Ustawodawca precyzyjnie wskazał przyczyny rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 270 i 271 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0878F97C9B855869DA1A3F9BAD45E3AB?id=133014]kodeksu spółek handlowych[/link]). Zdarzenia te powodują wszczęcie postępowania likwidacyjnego, które, jeżeli zostanie zakończone, skutkuje wykreśleniem spółki z rejestru.

Postępowanie likwidacyjne rozpoczyna się od chwili otwarcia likwidacji, tj. uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny. Spółka od tego momentu działa pod zmienioną firmą (z dodatkiem „w likwidacji”).

Wszczęcie postępowania likwidacyjnego ma ten skutek, że spółka jako osoba prawna wchodzi w stan „wygaszania” swojej działalności, jednak zachowuje cały czas pełną podmiotowość i osobowość prawną. Natomiast zdolność do czynności prawnych jest ograniczona tylko do celu likwidacyjnego. Wynika to z tego, że spółka w likwidacji jest przedłużeniem spółki działającej sprzed wszczęcia postępowania likwidacyjnego.

[srodtytul]Zmiana reprezentacji [/srodtytul]

Spółka w okresie likwidacji nie jest już reprezentowana przez członków zarządu, ale przez likwidatorów, którymi mogą być jedynie osoby fizyczne mające pełną zdolność do czynności prawnych. Swoją funkcję pełnią oni na podstawie stosunku organizacyjnego, który powstaje z chwilą ich ustanowienia. Podstawą jest tu powołanie, ale może być również inna umowa zobowiązująca (np. o pracę).

Istnieją trzy sposoby ustanowienia likwidatorów:

- automatycznie stają się nimi członkowie zarządu,

- zgodnie z postanowieniami umowy spółki mogą to być inne osoby powołane w określonym trybie,

- są powołani przez sąd.

W sytuacji gdy w spółce w likwidacji ani postanowienia umowy, ani też zgromadzenie wspólników nie powołało likwidatorów do prowadzenia spraw spółki, likwidatorami stają się z chwilą zarejestrowania otwarcia likwidacji członkowie zarządu.

Uzyskanie statusu wiąże się zawsze z wpisem danych likwidatora do rejestru przedsiębiorców KRS.

[srodtytul]Długi do oddania[/srodtytul]

Ustawowe zadania likwidatorów i członków zarządu nie uzasadniają rozdzielania ich odpowiedzialności wobec wierzycieli. Odpowiedzialność likwidatorów wynika już z samej istoty funkcjonowania spółki w likwidacji. Spółka kontynuuje działalność sprzed likwidacji, tyle że koncentruje się na celach likwidacyjnych.

Ponadto art. 280 k.s.h. wyraźnie wskazuje, że do likwidatorów stosuje się przepisy dotyczące członków zarządu. Brak jest przy tym przepisów wyłączających ich odpowiedzialność za zobowiązania spółki, za które normalnie ponoszą odpowiedzialność członkowie zarządu.

W związku z tym odpowiedzialność likwidatorów za zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne wynikające z zatrudniania pracowników w związku prowadzeniem działalności kształtuje się na zasadach określonych w art. 116 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=582ECDA0581859658EA2BD1E83B507D8?id=176376]ordynacji podatkowej[/link] w taki sam sposób jak odpowiedzialność członków zarządu [b](patrz wyrok SN z 8 lipca 2008 r., II UK 341/07)[/b].

Oznacza to, że w razie spełnienia pozostałych przesłanek egzekucja prowadzona jest z majątku odpowiedzialnych osobiście i solidarnie likwidatorów i dotyczy wszystkich zaległości składkowych spółki, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków.

Uwolnić od tej odpowiedzialności może tylko zgłoszenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) albo wykazanie, że niezgłoszenie powyższych wniosków nastąpiło bez winy likwidatora.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Jan uchwałą zgromadzenia wspólników o rozwiązaniu spółki z 6 maja 2009 r. został ustanowiony jej likwidatorem. Od otwarcia likwidacji spółka z powodu złej kondycji finansowej zaprzestała opłacania za pracowników składek na ubezpieczenie społeczne.

Mimo zaistnienia podstaw do ogłoszenia upadłości spółki pan Jan z własnej winy nie zgłosił stosownego wniosku do sądu upadłościowego.

Prowadzona przez ZUS egzekucja należności z tytułu składek okazała się bezskuteczna. W takiej sytuacji ZUS będzie mógł przerzucić na pana Jana jako likwidatora odpowiedzialność za zobowiązania składkowe powstałe w okresie likwidacji spółki.[/ramka]

[ramka][b]Kolejka wierzycieli[/b]

Odpowiedzialność likwidatorów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w analogiczny sposób kształtuje się na gruncie art. 299 k.s.h.

Oznacza to, że w przypadku gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, likwidatorzy odpowiadają tak jak członkowie zarządu solidarnie wobec wierzycieli spółki za jej zobowiązania cywilnoprawne [b](wyrok SN z 28 stycznia 2010 r., III CZP 91/09)[/b]. [/ramka]