Zalegający ze składkami płatnicy składek nie będą już podwójnie karani. Nie będzie na nich nakładana jednocześnie opłata administracyjna z ustawy o ubezpieczeniach społecznych oraz kara określona w kodeksie karnym.
Takie rozwiązania wynikają z ustawy z 10 maja 2012 r. o zmianie ustawy – kodeks karny i ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (prezydent podpisał ustawę 25 maja).
Niekonstytucyjny debel
Nowelizacja jest pokłosiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 października 2010 r. (P 29/09).
Trybunał orzekł w nim o niezgodności z konstytucyją przepisów pozwalających dwukrotnie ukarać za ten sam czyn polegający na niezapłaceniu w ogóle lub zapłaceniu w zaniżonej wysokości składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne lub innych pobieranych przez ZUS. TK uznał za niedopuszczalne równoczesne nakładanie na niesolidnego płatnika opłaty dodatkowej i kary za wykroczenie lub przestępstwo z kodeksu karnego.
Jedna, ale dotkliwa
Ustawa z 10 maja 2012 r. nadal uprawnia ZUS do wymierzenia płatnikowi składek dodatkowej opłaty za zaleganie z całością lub częścią opłat. Górna jej granica to 100 proc. nieopłaconych składek.
Jeśli jednak w stosunku do płatnika zapadł prawomocny wyrok skazujący go za nieopłacanie składek, nie zostanie ukarany za ten sam czyn. Po takim wyroku postępowanie o wymierzenie dodatkowej opłaty ZUS umorzy z urzędu. Gdy zapadła już decyzja w sprawie tej opłaty, organ rentowy uchyli ją z urzędu, a pobraną opłatę zwróci niezwłocznie wraz z odsetkami, liczonymi od dnia pobrania tej opłaty, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.
Jeżeli zaś toczyć się będzie postępowanie karne o wykroczenie lub przestępstwo, nie wszczyna się postępowania o wymierzenie dodatkowej opłaty. Rozpoczęte postępowanie zawiesza się natomiast do czasu zakończenia tego pierwszego.
Sankcje dla szefa
Nowelizacja wprowadza także kosmetyczne zmiany w przepisach kodeksu karnego. Pracodawcom będą grozić następujące sankcje:
- kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch za złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika wynikających ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego,
- kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku za odmowę ponownego przyjęcia do pracy, w wypadku gdy o przywróceniu orzekł właściwy organ,
- kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat trzech za niewypłacanie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia ze stosunku pracy, w wypadku zobowiązania do dokonania takiej wypłaty orzeczeniem sądu.