Podstawą do wypłaty zasiłku chorobowego lub opiekuńczego w związku z chorobą dziecka lub innego członka rodziny jest zaświadczenie lekarskie wydane na druku ZUS ZLA. Świadczenie przysługuje w pełnej kwocie, pod warunkiem że ubezpieczony dostarczy to zaświadczenie do płatnika składek (zasiłku) w ustawowym terminie. Natomiast jego przekroczenie skutkować będzie odpowiednim zmniejszeniem wysokości świadczenia, chyba że chorujący udowodni, że nie mógł wcześniej dostarczyć zaświadczenia.

- Pracownik zgubił zaświadczenie lekarskie wystawione 26 czerwca br. na okres od 27 czerwca do 13 lipca br. 11 lipca dostarczył do nas wypis z kopii zagubionego zaświadczenia lekarskiego, sporządzony przez lekarza 2 lipca br. Złożył też w tej sprawie oświadczenie. Czy zasiłek chorobowy należy obniżyć o 25 proc.?

– pyta czytelnik.

Zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA, potocznie wciąż zwane L4 (poprzednio obowiązujący formularz), wystawiane jest na zasadach określonych w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. (DzU nr 65, poz. 741 ze zm.).

To podstawa do ustalenia prawa do wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego albo zasiłku opiekuńczego oraz ich wysokości. Wynika to z art. 53 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa).

Kilkudniowy termin

Ubezpieczony powinien dostarczyć zwolnienie lekarskie płatnikowi zasiłku (tj. pracodawcy, zleceniodawcy lub ZUS) najpóźniej siódmego dnia od daty jego otrzymania. Termin ten wyznacza art. 62 ust. 1 ustawy zasiłkowej.

Ustalając, czy termin został dochowany, nie należy uwzględniać dnia, w którym pracownik otrzymał zaświadczenie. Zatem w praktyce trzeba liczyć od dnia następnego po tym, w którym ubezpieczony otrzymał zwolnienie lekarskie.

Przyjmuje się, że ubezpieczony otrzymał zwolnienie w dniu jego wystawienia przez lekarza (data podana w pkt 22 zaświadczenia ZUS ZLA), chyba że udowodni, iż dostał je później.

Jeżeli siódmy dzień przypada na dzień wolny od pracy (sobotę, niedzielę albo święto), to ostatnim dniem na terminowe dostarczenie zwolnienia lekarskiego jest pierwszy dzień roboczy przypadający po tym dniu.

Nie ma przy tym konieczności osobistego dostarczenia zwolnienia. Gdy zostanie wysłane pocztą, za dzień jego dostarczenia uważa się datę stempla pocztowego.

Kara za spóźnienie

Jeżeli ubezpieczony dostarczy zwolnienie po upływie siedmiu dni od jego wydania, to otrzyma zasiłek obniżony o

25 proc. jego wysokości za okres od ósmego dnia orzeczonej na nim niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia (włącznie z tym dniem). Z nałożenia tej sankcji może się uwolnić, gdy udowodni, że przekroczenie tego terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od niego.

Jedynie w sytuacji, gdy za czas tego zwolnienia lekarskiego przysługuje wynagrodzenie chorobowe na podstawie art. 92 kodeksu pracy, nie stosuje się tej kary z racji spóźnienia z dostarczeniem zaświadczenia lekarskiego.

Gdzie ten druk

Jeśli ubezpieczony zagubi zaświadczenie lekarskie, nie straci prawa do zasiłku (chorobowego bądź opiekuńczego), jeśli dostarczy:

- wypis z kopii zaświadczenia o czasowej niezdolności do  pracy lub

- kserokopię zaświadczenia lekarskiego > patrz ramka.

Gdy płaci ZUS

Pracownik powinien dostarczać zwolnienia lekarskie do swojej firmy, nawet jeśli zasiłek wypłaca mu ZUS, bo pracodawca czy zleceniodawca nie jest do tego uprawniony. Wówczas płatnik składek ma obowiązek niezwłocznie przekazać to zaświadczenie do ZUS.

Powinien podać datę dostarczenia zaświadczenia przez ubezpieczonego odpowiednio na zaświadczeniu płatnika składek ZUS Z-3 w pkt 8, a w przypadku kolejnych nieprzerwanych niezdolności do pracy – wpisać ją na odwrocie zwolnienia i poświadczając ten wpis pieczątką zawierającą imię, nazwisko i stanowisko oraz podpisem upoważnionej osoby.

Po zagubieniu zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA, które pracownik otrzymał 26 czerwca br. na okres od 27 czerwca do 13 lipca br., 2 lipca lekarz wydał wypis z jego kopii. Zagubienie zaświadczenia lekarskiego czytelnik powinien uznać za przeszkodę uniemożliwiającą dostarczenie tego dokumentu w  ustawowym terminie siedmiu dni od daty jego otrzymania.

Jednak pracownik dostarczył ten wypis dopiero 11 lipca, a zatem po ustawowym terminie siedmiu dni od daty sporządzenia wypisu (termin ten minął 9 lipca br.). W związku z tym zasiłek chorobowy należy obniżyć o 25 proc. od ósmego dnia orzeczonej choroby, tj. od 4 do 11 lipca br. (do dnia jego dostarczenia).

Bez duplikatu

Gdy pracownik zgubi zwolnienie, lekarz nie wystawia nowego dokumentu ani jego duplikatu. Na wniosek ubezpieczonego – niezależnie od tego, kto zagubił zwolnienie (czy on, czy może płatnik) – sporządza wypis z jego kopii. Oznacza to, że przenosi na kartkę papieru wszystkie dane umieszczone na zaświadczeniu, potwierdzając je podpisem oraz pieczątką imienną.

Zamiast wypisu z kopii zaświadczenia lekarz może też sporządzić jego kserokopię. Ale w tej sytuacji pole z symbolem choroby musi zostać zasłonięte, gdyż jest on objęty tajemnicą i nie powinien być podawany do wiadomości płatnika składek. Taki dokument stanowi podstawę do wypłaty świadczeń chorobowych.

Zagubienie zaświadczenia lekarskiego można uznać za przeszkodę uniemożliwiającą dostarczenie tego dokumentu w ustawowym terminie, a więc w ciągu siedmiu dni od daty jego otrzymania. Jednak taki wypis ze zwolnienia lekarskiego również należy dostarczyć w ciągu siedmiu dni od jego sporządzenia.