Zasiłek chorobowy w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku przysługuje, gdy niezdolność do pracy:

- przypada w okresie ciąży,

- powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,

- powstała wskutek wypadku przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy.

Pracownicy pytają czasem, dlaczego zasiłek, jaki otrzymali, jest mniejszy niż ich miesięczne wynagrodzenie zasadnicze, skoro przysługuje im zasiłek w wysokości 100 proc. Różnica wynika z tego, że te 100 proc. jest liczone od podstawy wymiaru zasiłku, która często jest niższa niż stałe wynagrodzenie pracownika.

[srodtytul]12 miesięcy, ale nie zawsze[/srodtytul]

Podstawę wymiaru zasiłku ustalamy z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia absencji chorobowej. Jeśli przerwa między okresami choroby jest krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe, podstawy wymiaru zasiłku nie określamy na nowo, lecz przyjmujemy tę wyliczoną dla poprzedniej absencji chorobowej.

Nie ma tu znaczenia, czy zasiłek jest tego samego czy innego rodzaju (zasiłek chorobowy, macierzyński, opiekuńczy).

Gdy w którymś z 12 miesięcy pracownik nie przepracował, z przyczyn usprawiedliwionych, co najmniej połowy dni roboczych, miesiąca tego nie uwzględniamy w obliczeniach. Podstawę ustalamy zatem z odpowiednio mniejszej liczby miesięcy.

Jeśli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy zatrudnienia, podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia.

Gdy pracownik rozchoruje się już w pierwszym miesiącu pracy, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmujemy wynagrodzenie uzupełnione, tj. takie, jakie pracownik by otrzymał, gdyby przepracował cały miesiąc. Pamiętajmy przy tym o okresie wyczekiwania, który określa art. 4 ustawy zasiłkowej.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pracownica w ciąży, zatrudniona 3 stycznia 2010 r., przedstawiła zwolnienie lekarskie na okres od 3 do 21 listopada 2010 r.

W maju w wyniku choroby przepracowała tylko trzy dni. Do wyliczenia podstawy wymiaru zasiłku szef uwzględnił okres od lutego do kwietnia i od czerwca do października 2010 r.

Styczeń pominął, bo pracownica nie przepracowała całego miesiąca. Maja również nie uwzględnił, bo podwładna przepracowała mniej niż połowę dni roboczych w tym miesiącu.

Gdy zmieni się wymiar etatu, w podstawie wymiaru zasiłku uwzględniamy okres po zmianie etatu. Nie bierzemy pod uwagę miesiąca, w którym nastąpiła zmiana etatu, jeśli zmiana ta nie obowiązywała od pierwszego dnia miesiąca.[/ramka]

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pracownik uległ wypadkowi w drodze do pracy i przedstawił zwolnienie lekarskie na okres od 1 do 30 listopada 2010 r.

Do 5 września 2010 r. był zatrudniony na 1/2 etatu, a od 6 września na 3/4 etatu. Do podstawy wymiaru zasiłku zostanie uwzględniony październik 2010 r.[/ramka]

[srodtytul]Co uwzględniamy, a czego nie[/srodtytul]

Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wliczane są wszystkie składniki wynagrodzenia, od których odprowadzona została składka na ubezpieczenie chorobowe (dla zasiłków chorobowych z ubezpieczenia chorobowego) lub wypadkowe (w przypadku zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego).

[b]Pomijamy składniki:[/b]

- do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku, zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku,

- na których wypłatę nie ma wpływu absencja chorobowa, takie jak wypłaty okolicznościowe, tj. z okazji uroczystych dni, świąt, rocznicy firmy itp., sfinansowane przez pracodawcę świadczenia rzeczowe, np. abonament medyczny, koszt wynajmu mieszkania,

- które nie są uzależnione bezpośrednio od indywidualnego wkładu pracownika, tylko od wyników grupy lub zakładu pracy, wypłacane niezależnie od absencji pracownika.

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Pracownik, który uległ wypadkowi w pracy, otrzymał zwolnienie lekarskie na okres od 22 listopada do 31 grudnia 2010 r. Do wyliczenia podstawy wymiaru zasiłku zostanie uwzględniony okres od listopada 2009 r. do października 2010 r. W tym okresie pracownik otrzymał:

- stałe wynagrodzenie miesięczne w wysokości 10 000 zł brutto,

- miesięczną premię w wysokości 750 zł brutto (w regulaminie wynagradzania i w umowie o pracę nie ma zapisów mówiących o tym, czy miesięczne premie w zakładzie pracy pracownika umniejszane są za okres choroby, pracownik w okresie, z którego liczona jest podstawa wymiaru zasiłku, nie chorował i otrzymywał premię co miesiąc w stałej wysokości),

- w lutym 2010 r. wynagrodzenie za nadgodziny przepracowane w tym miesiącu w wysokości 600 zł brutto,

- w grudniu 2009 r. premię świąteczną w wysokości 1000 zł brutto,

- od 1 stycznia 2010 r. abonament medyczny sfinansowany przez pracodawcę w wysokości 100 zł brutto.

Od wszystkich wymienionych składników pobrana została składka na ubezpieczenie wypadkowe, jednak do podstawy wymiaru zasiłku zostaną przyjęte:

- wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 10 000 zł,

- miesięczna premia w wysokości 750 zł – ponieważ nie ma odpowiednich zapisów w regulaminie wynagradzania czy umowie o pracę, przyjmuje się, że składnik wynagrodzenia nie jest wypłacany za okres pobierania zasiłku i w związku z tym powinien być uwzględniony w podstawie wymiaru zasiłku,

- wynagrodzenie za nadgodziny wypłacone w kwocie 600 zł.

Pominięto premię w wysokości 1000 zł, gdyż jest to premia wynikająca z okoliczności, jaką są święta Bożego Narodzenia i finansowany co miesiąc przez pracodawcę abonament medyczny, bo na jego wypłatę nie mają wpływu absencje chorobowe.[/ramka]

[srodtytul]Zmniejszenie o składki[/srodtytul]

W każdym miesiącu, uwzględnionym do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku, od sumy składników w danym miesiącu odejmujemy potrącone od tych składników składki na ubezpieczenia społeczne. Przy dokonywaniu tego pomniejszenia pamiętajmy o rocznej podstawie wymiaru składki emerytalnej i rentowych. W 2010 r. limit ten wynosi 94 380 zł.

Do miesiąca, w którym podstawa emerytalno-rentowa przekroczyła tę kwotę, od składników wynagrodzenia w poszczególnych miesiącach odejmujemy 13,71 proc. sumy tych składników. Po miesiącu, w którym miało miejsce przekroczenie, sumę składników zmniejszamy o 2,45 proc.

W miesiącu, w którym nastąpiło przekroczenie, procent składek o jaki pomniejszamy sumę składników ustalamy dzieląc kwotę potrąconych w danym miesiącu składek na ubezpieczenie społeczne przez przychód, który stanowi podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe w tym miesiącu.

[ramka][b]Przykład 4[/b]

Tabela wskazuje sposób wyliczenia rocznej podstawy wymiaru zasiłku dla pracownika z przykładu 3. Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w 2009 r. wynosiła 95 790 zł i dla tego pracownika przekroczenie rocznej podstawy nastąpiło już we wrześniu 2009 r.

Dlatego też od składników ujętych w podstawie wymiaru zasiłku w listopadzie i grudniu 2009 r. odjęto 2,45 proc.

W 2010 r. przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składek, która wynosi 94 380 zł, nastąpiło we wrześniu 2010 r.

W okresie od stycznia do sierpnia 2010 r. pracownik otrzymał przychód, który stanowił podstawę składek emerytalnej i rentowej, w łącznej wysokości 87 400 zł ([10 000 zł miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego x 8 miesięcy] + [750 zł miesięcznej premii x 8 miesięcy] + [100 zł abonamentu medycznego x 8 miesięcy] + 600 zł wynagrodzenia za nadgodziny wypłacone w lutym 2010 r.).

We wrześniu 2010 r. do przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek pozostało 6980,00 zł (94 380 zł – 87 400 zł).

Od tej kwoty w tym miesiącu naliczono składkę na ubezpieczenie emerytalne w wysokości 681,25 zł (9,76 proc.) i na ubezpieczenie rentowe 104,70 zł (1,5 proc.). Składkę na ubezpieczenie chorobowe policzono od 10 850 zł, bo podstawa wymiaru składki chorobowej dla zatrudnionego na umowę o pracę nie ma ograniczenia. Składka na ubezpieczenie chorobowe wyniosła zatem 265,83 zł (2,45 proc.). Suma potrąconych w tym miesiącu składek wyniosła 1051,78 zł.

Procent składek, jakie należy odliczyć we wrześniu, od składników wynagrodzenia uwzględnionych w podstawie wymiaru zasiłku, należy wyliczyć przez podzielenie sumy potrąconych w tym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne, tj. 1051,78 zł, przez podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, tj. 10 850 zł.

Procent ten wyniósł zatem 9,69. ([1051,78 zł : 10 850 zł] x 100). [/ramka]

[srodtytul]Końcowe działania[/srodtytul]

Roczną podstawę wymiaru zasiłku dzielimy przez liczbę miesięcy uwzględnionych w obliczeniach a następnie przez 30, a nie przez liczbę dni kalendarzowych w danym miesiącu. Zgodnie bowiem z art. 11 pkt 5 ustawy zasiłkowej za miesiąc uważa się 30 dni.

Dlatego też miesięczną podstawę wymiaru zasiłku dzieli się przez 30 dni.

Dla pracownika z przykładów 3 i 4 „dniówka” zasiłku chorobowego brutto wyniesie 321,93 zł.

Gdyby przepracował on cały grudzień, otrzymałby wynagrodzenie brutto w łącznej wysokości 10 850 zł (wynagrodzenie zasadnicze + premia + abonament medyczny).

Wynagrodzenie netto wyniosłoby 7146,59 zł. W związku z tym że będzie pobierał przez cały ten miesiąc zasiłek chorobowy, otrzyma brutto 10 079,83 zł [(„dniówka” 321,93 zł x 31 dni kalendarzowych, w których pobierany był zasiłek) + 100 zł abonamentu medycznego].

[b]Roczna podstawa wymiaru zasiłku do przykładów 3 i 4[/b]

Składki na ubezpieczenie społeczne (proc.)

Podstawa wymiaru zasiłku

2,45 proc.

10486,62

2,45 proc.

10486,62

13,71 proc.

9276,17

13,71 proc.

9793,91

13,71 proc.

9276,17

13,71 proc.

9276,17

13,71 proc.

9276,17

13,71 proc.

9276,17

13,71 proc.

9276,17

13,71 proc.

9276,17

9,69 proc.

9708,32

2,45 proc.

10 486,62

 

115 895,28

[ramka][b]Podstawy prawne[/b]

Art. 11 § 2, art. 36 – 38, art. 40 – 43 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=127D0C8D5A30D84B58DB45916515A0B8?id=352798]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512)[/link]; w artykule ustawa zasiłkowa.

Art. 6 § 1, art. 9 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B76DF27FC62DC520306D7DC64710B6FD?id=327997]ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.)[/link]. [/ramka]

[i]Autorka jest konsultantem Grant Thornton Frąckowiak sp. z o.o.[/i]