Najczęściej przyczyną nieodpowiedniej jakości produktów nie jest zła wola pracownika, ale awaria maszyny, przestarzała technologia czy niska jakość surowca. W takiej sytuacji trudno nawet przy najwyższej staranności wytworzyć towar wolny od wad. Bywa jednak, że winnym brakoróbstwa jest tylko pracownik.

Wówczas, zgodnie z art. 82 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D266BFB5969BC047490EFE7CE918428F?id=76037]kodeksu pracy[/link], za wadliwy produkt lub usługę nie przysługuje mu wynagrodzenie. Jeśli zaś wskutek wadliwie wykonanej pracy nastąpiło tylko obniżenie jakości produktu, wynagrodzenie ulega odpowiedniemu zmniejszeniu.

Przepisy kodeksu pracy nie określają, kiedy mamy do czynienia z produktem czy usługą wykonaną wadliwie. Zazwyczaj w firmach są działy kontroli jakości, a produkt musi spełnić normy jakości. W przeciwnym wypadku to oznacza, że jest wybrakowany. [b]Pracodawca musi zbadać i stwierdzić, czy wada jest efektem zawinionego działania pracownika, zanim zdecyduje się obniżyć mu wynagrodzenie. [/b]Pracownik naturalnie ma prawo kwestionować tę decyzję i dochodzić przed sądem zapłaty niewypłaconej części.

[srodtytul]Ile obniżać[/srodtytul]

Nie jest wcale oczywiste, czy wynagrodzenie obniża się kwotowo czy procentowo.

Z kwotowym obniżeniem mamy do czynienia, jeśli np. pracownik obniżył wartość produktu o 100 zł, a pracodawca zmniejszył wynagrodzenie o 100 zł. Z procentowym – jeśli wada obniża wartość produktu o 10 proc. i w związku z tym pensję obniża się o 10 proc.

[srodtytul]Bez limitów [/srodtytul]

– Oba podejścia mają wiele aspektów, których omawianie wystarczyłoby na duży artykuł, a nie na krótką wzmiankę. Na przykład co się dzieje, jeżeli robotnik pracuje przy taśmie montażowej i wypuszcza 1000 samochodów na miesiąc, a jeden zniszczy całkowicie. Odpowiada to pięciu minutom jego pracy. Czy ma utracić całe wynagrodzenie? Czy też należałoby odnieść wartość zniszczonego samochodu do ogólnej wartości wyprodukowanych i stwierdzić, że zniszczony samochód to 0,1 proc. towaru, który wyprodukował w tym miesiącu? Osobiście opowiedziałbym się za obniżeniem kwotowym, a nie procentowym, ale podkreślam, że autorzy, którzy wprost poruszają te kwestie, raczej opowiadają się za obniżaniem procentowym – mówi adwokat Bartłomiej Raczkowski, Kancelaria Prawa Pracy.

Trzeba pamiętać, że pracownik, który wytworzył wadliwy produkt, może stracić całe miesięczne wynagrodzenie i pozostać bez środków do życia. Na podstawie art. 82 nie dochodzi bowiem do ustawowo ograniczanego potrącenia z wynagrodzenia, ale do nienabycia odpowiedniej części wynagrodzenia przez pracownika.

– Jeżeli więc ta nienabyta część wyniesie 100 proc. (przy podejściu procentowym) albo kwotę równą lub większą niż miesięczne wynagrodzenie, to za dany miesiąc w ogóle nic nie dostanie. Nie mają tu zastosowania ograniczenia przy potrącaniu, ponieważ nie ma tu potrąceń – mówi Bartłomiej Raczkowski.

Pracownik może oczywiście próbować usunąć wady. Jeśli mu się to uda, to będzie mu się należało wynagrodzenie odpowiednie do jakości produktu lub usługi. Za czas pracy przy usuwaniu wady pracodawca nie musi płacić wynagrodzenia.

[ramka][b]Cięcie płac za złą jakość pracy[/b]

- Pozbawienie wynagrodzenia na podstawie art. 82 §1 k.p. może nastąpić jedynie wówczas, gdy zostanie wykazane, że wadliwe wykonanie produktów lub usług nastąpiło z winy konkretnego pracownika. Za niewystarczające należy uznać wskazanie przez pracodawcę, że odpowiedzialność za wadliwie wykonane produkty ponosi cała brygada, w której także pracował powód – wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 29 lutego 2008 r., sygn. akt III APa 276/06.

- Usuwanie następstw wadliwie wykonanej pracy, usterek nie należy do czasu pracy pracownika. Praca tego rodzaju nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych – [b]wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20 listopada (sygn. akt III APa 63/97)[/b].[/ramka]