Spółka jawna ma zostać przekształcona w spółkę z o.o. Wspólnikami spółki są dwie osoby, które będą udziałowcami spółki z o.o. i jednocześnie jej członkami zarządu. Czy mogą zostać zatrudnieni w tym podmiocie na podstawie umowy o pracę bądź na zlecenie?

– pyta czytelnik.

Wspólnicy spółki jawnej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tak wynika z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.).

Aktualnie wspólnicy spółki jawnej sami zgłaszają się do ubezpieczeń jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Składki na ubezpieczenia każdy z nich musi rozliczać za siebie w deklaracji na druku DRA. Spółka jako odrębny płatnik nalicza daniny za zatrudnionych pracowników i zleceniobiorców.

Dla wspólnika spółki jawnej jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność obowiązkowe jest ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Do chorobowego może przystąpić dobrowolnie.

Składki na ubezpieczenia społeczne każdy ze wspólników musi opłacać za siebie od podstawy wymiaru w zadeklarowanej wysokości, nie niższej jednak niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy. Aktualnie ta podstawa to 2115,60 zł. Najniższą podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest inna kwota. Stanowi ona równowartość 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku. W 2012 r. wynosi ona 2828,31 zł.

Tytuł znika

Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o. ma konsekwencje dla dotychczasowych wspólników spółki jawnej. Po zmianie formy, w jakiej działa firma, nie będą oni już podlegali ubezpieczeniom społecznych jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Staną się udziałowcami spółki z o.o., a takie osoby nie są objęte obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. Tytuł do ubezpieczeń dla osoby wykonującej działalność w ramach spółki z o.o. powstaje tylko wtedy, gdy jest ona jedynym jej wspólnikiem. Gdy wspólników jest więcej, żaden z nich nie powinien być zgłaszany do ZUS jako przedsiębiorca. W związku z tym po przekształceniu każdy ze wspólników spółki jawnej powinien wyrejestrować się z ZUS – najpierw jako ubezpieczony (na druku ZWUA), a potem jako płatnik składek (na druku ZWPA).

Nie tylko udział

Wspólnicy spółki z o.o. mogą zostać w niej zatrudnieni zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i zlecenia. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 16 grudnia 2008 r. (I UK 162/08). Uznał, że wspólnik dwuosobowej spółki z o.o., który w charakterze pracownika osobiście zarządza zakładem pracy w imieniu takiego pracodawcy, może być zatrudniony na podstawie stosunku pracy i podlegać ubezpieczeniom jako pracownik. Uzasadniając wyrok, SN wskazał, że zgłoszenie ubezpieczonej, będącej jednym z dwóch wspólników spółki, jako pracownika było uzasadnione wykonywaną przez nią pracą w zakresie spraw kadrowych i finansowych.

Zawierając określoną umowę, wspólnicy muszą oczywiście kierować się przepisami kodeksu spółek handlowych. Stosownie do art. 210 k.s.h. w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Gdy w spółce nie działa rada nadzorcza, umowę powinien więc zawrzeć ustanowiony pełnomocnik.

Przed podpisaniem z udziałowcem umowy trzeba podsumować zakres zadań, jakie ma wykonywać i w jakich warunkach.

Podstawa wykonywania zadań

Pracownik wykonuje zadania w określonym przez szefa miejscu, czasie i jest podporządkowany jego poleceniom. W zamian ma prawo do wynagrodzenia, które powinien otrzymywać przynajmniej raz na miesiąc, nie później niż do 10 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Ma też prawo do innych świadczeń, jak wynagrodzenie za czas choroby, urlop wypoczynkowy, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i inne należności wymienione w kodeksie pracy. Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę podlega wszystkim ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu), a także zdrowotnemu.

Umowa-zlecenie jest z kolei uregulowana w kodeksie cywilnym. Ten akt nie zawiera tak szczegółowych zasad dotyczących wykonywania pracy. O treści ustaleń co do zakresu pracy, terminu i sposobu przesądzają ustalenia stron. Gdy nie ustalą żądnych ograniczeń, miejsce i czas ustala sobie samodzielnie zleceniobiorca. Za tę pracę również przysługuje wynagrodzenie; chyba że nieodpłatność została wyraźnie zastrzeżona w umowie. Gdy praca na podstawie takiego cywilnego kontraktu jest jedyną działalnością zarobkową danej osoby, objęta jest ona obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi, wypadkowym i zdrowotnym. Dobrowolne jest tylko ubezpieczenie chorobowe. Jeśli zleceniobiorca przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, koszty związane ze składkami są takie same jak przy umowie o pracę.

Bez tytułu nie ma danin

Gdy byli wspólnicy spółki jawnej będą w spółce z o.o. otrzymywali wynagrodzenie za sprawowanie funkcji członków zarządu a wykonywanie tych obowiązków będzie się odbywało tylko na podstawie uchwały organów spółki, to nie będą podlegali żadnym ubezpieczeniom. Funkcja wykonywana wyłącznie na podstawie takiej uchwały nie stanowi tytułu do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Nie ma jej w katalogu tytułów do ubezpieczeń, które zawiera art. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 66 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.