[b]Pracownik, prowadzący jednocześnie własną firmę, ma wykonać projekt poza swoimi obowiązkami. Chciał w zamian wystawić fakturę VAT, ale mu odradziłam. Jak się z nim najlepiej rozliczyć, jeśli pracodawca chce za ten projekt dodatkowo zapłacić?[/b] – pyta czytelniczka.
Opisany problem sprowadza się zapewne do pytania o dopuszczalność wykonania przez pracownika „dodatkowego projektu” i dokonaniu „dodatkowego rozliczenia” z nim na podstawie umowy cywilnoprawnej (zlecenia, o dzieło albo innej).
Na tak postawione pytanie trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Dlatego że po pierwsze kwestie te nie zostały wprost uregulowane w przepisach prawa pracy, należy więc odwołać się również do orzecznictwa. A po drugie czytelniczka podała zbyt mało informacji niezbędnych do rozstrzygnięcia problemu.
Nie wiadomo, czy „projekt” polegałby na wykonywaniu pod kierownictwem pracodawcy takiej samej pracy, jaką wykonuje pracownik w ramach stosunku pracy. Jeżeli tak, należy mieć na względzie art. 22 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] i wynikające z niego ograniczenia.
Zgodnie z nim przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Świadczenie pracy osobiście przez pracownika pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym to cechy charakterystyczne dla stosunku pracy, odróżniające go od stosunku cywilnoprawnego, np. umowy-zlecenia.
Art. 22 k.p. stanowi ponadto, że zatrudnienie w takich warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy, oraz że nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy.
Każdy przypadek należy analizować indywidualnie, ponieważ trudno z góry przyjąć założenie, że zawarcie każdej umowy cywilnoprawnej zbliżonej w swojej istocie do stosunku pracy zmierza do obejścia prawa.
W praktyce, w razie wątpliwości, czy strony łączy stosunek cywilnoprawny czy też pracy, konieczne jest jego zbadanie pod kątem tego, czy przeważają w nim elementy umowy cywilnoprawnej czy też umowy o pracę.
[b]Sąd Najwyższy stwierdził w wyroku z 10 października 2003 r. (I PK 466/02)[/b], że nadana umowie określona treść nie przesądza o charakterze łączącego strony stosunku prawnego, ale nie można zakładać, że strony, mające pełną zdolność do czynności prawnych, miały zamiar zawrzeć umowę o innej treści (umowę o pracę) niż tę, którą zawarły.
Moim zdaniem istotnym elementem, który – w razie wątpliwości co do charakteru stosunku prawnego łączącego strony – należy brać pod uwagę, jest ocena z punktu widzenia interesu pracownika. Jeżeli umowa o pracę zostaje zastąpiona np. umową-zleceniem, można postawić tezę o pokrzywdzeniu zleceniobiorcy, który traci gwarancje i prawa pracownika. Jeżeli – jak w opisanym przypadku – umowa cywilnoprawna występuje oprócz stosunku pracy, nie można z góry uznać tego za niezgodne z prawem.
Nie widzę także przeszkód, aby pracownik, który taką umowę cywilnoprawną zawrze, wystawił fakturę VAT, skoro równolegle prowadzi działalność gospodarczą i jest płatnikiem podatku od towarów i usług.
[i]Autorka radca prawny, prowadzi Kancelarię Prawa Pracy[/i]
[b] Czytaj też artykuł [link=http://www.rp.pl/artykul/114617.html]"Zatrudnionemu na zlecenie dajemy wskazówki, a na etacie polecenia"[/link][/b]
