- Czy jeśli zlecam komuś wykonanie programu komputerowego (w ramach umowy-zlecenia lub umowy o dzieło), to czy w razie złamania przez tę osobę praw autorskich (bez mojej wiedzy) ich właściciel może żądać ode mnie zadośćuczynienia albo przekazania mu zysków ze sprzedaży programu? Czy może powinien zwrócić się bezpośrednio do zleceniobiorcy, który te prawa złamał?
– pyta czytelnik.
Zarówno w przypadku autorskich praw majątkowych, jak i autorskich praw osobistych do programu komputerowego sprawcą naruszenia jest zawsze ten podmiot, który wkracza w sposób niedozwolony w uprawnienia autora (bądź innego podmiotu uprawnionego do programu komputerowego, np. pracodawcy w przypadku programu komputerowego stworzonego w ramach stosunku pracy).
Będzie to więc podmiot, który na przykład modyfikuje w sposób niedozwolony kod źródłowy programu komputerowego lub rozpowszechnienia egzemplarze tego programu bez zgody autora.
Jakiekolwiek roszczenia związane z naruszeniem autorskich praw majątkowych lub osobistych powinny być zatem kierowane zawsze do podmiotu, który w danej chwili dokonuje faktycznie takiego naruszenia.
Naruszył wykonawca
W rozpatrywanym przypadku można wyobrazić sobie dwie sytuacje związane z naruszeniem praw autorskich do programu komputerowego.
Po pierwsze, naruszenia praw autorskich do programu komputerowego może dopuścić się wykonawca zamówionego dzieła w trakcie jego wykonywania, np. w związku z niedozwoloną modyfikacją kodu źródłowego innego programu komputerowego (naruszenie autorskich praw osobistych) lub jego zwielokrotnieniem (naruszenie autorskich praw majątkowych).
W takiej sytuacji podmiot, którego autorskie prawa majątkowe lub osobiste zostały naruszone, może domagać się m.in. zadośćuczynienia (gdy doszło do naruszenia autorskich praw osobistych) lub wydania uzyskanych korzyści (dochodu) ze sprzedaży zwielokrotnionych egzemplarzy programu komputerowego (gdy doszło do naruszenia autorskich praw majątkowych) wyłącznie od wykonawcy dzieła.
Nabroił zamawiający
Można jednak sobie wyobrazić także sytuację, gdy do naruszenia praw autorskich do danego programu komputerowego dojdzie już w ramach aktywności zamawiającego, po odebraniu dzieła i korzystaniu z niego w sposób określony w umowie, np. wprowadzenia do obrotu programu komputerowego i czerpania z niego korzyści majątkowych.
W takiej sytuacji podmiot, wobec którego nastąpiło naruszenie, skieruje oczywiście odpowiednie roszczenia już do zamawiającego program komputerowy i od niego będzie mógł dochodzić np. zadośćuczynienia lub wydania uzyskanych ze sprzedaży programu korzyści.
Jeśli zamawiający będzie korzystał z zamówionego programu komputerowego w sposób określony w umowie (będąc w usprawiedliwionym przekonaniu, że nabył autorskie prawa majątkowe do tego programu w odpowiednim zakresie), jego odpowiedzialność za naruszenie praw osób trzecich podlegać będzie ograniczeniu z uwagi na wyłączenie winy.
Jednocześnie zamawiający dzieło będzie miał wtedy roszczenie zwrotne do wykonawcy dzieła o odszkodowanie z tytułu poniesionej szkody z powodu wady prawnej zamówionego dzieła.
Aby zabezpieczyć się przed przedstawioną wyżej odpowiedzialnością, podmiot zlecający wykonanie programu komputerowego powinien zamieścić w umowie zawartej z wykonawcą programu komputerowego odpowiednie postanowienia.
Co powinno trafić do umowy
Po pierwsze, w umowie powinien znaleźć się precyzyjnie określony zakres przeniesienia autorskich praw majątkowych do zamówionego programu komputerowego (bądź zakres udzielonej czasowo zgody na korzystanie z tego programu w przypadku zawarcia umowy licencyjnej).
Po drugie, umowa powinna zawierać odpowiednie zapewnienia wykonawcy programu komputerowego o braku obciążenia tego programu prawami osób trzecich i możliwości rozporządzania nim przez wykonawcę w zakresie określonym w umowie. Naruszenie takich postanowień przez wykonawcę może być oczywiście obwarowane zapłatą kary umownej.
W umowie można również umieścić odpowiednie postanowienie, na podstawie którego, w przypadku wytoczenia przez osobę trzecią (której prawa autorskie zostały naruszone) powództwa o naruszenie praw autorskich przeciwko zamawiającemu, wykonawca dzieła zobowiąże się zwrócić zamawiającemu wszelkie koszty, które zamawiający poniesie w związku z uczestnictwem w postępowaniu sądowym.
Koszty te mogą obejmować np. kwotę zadośćuczynienia (w razie naruszenia autorskich praw osobistych) lub kwotę równą uzyskanym ze sprzedaży egzemplarzy programu komputerowego korzyściom (w razie naruszenia autorskich praw majątkowych).
Autor jest prawnikiem w WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr
Zobacz:
