Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Tak wynika z art. 8 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=01E934F8E8C52292F23E32182E640DF4?n=1&id=184677&wid=327789]ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (ustawa o sus)[/link].

[srodtytul]Osoby współpracujące[/srodtytul]

Jeżeli jednak pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca (art. 8 ust. 2 ustawy o sus).

Kryteria dla osób współpracujących zostały określone w art. 8 ust. 11 ustawy o sus i zgodnie z nim za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność uważa się: małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione, rodziców, macochę, ojczyma i osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.

Nie są traktowane jako osoby współpracujące dla celów ubezpieczeń społecznych te, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Jeżeli zatem przedsiębiorca zatrudni którąkolwiek ze wskazanych osób, będzie ona dla celów ubezpieczenia społecznego potraktowana przez ZUS jako osoba współpracująca, ale pod warunkiem, że pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu działalności gospodarczej (art. 8 ust. 11).

Należy również podkreślić, że zgodnie z art. 13 pkt 5 ustawy o sus obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby współpracujące od dnia rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej do dnia jej zakończenia.

Natomiast obowiązek odprowadzania składek na te ubezpieczenia za osobę współpracującą spoczywa na osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą (art. 16 ust. 5a ustawy o sus).

Zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy o sus podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osób z nimi współpracujących stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

[srodtytul]Angaż dla kuzyna[/srodtytul]

Jeżeli przedsiębiorca zatrudni np. kuzyna na podstawie umowy o pracę, to dla celów ubezpieczeń społecznych będzie on traktowany jako pracownik (art. 8 ust. 1 ustawy o sus). Kryteria dla osób współpracujących zostały ściśle określone w art. 8 ust. 11 tej ustawy. W świetle tego zawarcie umowy o pracę z osobą inną niż wymieniona w art. 8 ust. 11 jest nawiązaniem stosunku pracy między osobą prowadzącą działalność gospodarczą (pracodawcą) a osobą zatrudnioną (pracownikiem).

Należy podkreślić, że zgodnie z art. 13 pkt 1 ustawy o sus obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowym i wypadkowemu podlegają pracownicy od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Jeżeli zatem przedsiębiorca zatrudni kuzyna na podstawie umowy o pracę, będzie on podlegał obowiązkowo wymienionym ubezpieczeniom.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o sus podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

[srodtytul]Finansowanie składki[/srodtytul]

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o sus składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni (pracownicy) i płatnicy składek (pracodawcy). Natomiast składki na ubezpieczenia chorobowe podlegających temu ubezpieczeniu osób finansują w całości z własnych środków sami ubezpieczeni (art. 16 ust. 2), a składki na ubezpieczenie wypadkowe finansują w całości z własnych środków płatnicy składek (art. 16 ust. 3).

Obowiązek obliczenia, rozliczenia i przekazania co miesiąc do ZUS składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonego (pracownika) należy do płatnika składek (pracodawcy – osoby prowadzącej działalność gospodarczą; art. 17 ust. 1 ustawy o sus).

[ramka]Przesłanki z ustawy

Przedsiębiorca jako pracodawca może zawrzeć umowę o pracę również z członkiem rodziny. Żadne przepisy tego nie zabraniają. Jeżeli jednak zostaną spełnione przesłanki wskazane w art. 8 ust. 11 ustawy o sus, to dla potrzeb ubezpieczenia społecznego ów członek rodziny będzie osobą współpracującą z osobą prowadzącą działalność gospodarczą. [/ramka]

[ramka][b]Uwaga[/b]

Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono – w dniu zawarcia umowy. Mówi o tym art. 26 [link=http://]kodeksu pracy[/link].[/ramka]