Współpraca z ZUS, gdy firma wpadła w tarapaty finansowe, jest bardzo korzystna dla przedsiębiorcy. Podpisanie umowy o odroczenie płatności lub rozłożenie zaległych składek na raty powoduje, że ZUS będzie mógł mu wystawić zaświadczenie o niezaleganiu ze składkami. Bez niego przedsiębiorca nie weźmie udziału w przetargu ani nie uzyska kredytu.
Zgodnie z art. 29 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AAED882D0743AA6C18507C4EB701EC7E?id=184677]ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych[/link] (dalej ustawa o sus) osoba prowadząca działalność gospodarczą może wystąpić o odroczenie płatności składek ZUS nawet do sześciu miesięcy. Do tego musi jednak zawrzeć umowę, w której zostaną określone zasady tego zawieszenia. ZUS w takiej sytuacji wymaga dodatkowych dokumentów, np. sprawozdań finansowych firmy za ostatnie dwa lata. Ważne jest, by wniosek o odroczenie płatności złożyć przed upływem terminu zapłaty składki (najpóźniej do dziesiątego dnia każdego następnego miesiąca).
Jeśli przedsiębiorca nie zrobił tego w terminie, ciągle może wystąpić do ZUS o rozłożenie na raty powstałych zaległości. W obu sytuacjach będzie musiał przekonać ZUS, że ta pomoc pomoże mu wyciągnąć firmę z przejściowych trudności.
Koszty związane z odroczeniem lub rozłożeniem na raty zobowiązań wobec ZUS są niższe niż powstałe z powodu zaległości. W obu przypadkach ZUS nalicza jedynie opłatę prolongacyjną, która stanowi równowartość połowy wysokości odsetek za zwłokę.
Jeśli przedsiębiorcy jednoosobowo prowadzącemu działalność gospodarczą nie uda się spłacić odroczonych lub rozłożonych na raty zaległości, zawsze może złożyć do ZUS wniosek o ich umorzenie. Osoby prowadzące działalność gospodarczą – inaczej niż większe firmy zatrudniające pracowników – mogą skorzystać z umorzenia np. bez likwidowania swojej działalności czy orzeczenia sądu o całkowitej niewypłacalności.
Zgodnie z art. 28 ust. 3a ustawy o sus i [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C0023AE97AFBC4BC3D51D42CB18218F1?id=170344]rozporządzeniem z 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (DzU nr 141, poz. 1365)[/link] umorzenie składek może nastąpić np., gdy przedsiębiorca udowodni, że zapłata należności do ZUS odbije się negatywnie na jego sytuacji materialnej i rodzinnej.
