Nowe druki wprowadza od 24 listopada nowelizacja rozporządzenia w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 196, poz. 1420). Do marca ubiegłego roku organizatorzy tych szkoleń (pracodawcy i specjalne jednostki) dokumentowali ich zakończenie zaświadczeniem określonym w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej oraz ministra pracy i polityki socjalnej z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (DzU nr 103, poz. 472).

Znaczną jego część uchyliło jednak rozporządzenie ministra edukacji i nauki z 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (DzU nr 31, poz. 216), które weszło w życie właśnie 1 marca ubiegłego roku. Przysporzyło ono firmom wielu problemów, gdyż określone w nim formy kształcenia i wzory zaświadczeń nie pasują w żaden sposób do szkoleń bhp. Nowela usuwa te braki. Zaproponowany przez nią wzór zaświadczenia można stosować do wszystkich form szkolenia bhp – patrz wzór niżej. Najważniejsze zmiany:

- definicje (w dodanym § 1a) wszystkich form szkolenia w zakresie bhp (instruktażu, kursu, seminarium, samokształcenia kierowanego),

- definicja jednostki organizacyjnej prowadzącej działalność szkoleniową w dziedzinie bhp.

Nowela podaje też definicje wszystkich form szkolenia bhp. Są to:

- instruktaż – trwa nie krócej niż dwie godziny lekcyjne, umożliwia uzyskanie, aktualizację lub uzupełnienie wiedzy i umiejętności dotyczących wykonywania pracy oraz zachowania się w firmie w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp,

- kurs – wynosi przynajmniej 15 godzin lekcyjnych, składa się z zajęć teoretycznych i praktycznych, umożliwiających uzyskanie, aktualizowanie, uzupełnianie wiedzy i umiejętności w zakresie bhp,

- samokształcenie kierowane – pozwala uzyskać, aktualizować lub uzupełnić wiedzę i umiejętności bhp na podstawie materiałów przekazanych przez organizatora szkolenia, m.in. pocztą, Internetem z jednoczesnym zapewnieniem konsultacji z wykładowcami,

- seminarium – nie mniej niż pięć godzin lekcyjnych, pozwala uzyskać, aktualizować lub uzupełnić wiedzę i umiejętności z zakresu bhp.

Zmienione rozporządzenie definiuje też jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bhp. Są nimi:

- placówka kształcenia ustawicznego, placówka kształcenia praktycznego, ośrodek dokształcania i doskonalenia zawodowego,

- szkoła ponadgimnazjalna,

- jednostka badawczo-rozwojowa, szkoła wyższa lub inna placówka naukowa,

- stowarzyszenie, którego celem statutowym jest działalność związana z bezpieczeństwem i higieną pracy,

- osoba prawna lub fizyczna prowadząca działalność oświatową na zasadach określonych w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej,jeżeli prowadzą działalność szkoleniową w dziedzinie bhp.Dotychczas rozporządzenie odsyłało w tej sprawie do przepisów o systemie oświaty.

Firmy prowadzące działalność szkoleniową w zakresie bhp (a także pracodawcy organizujący i prowadzący szkolenia bhp) powinny spełniać wymagania określone w § 5 rozporządzenia, a więc:

opracować programy szkoleń dla określonych grup stanowisk – na podstawie ramowych programów podanych w załączniku nr 1 do rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy,

zapewnić wykładowców i instruktorów mających wiedzę, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia,

prowadzić szkolenia w odpowiednich warunkach lokalowych (chodzi głównie o wystarczającą powierzchnię i objętość pomieszczenia, w którym prowadzone jest szkolenie, oraz właściwą jego wentylację, oświetlenie i temperaturę w pomieszczeniu),

- zapewnić odpowiednie wyposażenie i środki dydaktyczne niezbędne do właściwej realizacji programów szkolenia,

zapewnić właściwy przebieg szkolenia oraz prowadzenie dokumentacji w postaci programów szkolenia, dzienników zajęć, protokołów przebiegu egzaminów i rejestru wydanych zaświadczeń.Rozporządzenie sprecyzowało też pojęcie „przygotowania dydaktycznego”. Oznacza ono ukończenie kształcenia lub szkolenia przygotowującego do prowadzenia szkolenia w dziedzinie bhp w sposób zapewniający wysoką efektywność, z uwzględnieniem odpowiednich dla określonych uczestników szkolenia i rodzajów szkolenia: form organizacyjnych i metod szkolenia oraz środków dydaktycznych.

Rozporządzenie zmienia także i uzupełnia przepisy budzące wątpliwości. Chodzi w szczególności o: - osoby uprawnione do prowadzenia instruktażu ogólnego (§ 10 ust. 2) – dodano do nich pracodawców, którzy sami wykonują zadania służby bhp, - prace, przy których zatrudnieni pracownicy powinni odbywać szkolenie okresowe co najmniej raz w roku (§ 15 ust. 1). Pracami tymi są te szczególnie niebezpieczne określone w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650, oraz DzU z 2007 r. nr 49, poz. 330),

- egzamin po szkoleniu okresowym powinien być przeprowadzany przed komisją powołaną przez organizatora szkolenia (§ 16). Taki wymóg jest konieczny, bo coraz częściej do przeprowadzania szkolenia okresowego stosuje się formę samokształcenia przez Internet i przeprowadza egzaminy na odległość (bez bezpośredniego kontaktu kursanta ze szkolącym), co uniemożliwia ocenę rzeczywistych efektów szkolenia.

Autor jest pracownikiem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej