Inspektor pracy może wnioskować o wymierzenie płatnikowi, który rażąco narusza przepisy BHP, składki wypadkowej w podwójnej wysokości. Dla ZUS jego ocena nie jest jednak wiążąca.
Rz: Które firmy mają obowiązek do końca stycznia zgłosić ?do ZUS informację o liczbie wypadków przy pracy ?w poprzednim roku?
Łukasz Prasołek:
Dotyczy to podmiotów, które zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej ?10 osób (niekoniecznie pracowników, ale w ogóle podlegających temu ubezpieczeniu). Tylko ?w przypadku tych większych firm składka wypadkowa jest bowiem zindywidualizowana. Dla małych jest ona zryczałtowana i wynosi ?50 proc. najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla wszystkich grup działalności.
Kiedy ZUS naliczy przedsiębiorcy wyższą składkę wypadkową?
W ZUS IWA podaje się ?m.in. informacje o poszko-?dowanych w wypadkach ?przy pracy ogółem oraz śmiertelnych i ciężkich, ?a także o osobach zatrudnionych w warunkach zagrożenia. Jeśli ich wartości wzrosły w porównaniu ?z poprzednim rokiem, można się liczyć ze wzrostem składki, gdyż wyższa będzie kategoria ryzyka dla danej firmy.
Jakie są konsekwencje błędów w druku ZUS IWA? Czy przedsiębiorcy mogą się przed nimi bronić?
Konsekwencją błędów, które spowodują zaniżenie wysokości składki, będzie ustalenie przez ZUS ?w drodze decyzji składki ?na cały rok składkowy ?w wysokości 150 proc. stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Jest to możliwe jednak tylko, gdy płatnik ?nie przekaże danych ?lub przekaże do ZUS nieprawdziwe dane. ?W wyroku z 6 września 2012 r. (II UK 39/12) SN podkreślił, ?że należy rozróżnić dane nieprawdziwe i niepoprawne. Stwierdził, że w przypadku tych drugich konieczna jest korekta dokumentów ubezpieczeniowych. ?W ocenie SN nieobojętny ?jest tu element winy ?w zachowaniu płatnika, zwłaszcza kierunkowej ?co do wprowadzenia w błąd przez podanie danych nieprawdziwych. Dlatego można odwoływać się od decyzji ZUS wskazując przyczyny wadliwego zgłoszenia danych, ?za które płatnik nie ponosi odpowiedzialności (niezawinione).
Kiedy o podniesienie składki wypadkowej może wystąpić Państwowa Inspekcja Pracy?
Jeśli podczas dwóch kolejnych kontroli inspektorzy stwierdzą rażące naruszenie przepisów BHP ?w firmie. Decyzję o podwyższeniu składki wydaje jednak ZUS, a wyrażona przez PIP wcześniejsza ocena nie jest dla niego wiążąca. Przed wydaniem decyzji ZUS musi samodzielnie ustalić stan faktyczny i dokonać jego oceny prawnej.
Co ważne w uzasadnieniu wyroku z 4 czerwca 2013 r. ?(I UK 526/12) SN uznał, że podstawą wystąpienia PIP nie są wyłącznie dwa kolejne protokoły kontroli, w których stwierdzono rażące naruszenie przepisów BHP. Inaczej mówiąc – inspektor pracy może wystąpić z takim wnioskiem do ZUS nawet przy braku takiej oceny zapisanej w protokole.
Czy pracodawca może bronić się przed podwyżką składki na wniosek inspektora?
Oczywiście. Podwyższenie składki następuje formalnie na podstawie decyzji ZUS, ?od której przysługuje prawo odwołania do sądu pracy ?i ubezpieczeń społecznych. Sąd może nie potwierdzić słuszności działań ZUS. Na przykład w przywołanym wyżej wyroku z 4 czerwca 2013 r. SN przyjął, że ZUS nie może podwyższyć o 100 proc. wysokości składek za zatrudnionych, jeśli winę za wypadek ponoszą pracownicy.
—mrz
