- Czy osoba pobierająca świadczenie przedemerytalne może założyć działalność gospodarczą, nie tracąc prawa do niego? – pyta czytelnik.

Gdy osoba pobierająca świadczenie przedemerytalne rozpocznie prowadzenie działalności gospodarczej, nie utraci do niego prawa. Jeśli natomiast z tego tytułu osiągnie przychód, świadczenie będzie zmniejszone lub zawieszone.

Uprawnieni do pieniędzy

Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (DzU z 2013 r., poz. 170 ze zm.; dalej: ustawa) świadczenie przedemerytalne przysługuje temu, kto spełnia szczególne warunki wymagane do jego przyznania, tj.:

- przez co najmniej 6 miesięcy pobierał zasiłek dla bezrobotnych,

- nadal był zarejestrowany jako bezrobotny,

- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 645 ze zm., dalej ustawa o promocji zatrudnienia) albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,

- złożył wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego sześciomiesięczne pobieranie zasiłku dla bezrobotnych,

- złożył wniosek w ciągu 14 dni od ustania zatrudnienia, w tym w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych albo innej pracy zarobkowej, jeżeli w okresie pobierania zasiłku wykonywał inną pracę zarobkową lub zatrudnienie w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo był zatrudniony przy pracach interwencyjnych lub robotach publicznych, a wykonywanie jednej z tych prac ustało po sześciomiesięcznym pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych.

Od 1 marca 2016 r. świadczenie przedemerytalne wynosi 1029,86 zł.

Kiedy koniec

Prawo do świadczenia przedemerytalnego ustaje:

1) na wniosek osoby pobierającej to świadczenie,

2) w dniu poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury,

3) z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm.; dalej: ustawa emerytalna),

4) z dniem nabycia prawa własności lub objęcia w posiadanie (samoistne lub zależne) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 ha przeliczeniowe albo współwłasności nieruchomości rolnej, jeżeli udział przekracza 2 ha przeliczeniowe,

5) wraz ze śmiercią osoby uprawnionej do świadczenia.

Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne

Zgodnie z ustawą z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963 ze zm.; dalej: ustawa o sus) osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia jej zaprzestania z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zawieszono na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dla tych osób dobrowolne.

W myśl art. 9 ust. 5 ustawy o sus osoby prowadzące pozarolniczą działalność, które mają ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. W razie przystąpienia do tych ubezpieczeń obejmowane są też ubezpieczeniem wypadkowym. Natomiast z mocy ustawy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu.

Jednak gdy to pobierający świadczenie przedemerytalne zdecyduje się prowadzić biznes, nie jest traktowany jak przedsiębiorca – emeryt. Oznacza to, że osoby ze świadczeniem przedemerytalnym po rozpoczęciu prowadzenia działalności podlegają z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dla nich dobrowolne.

Zmniejszenie i zawieszenie

W myśl art. 5 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych świadczenie przedemerytalne jest zmniejszane lub zawieszane na zasadach określonych w art. 5 ust. 2–5, 7 i 8 tej ustawy, gdy osiągnie się przychód, o którym mowa w art. 104 ustawy emerytalnej. W myśl art. 104 ust. 2 ustawy emerytalnej za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności.

Świadczenie przedemerytalne zmniejsza się, jeżeli kwota przychodu przekracza miesięcznie 25 proc. przeciętnego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, ogłoszonego przez prezesa GUS do celów emerytalnych, ale nie przewyższa 70 proc. tego wynagrodzenia.

Jeżeli przychód przekracza dopuszczalny poziom, świadczenie przedemerytalne zmniejsza się o kwotę tego przekroczenia. Gdy przychód przekracza jego graniczny poziom, świadczenie zawiesza się.

Przychód uważa się za osiągnięty w miesiącu, w którym został wypłacony. Przy jego ustalaniu nie uwzględnia się kwot przychodu za okres przed dniem, od którego ustalono prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Rozliczenie przychodu następuje po zakończeniu roku kalendarzowego, w formie rozliczenia rocznego lub miesięcznego w zależności od tego, która forma jest korzystniejsza dla świadczeniobiorcy.

Rozliczając świadczenie przedemerytalne, ZUS ustali, czy suma uzyskanego przychodu od 1 marca 2016 r. do 28 lutego 2017 r. przekracza roczny dopuszczalny przychód. Jeżeli tak – ustala kwotę zmniejszenia, którą trzeba zwrócić, jeżeli nie – ZUS określi, że w rozliczanym roku świadczenie przedemerytalne przysługiwało w pełnej wysokości.

Jakie limity

Od 1 marca 2016 r. do 28 lutego 2017 r. wpływające na zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia przedemerytalnego kwoty przychodu wynoszą:

• dopuszczalna miesięczna: 975 zł

• graniczna miesięczna: 2729,90 zł

• roczna dopuszczalna: 11 700 zł

• roczna graniczna: 32 758,80 zł.

–Zygmunt Łobejko