Do końca lutego br. pracodawcy muszą wystawić zaświadczenia o zarobkach zatrudnionych emerytów i rencistów. Wykazują w nich jednak tylko te przychody, które wypłacili w ubiegłym roku.

- W 2012 r. zatrudniliśmy „wcześniejszego" emeryta. Wynagrodzenie otrzymuje pod koniec tego miesiąca, za który ta pensja się należy. Dodatkowo jednak w lutym br. otrzymał trzynastkę za pracę w ubiegłym roku. Czy w zaświadczeniu, które wystawiam dla tej osoby, żeby złożyła w ZUS (do rozliczenia należnej emerytury) mam ująć też trzynastkę za poprzedni rok? – pyta czytelnik.

Choć trzynastka przysługuje za 2012 r., to nie należy jej wykazywać w zaświadczeniu o zarobkach uzyskanych w poprzednim roku. Zwiększy ona wysokość przychodów uzyskanych w 2013 r. Trzeba więc będzie ją ująć w zaświadczeniu składanym w ZUS do końca lutego 2014 r.

Emeryci i renciści nie mają zakazu podejmowania pracy zarobkowej. Jednak ci emeryci, którzy pobierają świadczenia w wieku obniżonym, muszą się liczyć z tym, że przez zbyt wysoki przychód mogą otrzymywać świadczenie w mniejszej wysokości albo ZUS zawiesi jego wypłatę.

Jednak nie ze wszystkich przychodów trzeba się tłumaczyć. Chodzi o te uzyskane z pracy, którą ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.) uznaje za tytuł do opłacania składek. Wysokością zarobków nie musi się więc przejmować emeryt czy rencista, który pracuje na podstawie umowy o dzieło, czy czerpie korzyści z wynajmu lokalu.

Ale już taki, który pracuje na etacie czy jest zleceniobiorcą, musi trzymać rękę na pulsie i śledzić wysokość osiąganych przychodów. Jeśli przekroczy ustawowe pułapy >patrz ramka – nie pozostanie to bez wpływu na świadczenie, które pobiera z ZUS. Także rencista, który prowadzi własny biznes, musi uważać na firmowe profity, dopóki nie nabędzie prawa do emerytury.

Obowiązujące limity

Granice, na które powinni zwracać uwagę zarobkujący emeryci i renciści, ustalane są procentowo od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Pierwsza stanowi 70 proc. tej płacy, a druga równowartość jej 130 proc.

Po przekroczeniu niższego limitu ZUS wypłaca świadczenie, ale w niższej wysokości. Obniża je o kwotę obliczoną jako różnicę między zarobkiem a kwotą graniczną równą 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia (przy czym obowiązują tu maksymalne kwoty zmniejszenia).

W razie przekroczenia wyższej granicy, równej 130 proc. przeciętnej płacy, ZUS zawiesza wypłatę całego świadczenia. Wskazane stawki zmieniają się od trzeciego miesiąca każdego kwartału.

Od 1 grudnia 2012 r. do końca lutego br. niższy limit wynosi 2457,20 zł, a wyższy 4563,30 zł (kwoty brutto). Od 1 marca do 31 maja 2013 r. granica do zmniejszenia zarobków wynosić będzie 2583,30 zł, zaś do zawieszenia 4797,40 zł. -

Przekroczenie granic zarobków w jednym czy kilku miesiącach nie musi od razu oznaczać nadpłaty emerytury czy renty. Po zakończeniu każdego roku ZUS rozlicza bowiem przychody nie tylko w wariancie miesięcznym, ale i rocznym. Jeśli przekroczenia limitów zostały zrównoważone niskimi zarobkami w innych miesiącach, to w skali roku może się okazać, że świadczeniobiorca nie będzie musiał oddawać żadnych pieniędzy.

Aby prawidłowo rozliczyć wysokość przychodów, emeryci i renciści oraz zatrudniające ich podmioty muszą do końca lutego następnego roku dostarczyć do ZUS zaświadczenie podsumowujące ubiegłoroczne zarobki. W dokumencie tym wykazują jednak tylko te przychody, które podlegały oskładkowaniu i zostały osiągnięte w poprzednim roku. Przy czym przychód uważa się za osiągnięty w miesiącu (roku), w którym został wypłacony lub przedstawiony do wypłaty.

Trzynastka, o którą pyta czytelnik, spełnia pierwszy z tych warunków. Ale drugiego już nie – mimo że należy się za 2012 r., to jej wypłata nastąpiła w lutym 2013 r. Tym samym ZUS nie będzie jej brał pod uwagę sprawdzając, czy emeryturę za 2012 r. wypłacał w prawidłowej wysokości, czy też powinien ją zmniejszyć lub zawiesić.

Wysokość tej trzynastej pensji będzie miała znaczenie przy rozliczaniu przychodów uzyskanych przez emeryta w 2013 r. Pracodawca powinien więc pamiętać, żeby ją wykazać w zaświadczeniu wystawianym w przyszłym roku.