Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego już dawno przygotowała projekt. Sejm zajmie się nim na tym posiedzeniu. Nowela nie likwiduje jednak, jak zapowiadano, większości z kilkunastu tzw. odrębnych postępowań. Zniknie tylko jedno, za to najważniejsze: postępowanie w sprawach gospodarczych.

Pozostaną natomiast sądy gospodarcze (jako odrębne wydziały w sądach rejonowych i okręgowych – chodzi o wykorzystanie doświadczenia pracujących w nich sędziów), tyle że sprawy między przedsiębiorcami będą rozpoznawane w zwykłej procedurze cywilnej.

Zarządzanie procesem

Przedsiębiorcom (i ich prawnikom) przestanie dokuczać narastający od kilkunastu lat rygoryzm i formalizm postępowania gospodarczego w szczególności tzw. prekluzja, czyli obowiązek składania wszystkich wniosków i dowodów w pozwie i odpowiedzi na pozew.

Zastąpi je system dyskrecjonalnej władzy sędziego, który będzie decydował o pominięciu spóźnionych twierdzeń. Ta elastyczna formuła pozwoli sądowi uwzględniać okoliczności konkretnej sprawy.

W ramach odformalizowania procedury wzrasta rola zarządzania procesem: i tak, na strony i uczestników nałożono tzw. ciężar wspierania postępowania zgodnie z dobrymi obyczajami.

Jednocześnie składanie pism procesowych będzie możliwe tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi. Chodzi o unikanie zwiększania roli tzw. informacyjnego słuchania stron na początku procesu, gdy sąd ma możliwość zorientować się, co jest w sprawie sporne, czego powód się domaga, a co pozwany ma na swoją obronę. Na wniosek Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa dodano przepis pozwalający sądowi przed zarządzeniem wymiany pism wysłuchać w tym zakresie strony poza rozprawą (na posiedzeniu niejawnym).

Będzie kodeks

Wśród kilkudziesięciu zmian rozszerza się uprawnienia referendarza sądowego, np. o sprawy o wyjawienie majątku.

W postępowaniu egzekucyjnym znacznie wzrosną grzywny nakładane przez komorników:

- za nieuzasadnioną odmowę wyjaśnień, w tym przez pracodawcę w egzekucji z wynagrodzenia, z 500 zł do 2 tys. zł,

- a za przeszkadzanie czynnościom komornika z 200 do 1 tys. zł.

Egzekucję świadczeń niepieniężnych ma wzmocnić obok grzywien możliwość zasądzenia określonej sumy na rzecz wierzyciela, tzw. sumy przymuszającej – to rozwiązanie wzorowane na zachodnich.

Doręczanie pism sądowych ma usprawnić zmiana pozwalająca na odebranie pisma sądowego z poczty przez osobę upoważnioną do odbioru przesyłek na podstawie tzw. pełnomocnictwa pocztowego.

– Już tyle było zmian kodeksu postępowania cywilnego w ostatnich latach, że czas najwyższy skupić się na fundamentach procedury cywilnej. Powinna być zasadniczo bardziej liberalna i trzeba przystąpić do uporządkowanych zmian – wskazuje adwokat Andrzej Michałowski, były wiceprezes NRA.

– Na nowy k.p.a. musimy poczekać co najmniej kilka lat – powiedział „Rz" prof. Karol Weitz, członek zespołu Komisji Kodyfikacyjnej.

Ustawa ma wejść w życie po sześciu miesiącach od ogłoszenia.

Etap legislacyjny:

- przed pierwszym czytaniem

Najważniejsze zmiany

- Likwidacja odrębnej procedury gospodarczej w sądach.
- Wzrasta rola tzw. informacyjnego słuchania stron na początku procesu.
- Sąd po spotkaniu ze stronami może ustalić kolejność wymiany pism.
- Pismo sądowe może odebrać z poczty osoba z pełnomocnictwem pocztowym.
- Podwyższa się wysokości grzywien nakładanych przez komorników.
- Egzekucję świadczeń niepieniężnych ma wzmocnić tzw. suma przymuszająca.
- Licytacje nieruchomości będą ogłaszane na stronie internetowej komorników.