalne będzie wymówienie zarówno w przypadku zwolnienia indywidualnego, jaki i zwolnień grupowych.
Aby jednak wypowiedzieć umowę przebywającemu na urlopie wychowawczym w trybie indywidualnym, nie może pojawić się sprzeciw zakładowej organizacji związkowej w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wymówieniu. Potwierdził to SN w uchwale z 15 lutego 2006 (II PZP 13/05).
Trzy lata na opiekę nad dzieckiem
Rodzic, którego ogólny pracowniczy staż pracy wynosi co najmniej sześć miesięcy, może na podstawie art. 186 § 1 k.p. złożyć wniosek o przyznanie mu urlopu wychowawczego.
Pracownikowi przysługuje urlop do trzech lat, przy czym nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 4 roku życia lub 18 roku życia przez dziecko niepełnosprawne. Urlop wychowawczy wolno podzielić na cztery części, a sposób jego podziału i długość poszczególnych okresów urlopu określa pracownik.
We wniosku należy wskazać, czy pracownik korzystał już z tego urlopu na dane dziecko i ewentualnie w jakim czasie. Każde z rodziców ma prawo sprawować taką opiekę, przy czym oboje mogą przebywać na urlopie wychowawczym tylko przez trzy miesiące.
W trakcie urlopu wychowawczego pracownik może zrezygnować z tego uprawnienia. Jeśli szef się zgodzi, podwładny powraca do pracy w każdym czasie, w przeciwnym razie musi poinformować pracodawcę o dacie powrotu do pracy z 30-dniowym wyprzedzeniem.
Autorka jest radcą prawnym w Kancelarii Noerr
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
