Biznesmen prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, który na podstawie umowy o pracę zatrudnia swoją żonę musi zgłosić ją do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego nie jako pracownika, tylko jako osobę współpracującą.
Z tego tytułu współpracująca małżonka obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Do ubezpieczenia chorobowego przystąpić może, ale nie musi.
Firmowy pomocnik
Za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się członków rodziny, którzy pozostają z osobą prowadzącą działalność we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu biznesu.
Wśród osób zaliczonych do grona osób współpracujących przepis art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wymienia m.in. małżonka. Za osobę współpracującą uznaje się także osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, o ile spełnia warunki zawarte w wymienionym przepisie.
Kto jest współpracownikiem dla ZUS
Osobą współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność jest:
- małżonek,
- dziecko własne,
- dziecko drugiego małżonka,
- dziecko przysposobione,
- rodzic,
- macocha i
- ojczym oraz
- osoba przysposabiająca,
jeżeli pozostaje z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu działalności. Jeżeli powyższe kryteria spełnia pracownik, to dla celów ubezpieczeń społecznych traktowany jest jako osoba współpracująca.
Zasada nie ma jednak zastosowania, jeżeli współmałżonek jednego ze wspólników spółki cywilnej zawarł umowę o pracę z tą spółką. Dla ustalenia tytułu ubezpieczeń społecznych bez znaczenia jest fakt, że zatrudniona w spółce cywilnej osoba pozostaje z jednym ze wspólników tej spółki w związku małżeńskim i prowadzi z nim wspólne gospodarstwo domowe.
Osoba ta ma zawartą umowę o pracę ze spółką cywilną będącą jej pracodawcą (a nie z konkretną osobą prowadzącą pozarolniczą działalność) i podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę
Składkowe oszczędności
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za osobę współpracującą stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek (w 2012 r. to kwota 2115,60 zł).
Daninę zdrowotną trzeba odprowadzić przynajmniej od kwoty wynoszącej 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku (w 2012 r. – 2828,31 zł).
Jeśli zatem małżonka współpracuje przy rodzinnym biznesie prowadzonym przez męża i jednocześnie jest firmowym pracownikiem z miesięczną płacą wyższą niż obowiązujące ją podstawy składkowe, to może zaoszczędzić na daninach ZUS-owskich. Podstawą do opłat nie będzie wynagrodzenie, a minimalne zadeklarowane kwoty z biznesu.
Przykład
Pan Adam zatrudnia na podstawie umowy o pracę swoją żonę. Pani Maria od 1 września 2012 r. została zgłoszona do ubezpieczeń jako osoba współpracująca. Z tytułu pracowniczego zatrudnienia pani Maria otrzymuje miesięcznie 3000 zł pensji. Od takiej podstawy były za nią wykazywane składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Tak było z należnościami za wrzesień i październik. Pan Adam zorientował się, że może płacić za swą żonę niższe składki i zamiast – jak do tej pory odprowadzać daniny od kwoty 3000 zł, płacić – począwszy od należności listopadowych opłacanych w grudniu – od minimalnych biznesowych podstaw składkowych.
Jednak z uwagi na to, że obowiązująca panią Marię podstawę wymiaru stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 proc. przeciętnej płacy na ubezpieczenia społeczne i 75 proc. podstawy na ubezpieczenie zdrowotne, pan Adam jako osoba prowadząca działalność gospodarczą nie może złożyć korekty dokumentów rozliczeniowych za okres wsteczny, gdzie składki za osobę współpracującą były wykazywane od wyższej podstawy wymiaru.
Natomiast na bieżąco, tzn. od najbliższego miesiąca, składki za osobę współpracującą mogą być wykazywane w raporcie ZUS RCA z kodem współpracownika i opłacane od podstaw inimalnych.
Podstawa prawna
