Tak uznał Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w decyzji nr 169 z 12 maja 2014 r. (DI/100000/43/399/2014).
Do ZUS wpłynął wniosek o wydanie pisemnej interpretacji na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przedsiębiorca będący spółką córką korporacji ma możliwość comiesięcznego kupowania akcji tej korporacji. Zakup ten w 100 proc. finansują pracownicy z własnych środków pracowników – pracodawca co miesiąc potrąca odpowiednie kwoty z ich wynagrodzenia netto. Jednak przy zakupie akcji stosowany jest upust w stosunku do ceny rynkowej. Mają do niego prawo wyłącznie pracownicy spółki.
Wnioskodawca zamierza wprowadzić do firmowego regulaminu wynagradzania postanowienia stanowiące, że pracodawca udostępnia pracownikom akcje korporacji po cenach niższych niż rynkowe. Nabrał jednak wątpliwości, czy przy braku tego zapisu wartość upustu udzielonego zatrudnionym stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
W opinii wnioskodawcy nabycie przez pracowników akcji spółki na preferencyjnych warunkach skutkuje powstaniem po ich stronie przychodu ze stosunku pracy w wysokości tej obniżki – czyli różnicy między ceną rynkową akcji z dnia ich nabycia a odpłatnością ponoszoną przez zatrudnionych. Wartość upustu nie powinna jednak – jego zdaniem – stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Powyższe stanowisko wnioskodawca uzasadnił, opierając się na treści § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia MPiPS ?z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.). Przepis ten stanowi, że zwolnienie ze składek obejmuje wartość korzyści materialnych – wynikających z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, które polegają na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług. W rozumieniu wnioskodawcy wystarczającym warunkiem do korzystania z tej ulgi jest wprowadzenie do regulaminu wynagradzania zapisu stanowiącego, że „pracodawca udostępnia pracownikom akcje korporacji po cenach niższych niż rynkowe". Organ rentowy nie podzielił stanowiska wnioskodawcy.
Marcin ?Wojewódka, radca prawny ?w kancelarii ?Prawa Pracy Wojewódka ?i Wspólnicy sp.k.
O ile jeszcze kilkanaście lat temu zajmowano się w praktyce kwestią opodatkowania ?i oskładkowania wartości upustów oraz zasadami preferencyjnego nabywania przez pracowników akcji prywatyzowanych ?w Polsce spółek, o tyle w praktyce ostatnich lat dużo częściej tego rodzaju wątpliwości dotyczą akcji spółek zagranicznych udostępnianych na różnych zasadach pracownikom polskich przedsiębiorstw. ?W tym przypadku należy się zgodzić ?ze stanowiskiem organu rentowego.
Co do zasady podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników jest przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Obowiązują tu jednak pewne wyłączenia. Wymienia je rozporządzenie, które wskazano we wniosku.
Należy podzielić stanowisko wnioskodawcy, że zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia z podstawy wymiaru składek wyłączone są korzyści materialne, do których zatrudnieni mają prawo na podstawie układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania czy przepisów ?o wynagradzaniu, jeśli polegają one na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług. Z brzmienia tego przepisu wynika, że ulga ta obejmuje jedynie te przychody, które wynikają ?z układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu oraz przybierają postać niepieniężną – formę zakupu po cenach niższych niż detaliczne lub formę usługi. Słuszne jest więc stanowisko, że składek nie trzeba naliczać od wartości korzyści materialnej przyznanej pracownikowi na podstawie źródeł zakładowego prawa pracy, jeśli polega ona na umożliwieniu mu zakupu artykułów, przedmiotów lub usług za częściową odpłatnością.
Kluczowe znaczenie ma tu jednak stwierdzenie, kiedy mamy do czynienia ?z częściową odpłatnością. Treść przepisów oraz literalna ich wykładnia wskazuje, ?że polega ona na tym, aby pracownik partycypował – choćby symbolicznie –? w pokryciu kosztów zakupu tych artykułów, przedmiotów lub usług. Z podstawy wymiaru składek wyłączona jest wówczas różnica między ceną nabycia usługi ?a odpłatnością ponoszoną przez pracownika.
Należy jednak zgodzić się z organem rentowym, że akcja nie mieści się w pojęciu artykułu, przedmiotu ani usługi. Jako ogół praw i obowiązków część kapitału zakładowego nie może być utożsamiana ?z kartą, talonem ani innym znakiem uprawniającym do wymiany na konkretną usługę czy towar (tj. formą niepieniężnego zakupu po cenach niższych niż detaliczne lub formą usług). Przez swój specyficzny charakter odrywa się ona od relacji łączącej pracownika z pracodawcą – może być odsprzedana i stanowić dodatkowe źródło dochodu, co w zasadniczy sposób różni ją np. od pakietów medycznych.
W związku z tym wyrażone przez wnioskodawcę stanowisko, jakoby udzielony przez niego upust w stosunku do ceny rynkowej akcji nie stanowił podstawy wymiaru składek, jest nieprawidłowy.
