Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy opłacać w danym roku kalendarzowym do czasu osiągnięcia ustawowego limitu. Granicą jest równowartość 30-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

Ograniczenie to dotyczy obciążeń na rzecz funduszu emerytalno-rentowego oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych (składka na FEP jest płacona tylko za pracowników wykonujących  pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, urodzonych po 31 grudnia 1948). Natomiast pozostałe składki – chorobowa, wypadkowa, na FP i FGŚP oraz zdrowotna – muszą być opłacane bez względu na wysokość przychodu w danym roku.

Najłatwiej przy jednym etacie

Jeśli stosunek pracy to jedyny tytuł do opłacania składek w danym roku, pracodawca ma ułatwione zadanie. Wystarczy, że  przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych wynika z jego własnej dokumentacji płacowej. W dodatku najczęściej nie musi sam tego pilnować, bo wiele systemów płacowych ma opcję automatycznego jej ograniczania.

Przekroczenie zwykle następuje w trakcie miesiąca. Płatnik musi wówczas naliczyć i przekazać składki emerytalne i rentowe do osiągnięcia granicznej kwoty.

Przykład 1

Pan Tomasz jest zatrudniony tylko u jednego pracodawcy. W sierpniu otrzymał wynagrodzenie 10 000 zł. Za okres od stycznia do lipca 2011 płatnik odprowadził za niego składki od podstawy 98 770 zł.

Dlatego z przychodu za sierpień składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe naliczy tylko od kwoty 2000 zł, bo tyle brakuje do osiągnięcia rocznego limitu (100 770 zł – 98 770 zł). Pozostałe należności na rzecz ZUS obliczy od pełnej kwoty wynagrodzenia.

O przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na fundusz emerytalno-rentowy należy informować ZUS przez wykazanie w raporcie ZUS RCA w polu 02 bloku III.B właściwego kodu. Gdy  pracodawca ustalił to we własnym zakresie, wpisuje tam kod 2.

Więcej płatników, większy kłopot

Ubezpieczony, który w tym samym roku podlega ubezpieczeniom z więcej niż jednego tytułu, sam musi sprawdzać, czy od jego przychodu nadal powinny być pobierane składki  emerytalno-rentowe.

W dodatku musi to robić na bieżąco. Nawet jeśli z góry wie, że w ciągu roku osiągnie ten limit w konkretnej firmie, nie może poinformować pozostałych, by nie opłacali za niego tych składek już od początku roku. Jeśli dojdzie do przekroczenia rocznego limitu, musi o tym poinformować wszystkich swoich płatników >wzór patrz ramka.

Konieczne jest  zatem narastające zliczanie oskładkowanego przychodu osiągniętego w danym roku ze wszystkich źródeł. Znaczenie ma każda aktywność zawodowa, jeśli stanowiła tytuł do opłacania składek.

Przykład 2

Pani Magda jest pracownikiem dwóch spółek (A i B).

Na podstawie otrzymanych ZUS RMUA ustaliła, że we wrześniu suma jej wynagrodzenia przekroczy roczny limit (100 770 zł).

Za ten miesiąc składki na jej ubezpieczenia emerytalno-rentowe muszą zostać opłacone tylko od 2000 zł. Znając miesiąc, w którym nastąpi przekroczenie, wskazać na piśmie:

– by składki od kwoty 2000 zł pobrał jeden z tych pracodawców (A lub B) i poinformować drugiego, by on za wrzesień ich nie opłacał,

– aby każda firma pobrała za wrzesień te składki od 1000 zł.

Obydwa warianty są poprawne.

 

Gdy to podwładny informuje o przekroczeniu rocznego limitu, rozliczając w raporcie ZUS RCA składki za miesiąc, w którym to nastąpiło, należy wpisać kod 1 w polu 02 bloku III.B.

Niewiedza nie zwalnia z korekty

To w interesie pracodawcy jest uświadamianie zatrudnionym, by informowali o składkach opłacanych z innych tytułów. Bez względu na powód nieprzekazania takiej informacji, firma zawsze musi skorygować dokumenty.

W takiej sytuacji najczęściej o przekroczeniu rocznego limitu informuje pracodawców ZUS. Wskazuje prawidłową kwotę, od której powinny zostać opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w miesiącu, w którym nastąpiło przekroczenie 30-krotności.

Pismo w tej sprawie jest jednocześnie potwierdzeniem nadpłaty składek. Przysługuje ona wówczas kilku płatnikom, więc zwracana jest im proporcjonalnie do kosztów opłaconych danin.

Datą stwierdzenia nienależnie opłaconych składek jest dzień złożenia w ZUS skorygowanych dokumentów – imiennego raportu ZUS RCA i deklaracji ZUS DRA. Dopiero od chwili ich wpływu  możliwy jest zwrot nadpłaty (pod warunkiem że firma nie ma zaległości w ZUS). Może ona również zostać zaliczona na poczet bieżących lub przyszłych składek.

Bez względu na to, czy płatnik wystąpi o zwrócenie nadpłaty, musi się z niej rozliczyć z pracownikiem, tj. zwrócić mu część składek emerytalno-rentowych,  które zostały pobrane z jego wynagrodzenia po przekroczeniu limitu rocznego.

Przykład 3

Za lipiec 2011 płatnik rozliczył składki za pracownika od całości jego wynagrodzenia, tj. 10 000 zł. We wrześniu otrzymał informację z ZUS, że składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe powinny zostać opłacone od kwoty 5000 zł >patrz tabela.

W związku z tym płatnik musi złożyć korektę raportu ZUS RCA  za lipiec.

Łączna nadpłata: finansowana ze środków płatnika  713 zł (488 zł + 225 zł), a przez pracownika  563 zł (488 zł + 75 zł); w sumie  1276 zł.

Konsekwencją nadpłaty składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest równoczesna niedopłata składki na ubezpieczenie zdrowotne 50,67 zł. Po jej odliczeniu nadpłata wynosi 1225,33 zł.

Firma nie wystąpiła o zwrot nadpłaty. Postanowiła zaliczyć ją na poczet bieżących składek. Musi jednak rozliczyć się z podwładnym, zwracając mu część pobraną z jego przychodu.

Jeśli pracownik otrzyma pieniądze we wrześniu i za ten miesiąc jego wynagrodzenie wyniesie 10 000 zł, rachunki będą wyglądać następująco:

• składki

– emerytalna i rentowa 0,00

– chorobowa 10 000 zł x 2,45 proc. = 245 zł

– zdrowotna do ZUS (10 000 zł – 245 zł) x 9 proc. = 877,95 zł

– zdrowotna do odliczenia od zaliczki na podatek (10 000 zł – 245 zł) x 7,75 proc. = 756,01 zł

• podstawa opodatkowania

10 000 zł + 563 zł (nadpłata) – 245 zł (składka chorobowa) – 111,25 zł (koszty uzysku) = 10 206,75 zł; po zaokrągleniu 10 207 zł

• zaliczka na podatek

(10 207 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 1790,93 zł

Zaliczkę do przekazania do US pomniejszamy o składkę zdrowotną (7,75 proc. podstawy) oraz jej niedopłatę (7,75 proc.) za lipiec:

1790,93 zł – 756,01 zł – 43,63 zł = 991,29 zł;

po zaokrągleniu 991 zł

• kwota do wypłaty

10 563 zł – 245 zł – 877,95 zł – 991 zł – 50,67 zł (niedopłata składki zdrowotnej) = 8398,38 zł

W ten sposób firma zwróci pracownikowi nadpłatę składek społecznych (563 zł) pomniejszoną o nieopłaconą składkę zdrowotną (50,67 zł).

ZUS darował, PIT zabierze

Pracownicy jednej firmy często nawet nie wiedzą, że od ich wynagrodzenia nie są już pobierane składki emerytalno-rentowe.

Zwykle jest to przecież duża kwota, ale tę korzyść pochłania podatek dochodowy. Gdy płacimy mniej składek, rośnie podstawa opodatkowania, a do tego jednocześnie można wejść w wyższy próg podatkowy, czyli płacenie wyższej zaliczki.

Przykład 4

Pani Janina otrzymuje miesięcznie 14 000 zł wynagrodzenia. W związku z tym już od części przychodu za sierpień firma nie naliczyła składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Porównajmy wysokość należności na ZUS i podatku (finansowanych przez pracownika) za lipiec i wrzesień, a także październik – gdy zaliczka będzie pobierana według wyższej skali (we wrześniu została przekroczona skala podatkowa).

Lipiec

• składki na ubezpieczenia społeczne

14 000 zł x 13,71 proc. = 1919,40 zł

• składka zdrowotna

(14 000 zł – 1919,40 zł) x 9 proc. = 1087,25 zł

(14 000 zł – 1919,40 zł) x 7,75 proc. = 936,25 zł

• zaliczka na podatek

14 000 zł – (1919,40 zł + 111,25 zł) = 11 969,35 zł; po zaokrągleniu 11 969 zł

(11 969 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 2108,09 zł

2108,09 zł – 936,25 zł = 1171,84 zł;

po zaokrągleniu 1172 zł

Wrzesień

• składka na ubezpieczenie chorobowe

14 000 zł x 2,45 proc. = 343 zł

• składka zdrowotna

(14 000 zł – 343 zł) x 9 proc. = 1229,13 zł

(14 000 zł – 343 zł) x 7,75 proc. = 1058,42 zł

• zaliczka na podatek

14 000 zł – (343 zł + 111,25 zł) = 13 545,75 zł; po zaokrągleniu 13 546 zł

(13 546 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 2391,95 zł

2391,95 zł – 1058,42 zł = 1333,53 zł; po zaokrągleniu 1334 zł

Październik

• składki na ubezpieczenie chorobowe i zdrowotne tak

jak we wrześniu: odpowiednio 343 zł i 1229,13 zł (w tym do odliczenia od zaliczki 1058,42 zł,

• zaliczka na podatek

14 000 zł – (343 zł + 111,25 zł) = 13 545,75 zł;

po zaokrągleniu 13 546 zł

(13 546 zł x 32 proc.) – 46,33 zł = 4288,39 zł

4288,39 zł – 1058,42 zł = 3229,97 zł; po zaokrągleniu 3230 zł

Porównując październik z lipcem, z wynagrodzenia pracownika pobrano mniej składek o 1576,40 zł, ale od września płaci wyższy podatek (od października więcej aż o 2058 zł).

 

ROZLICZENIE DANIN OD PŁACY ZATRUDNIONEGO ZA LIPIEC 2011

 

Co liczymy

Przed korekta

Po korekcie

Różnica (nadpłata/niedopłata)

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne:

– emerytalne i rentowe

– chorobowe i wypadkowe

 

 

 

10 000 zł

10 000 zł

 

 

 

5000 zł

10 000 zł

 

 

 

5000 zł

0zł

Składki finansowane przez podwładnego na ubezpieczenia społeczne:

– emerytalne (9,76 proc.)

– rentowe (1,5 proc.)
– chorobowe (2,45 proc.)

 

 

 

 

 

976 zł

150 zł

245 zł

 

 

 

 

 

488 zł

75 zł

245 zł

 

 

 

 

 

488 zł

275 zł

0zł

Składki finansowane przez firmę na ubezpieczenia społeczne:

– emerytalne (9,75 proc.)

– rentowe (1,5 proc.)
– wypadkowe (np. 1,67 proc.)

 

 

 

 

976 zł

450 zł

167 zł

 

 

 

 

488 zł

225 zł

167 zł

 

 

 

 

488 zł

225 zł

0zł

Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne

10000zł–(976zł +150z +245zł)=8629zł

10000zł–(488zł 75z +245zł)=9192zł

563 zł

Składka zdrowotna:

– do przekazania do ZUS (9 proc.) – do odliczenia od zaliczki na podatek (7,75 proc.)

 

 

776,61 zł

668,75 zł

 

 

827,28 zł

712,38 zł

 

 

50,67 zł

43,63 zł

 

Czytaj również:

Zobacz serwisy:

Składki ZUS » Dokumenty, rejestracja, rozliczenia

Jakie składki trzeba płacić » Składki emerytalna i rentowa

Składki ZUS » Obliczamy składki