Odprawa pośmiertna (dalej odprawa) jest świadczeniem pieniężnym przysługującym określonym członkom rodziny pracownika, który zmarł w trakcie angażu (art. 93[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521] kodeksu pracy[/link]).

Dla oceny, czy stosunek pracy istniał w dniu śmierci zatrudnionego, nie ma znaczenia, czy on faktycznie świadczył pracę, czy też był zwolniony z obowiązku jej wykonywania (bez względu na przyczynę). Obojętny jest również wymiar jego zatrudnienia.

Rodzina zmarłego pracownika powinna też dostać odprawę w sytuacji, w której śmierć nastąpiła w czasie pobierania – po rozwiązaniu ze zmarłym umowy o pracę – zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pani Dominika była zatrudniona w X sp. z o.o. od dziewięciu lat na cały etat. W trakcie przebywania na urlopie wypoczynkowym doznała udaru i zmarła. Zarabiała 6000 zł brutto. Jej rodzina to mąż i córka. Każde z nich otrzyma zatem po 3000 zł z tytułu odprawy pośmiertnej.[/ramka]

[srodtytul]Krąg uprawnionych[/srodtytul]

Odprawa pośmiertna przysługuje małżonkowi zmarłego i innym członkom rodziny, którzy spełniają warunki do uzyskania renty rodzinnej na podstawie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0996BB2A1C6269A574A5FCDBF1AEB5DC?id=324468]ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.)[/link].

Chodzi tu o:

- dzieci: własne, drugiego małżonka, przysposobione – do ukończenia 16 lat; jeżeli nadal się uczą, do czasu ukończenia edukacji, ale maksymalnie do ukończenia 25 lat; bez względu na wiek – w razie ich całkowitej niezdolności do pracy powstałej w wymienionych okresach (tj. do ukończenia 16 albo 25 lat),

- przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności (tj. do ukończenia 18 lat) wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej, jeżeli zostały przyjęte na utrzymanie i wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (chyba że śmierć była następstwem wypadku przy pracy) i nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, nie mogą zapewnić im utrzymania albo gdy ubezpieczony lub jego małżonek był ich prawnym opiekunem,

- rodzice, którzy są niezdolni do pracy lub ukończyli 50 lat albo wychowują minimum jedno z dzieci, wnuków, rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym, jeżeli bezpośrednio przed śmiercią pracownik przyczyniał się do ich utrzymania.

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pan Kamil był zatrudniony w C sp. z o.o. od ośmiu lat na pół etatu. W trakcie pracy stracił przytomność, a następnie zmarł. Jego jedyną rodziną był 30-letni brat Wojciech. Panu Wojciechowi nie przysługuje odprawa pośmiertna.[/ramka]

[srodtytul]Pieniędzy nie będzie [/srodtytul]

Osoby uprawnione nie dostaną odprawy, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie i rodzina otrzymała odszkodowanie w wysokości co najmniej równej odprawie. Gdy wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową odszkodowanie jest niższe niż odprawa, wypłaca się ją oprócz odszkodowania w wysokości różnicy między tymi świadczeniami.

Przy czym odprawa nie podlega zaliczeniu na odszkodowanie należne uprawnionym na podstawie przepisów prawa cywilnego [b](uchwała SN z 27 marca 1981 r., III CZP 6/81).[/b]

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Pracodawca pana Janusza ubezpieczył go na życie na kwotę 10 000 zł. Pan Janusz pracował w Y sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę od 11 lat z wynagrodzeniem miesięcznym 2000 zł brutto. W trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim zmarł.

W takiej sytuacji rodzinie pana Janusza, tj. żonie i synowi, nie przysługuje odprawa pośmiertna, lecz jedynie odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową w wysokości po 5000 zł dla każdego z nich.[/ramka]

[ramka][b]Przykład 4[/b]

Pracodawca pani Weroniki ubezpieczył ją na życie na kwotę 5000 zł. Pani Weronika zatrudniona była w B sp. z o.o. od 16 lat z wynagrodzeniem 3000 zł brutto. W trakcie podróży służbowej zmarła, pozostawiając męża.

Należy mu się odszkodowanie w kwocie 5000 zł od instytucji ubezpieczeniowej oraz 4000 zł od pracodawcy pani Weroniki z tytułu różnicy między wysokością należnej odprawy a sumą z odszkodowania. Odprawa wyniosłaby 9000 zł (1/2 x 18 000 zł, bo po zmarłej pozostał tylko jeden członek rodziny). [/ramka]

[ramka][b]Zobacz: [link=http://grafik.rp.pl/g4a/997960,532101,9.jpg]Wysokość odprawy pośmiertnej[/link]

Zobacz: [link=http://grafik.rp.pl/g4a/997960,532102,9.jpg]Zasady podziału odprawy pośmiertnej[/link]

Zobacz: [link=http://grafik.rp.pl/g4a/997960,532103,9.jpg]Wniosek o wypłatę odprawy pośmiertnej[/link]

Zobacz: [link=http://grafik.rp.pl/g4a/997960,532104,9.jpg]Oświadczenie pracodawcy o przyznaniu odprawy pośmiertnej[/link][/b][/ramka]

[i]Autorka jest adwokatem[/i]