Czy osoba zatrudniona w rolniczej spółdzielni produkcyjnej jako członek (udziałowiec) może nabyć prawo do świadczenia przedemerytalnego? – pyta czytelnik.

Nie.

Zatrudnienie wynikające z członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej (rsp) nie odpowiada warunkom określonym w art. 22 § 1 kodeksu pracy. Z jego istotą powiązane są prawa i obowiązki niewystępujące w stosunku pracy.

Kto może się ubiegać

Warunkiem nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, oprócz ukończenia wieku określonego ustawą z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (tekst jedn. DzU z 2013 r. nr 24, poz. 170, dalej ustawa) i posiadania okresu uprawniającego do emerytury, jest rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu.

W myśl art. 2 tej ustawy o prawo do tego świadczenia może ubiegać się m.in. osoba:

- która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu w rozumieniu ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 149, dalej: ustawa o promocji zatrudnienia), w którym była zatrudniona przez nie krócej niż sześć miesięcy:

– ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta i 60 lat – mężczyzna oraz

– ma okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub

- która do rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez nie krócej niż sześć miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta i 60 lat – mężczyzna oraz ma okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub

- która do rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu według ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez nie krócej niż sześć miesięcy, ma okres uprawniający do emerytury – co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub

- która do 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub jego niewypłacalności w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez nie krócej niż sześć miesięcy, miała okres uprawniający do emerytury co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

Ile do emerytury

Za okres uprawniający do emerytury uważa się ten ustalony zgodnie z art. 5–9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1440 ze zm., dalej: ustawa emerytalna). Ubiegający się o świadczenie przedemerytalne musi mieć okres uprawniający do nabycia prawa do emerytury odpowiednio do dnia:

- rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy,

- rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu,

- ogłoszenia upadłości,

- utraty prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Co muszą strony

W myśl art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, a ten do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Z kolei w myśl art. 22 §11 k.p. zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 odbywa się na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę umowy zawartej przez strony. W myśl § 12 tego przepisu nie wolno zastąpić umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy z § 1.

Przykład

Pan Stanisław urodził się w 1952 r. Przez 20 lat pomagał ojcu w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Następnie przez rok prowadził własne gospodarstwo. Od 25 lat jest zatrudniony w rolniczej spółdzielni produkcyjnej jako członek (udziałowiec). Nie nabędzie jednak prawa do świadczenia przedemerytalnego, gdyż spełnia tylko warunek dotyczący wieku. Nie ma natomiast wymogu stażu emerytalnego oraz nie rozwiązał stosunku pracy lub służbowego z przyczyn dotyczących zakładu. Wykonywanie pracy na podstawie członkostwa w rsp wyklucza zakwalifikowanie jej jako stosunku pracy.

Dojście do wieku

Od 1 stycznia 2013 r. prawo do świadczenia przedemerytalnego ustaje z dniem osiągnięcia wydłużonego wieku emerytalnego, określonego w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy emerytalnej, chyba że to prawo ustanie lub wygaśnie przed tym dniem.