[b]Odpowiada Katarzyna Dulewicz, partner w CMS Cameron McKenna Dariusz Greszta Spółka Komandytowa:[/b]
Zgodnie z art. 186[sup]7[/sup] [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] pracownik, który jest uprawniony do urlopu wychowawczego, może złożyć pracodawcy wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa.
Z takim wnioskiem pracownik może wystąpić w całym okresie, w którym przysługuje mu prawo do urlopu wychowawczego, a więc zasadniczo przez trzy lata po powrocie z urlopu macierzyńskiego. Wniosek może być składany kilkukrotnie w ciągu tych trzech lat i obejmować różny wymiar czasu pracy, byle nie był on niższy niż połowa pełnego wymiaru.
Przykładowo pracownik może zawnioskować o obniżenie wymiaru czasu pracy do trzech czwartych etatu na okres sześciu miesięcy, a po tym czasie wystąpić o dalsze obniżenie etatu do połowy na okres kolejnych sześciu miesięcy.
Pracodawca nie ma prawa odmówić pracownikowi i musi się zgodzić z każdym takim wnioskiem. Nawet gdyby pracodawca nie uwzględnił wniosku, pracownik ma prawo wykonywać pracę w nowym, obniżonym wymiarze.
W takiej sytuacji jednak pracodawca, który nie uwzględnił wniosku pracownika, może nałożyć karę porządkową lub rozwiązać umowę o pracę z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności podwładnego. Pracownik będzie mógł dochodzić swoich praw w sądzie i żądać odpowiednio albo uchylenia kary, albo odszkodowania lub przywrócenia do pracy.
Należy pamiętać, że pracownik, który ma obniżony wymiar czasu pracy w tym trybie, jest w tym czasie chroniony przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Ochrona trwa od dnia złożenia wniosku do chwili powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy.
Gdy pracownik składa kilkukrotnie wnioski o obniżenie wymiaru czasu pracy, każdorazowo podlega ochronie przed zwolnieniem. Nie jest jednak chroniony w okresach, w których pracuje w nieobniżonym wymiarze. Rozwiązanie umowy o pracę może wówczas nastąpić wyłącznie w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy bądź w przypadku rozwiązania umowy z winy pracownika w trybie art. 52 kodeksu pracy.
[b]A czy pracownik, który złożył wniosek o obniżenie etatu, może go cofnąć bez zgody pracodawcy?[/b]
Taka sytuacja nie jest uregulowana w kodeksie pracy. Należy jednak się posłużyć innym przepisem. Kodeks pracy dopuszcza wyraźnie możliwość cofnięcia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego na siedem dni przed jego rozpoczęciem.
Pracownik może również zrezygnować z urlopu wychowawczego w trakcie jego trwania, zachowując 30-dniowe uprzedzenie. Skoro przepisy dopuszczają cofnięcie wniosku o urlop wychowawczy, to tym bardziej należy dopuścić możliwość cofnięcia przez pracownika wniosku o obniżenie etatu.
Takie wnioskowanie oparte jest na argumentacji, a majori ad minus, czyli jeśli można więcej, to można też i mniej.
Należałoby wówczas stosować odpowiednio takie same terminy na wycofanie się pracownika z decyzji o pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy jak w sytuacji, gdy wcześniej rezygnuje z urlopu wychowawczego.
