- Pracownik niedługo ukończy powszechny wiek emerytalny i ma zamiar złożyć w ZUS wniosek o emeryturę. W latach 1995–2004 pracował w przedsiębiorstwie państwowym, osiągając stosunkowo wysokie zarobki, które chciałby wskazać do podstawy wymiaru świadczenia. Przedsiębiorstwo to w 2006 r. przekształciło się w spółkę prawa cywilnego. Czy ma prawo zwrócić się do niej, jako następcy prawnego byłego zakładu, o wydanie dokumentacji niezbędnej do ustalenia prawa do emerytury? – pyta czytelnik.

Obowiązki pracodawcy (następcy prawnego) wobec pracownika w postępowaniu emerytalno-rentowym określają:

- ?art. 231 kodeksu pracy,

- ?ustawa z 17 grudnia 1998 r. ?o emeryturach i rentach ?z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2013 r. nr 228, poz. 1440),

- ?rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej ?z 11 października 2011 r. ?w sprawie postępowania ?o świadczenia emerytalno-rentowe (DzU nr 237, ?poz. 1412).

Przejęcie zakładu ?lub likwidacja

W myśl art. 231 k.p. w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Jeżeli np. pracownik utracił wydane świadectwo pracy, a pracodawca został przejęty przez nowego, zainteresowany może zwrócić się do następcy prawnego o wydanie odpisu tego dokumentu. W myśl bowiem ?§ 4 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy (DzU nr 60, poz. 282 ze zm.) w uzasadnionych przypadkach pracodawca, a także jego następca prawny powinien wydać pracownikowi odpis tego świadectwa.

Przykład

Pan Tadeusz osiągnie niedługo wiek emerytalny i ma zamiar złożyć wniosek o emeryturę. Ma problem z udokumentowaniem 10 lat składkowych (z okresu 1980–1989), gdyż oryginał świadectwa stracił w czasie przeprowadzki. Zwrócił się więc do następcy prawnego byłego zakładu o wystawienie jego odpisu. Zrobił to na podstawie kopii oryginału znajdującej się ?w aktach pracownika.

Tym, którzy zostali przejęci z częścią zakładu, zaświadczenie o wysokości osiąganych zarobków lub dochodu (na formularzu ZUS Rp-7) powinien wystawić nowy pracodawca. Właściwy do wystawienia dokumentu pracownikom pozostałym w nieprzejętej części przedsiębiorstwa lub z którymi rozwiązano stosunek pracy przed przekształceniem zakładu jest ich dotychczasowy pracodawca.

Jeśli dotychczasowy zakład przekazał dokumenty płacowe etatowców, z którymi rozwiązano stosunek pracy, zaświadczenie o ich wynagrodzeniu można wystawić na podstawie uwierzytelnionych kopii list płac. Potwierdzenia dokonuje uprawniony do takich czynności pracownik firmy, np. specjalista do spraw kadr i płac.

Jeżeli likwidacja została zakończona, a zakład był przedsiębiorstwem państwowym, o wydanie dokumentacji płacowej były pracownik powinien zwrócić się do jego następcy. Będzie to np. utworzona w wyniku przekształcenia spółka Skarbu Państwa, spółka prawa cywilnego lub handlowego, które powstały po sprywatyzowaniu przedsiębiorstwa.

Wiedza z archiwum

Gdy zakład został zlikwidowany i nie ma następcy prawnego, zarobki potwierdzi jednostka przechowująca dokumentację pracowniczą (np. organ założycielski, organ nadrzędny, archiwum lub firma przechowalnicza).

Jeśli nie istnieje dokumentacja płacowa lub uległa zniszczeniu, zaświadczenie o osiągniętych wynagrodzeniach może wydać pracodawca, ale też jego następca prawny na podstawie danych zawartych w aktach osobowych pracownika. Chodzi np. o:

1) umowę o pracę,

2) ?pisma o powołaniu, mianowaniu,

3) kartę wynagrodzeń.

Dane z akt pracownika może potwierdzić w formie zaświadczenia:

- pracodawca,

- ?następca prawny pracodawcy.

Przykład

Pan Tomasz zwrócił się do następcy prawnego byłego zakładu pracy o wystawienie zaświadczenia o zarobkach ?z lat 1970–1979 na druku Rp-7, gdyż w tym okresie osiągał stosunkowo wysokie pobory. Ponieważ dokumentacja płacowa z tego okresu została zlikwidowana, następca prawny pracodawcy wystawił mu zaświadczenie o wynagrodzeniu na podstawie akt osobowych. Podano w nim tylko wynagrodzenie zasadnicze ?oraz stałe dodatki określone kwotowo. Nie zostały natomiast uwzględnione premie i nagrody, ponieważ akta osobowe ?pana Tomasza nie zawierały informacji, czy została od nich odprowadzona składka na ubezpieczenie społeczne.

- ?organ założycielski albo organ nadrzędny pracodawcy, którymi najczęściej byli wojewoda albo właściwy minister, gdy nie ma następcy prawnego pracodawcy. Organy te, na podstawie przejętej dokumentacji osobowej, mogą wystawiać zaświadczenia stwierdzające okres zatrudnienia,

- ?związek rewizyjny, w którym była zrzeszona spółdzielnia, jeżeli pracodawcą była spółdzielnia lub organizacja spółdzielcza, a jeżeli takiego związku nie ma albo został zlikwidowany – Krajowa Rada Spółdzielcza,

- ?archiwum państwowe lub firma prywatna zajmująca się przechowywaniem akt,

- ?archiwa rotacyjne Stowarzyszenia Archiwistów Polskich,

- ?archiwa przejściowe podległe wojewodom.

Wystarczy kopia

Gdy zainteresowany nie ma możliwości uzyskania wymaganych dowodów o wysokości zarobków (zaświadczenia pracodawcy lub wpisów o zarobkach w legitymacji ubezpieczeniowej), w myśl § 28 ust. 1 rozporządzenia  ministra pracy i polityki społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (DzU nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym w postępowaniu przed organem rentowym mogą być też poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów stwierdzających stan zdrowia oraz dotyczących okresów składkowych i nieskładkowych, a także wysokości wynagrodzenia, przychodu, dochodu i uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, wydawane przez jednostki upoważnione do przechowywania dokumentacji zlikwidowanych lub przekształconych zakładów pracy.