[b]– Pracownik był zatrudniony do 31 sierpnia na umowę o pracę, przy czym wynagrodzenie wypłacono 10 września. Od 1 września firma podpisała z nim umowę-zlecenie. Ta umowa to jedyne jego zatrudnienie i dlatego podlega pod obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (dobrowolne chorobowe). Jak to pokazać w dokumentach do ZUS? Gdy z tytułu umowy-zlecenia wynagrodzenie zostanie wypłacone 30 września, mam zrobić dwa RCA – jeden z kodem 30 00, a drugi z kodem 04 11 00? Czy gdy osoba ta nie otrzyma we wrześniu wynagrodzenia ze zlecenia, będą też dwa RCA – jeden z kodem 30 00 (rozliczenie wypłaty z 10 września) i drugie z kodem 04 11 00 „zerowe”? A może ze zlecenia nie sporządza się RCA z kodem 30 00?[/b] – pyta czytelniczka DOBREJ FIRMY.

Jeżeli we wrześniu wystąpi wypłata również z umowy-zlecenia, to za ten miesiąc czytelniczka musi złożyć dwa imienne raporty za tę osobę.

Jeden raport ZUS RCA z kodem 30 00 xx i z wynagrodzeniem ze stosunku pracy wypłaconym 10 września, jako podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, oraz drugi raport ZUS RCA z kodem właściwym zleceniobiorcy i przychodem za wykonanie zlecenia, stanowiącym podstawę naliczenia należności zusowskich.

Również dwa raporty składa, jeżeli we wrześniu zostało wypłacone tylko wynagrodzenie z etatu, a ze zlecenia nie, z tym że raport z kodem 04 11 xx będzie „zerowy”.

[srodtytul]Zwolnionego trzeba wyrejestrować...[/srodtytul]

Pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Osoba, która ma tytuł do ubezpieczeń i została do nich zgłoszona w ZUS, musi być również wyłączona z grona ubezpieczonych, jeśli ten tytuł wygasł.

Wynika to z art. 36 ust. 11 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D78134FFC9BA3C7096C72BE52FAB675E?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm., dalej ustawa systemowa)[/link]. Zgodnie z nim każda osoba (a więc i pracownik), w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zarówno zgłoszenia do ubezpieczeń, jak i wyrejestrowania dokonuje płatnik, czyli pracodawca, w terminie siedmiu dni od daty zaistnienia wygaśnięcia tytułu, w tym wypadku ustania stosunku pracy.

Jeśli więc umowa o pracę rozwiązała się 31 sierpnia br., pracodawca miał obowiązek złożyć formularz ZUS ZWUA i dokonać wyrejestrowania tej osoby z wszystkich ubezpieczeń od 1 września 2009 r.

[srodtytul]…a zleceniobiorcę zgłosić[/srodtytul]

Osoby wykonujące pracę nakładczą oraz zleceniobiorcy są obejmowani obligatoryjnymi ubezpieczeniami od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy (art. 13 pkt 2 ustawy systemowej).

Zatem jeśli w umowie-zleceniu, zawartej z byłym pracownikiem, oznaczono 1 września jako dzień rozpoczęcia realizacji zlecenia, to z tym dniem powinna nastąpić rejestracja zleceniobiorcy w ZUS do ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych, zdrowotnego oraz wypadkowego, o ile zlecenie będzie wykonywane w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności, z kodem 04 11 xx.

Objęcie zleceniobiorcy dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, ale tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w ustawowym terminie, tj. siedmiu dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia.

[srodtytul]Uwaga na kody[/srodtytul]

Wynagrodzenie za pracę wypłacone już po ustaniu stosunku pracy podlega w pełni oskładkowaniu na ogólnych zasadach. Niekiedy jednak trzeba użyć innego kodu. Kod tytułu do ubezpieczeń 30 00 xx stosuje się wyłącznie w sytuacji, gdy rozlicza się składki w kolejnym miesiącu już po wyrejestrowaniu danej osoby z ubezpieczeń.

Jeżeli po ustaniu zatrudnienia i po dokonaniu wyrejestrowania na formularzu ZUS ZWUA zostanie wypłacony składnik stanowiący podstawę wymiaru składek z tytułu tego zatrudnienia (np. dwa miesiące po rozwiązaniu umowy o pracę zostanie wypłacona byłemu pracownikowi premia, nagroda itp.), za osobę tę powinien zostać złożony imienny raport miesięczny z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 xx.

Natomiast gdy składnik ten zostanie wypłacony po ustaniu zatrudnienia i po dokonaniu wyrejestrowania, ale w miesiącu, w którym dana osoba z tytułu tego zatrudnienia podlegała jeszcze ubezpieczeniom, za osobę tę powinien zostać złożony imienny raport miesięczny jeszcze z kodem pracowniczym 01 10 xx.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pani Krystyna, zgłoszona do ZUS z umowy o pracę z kodem 01 10 00, była zatrudniona do 7 sierpnia 2009 r. Z dniem 8 sierpnia 2009 r. została wyrejestrowana z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA. Wynagrodzenie za sierpień 2009 r. pracodawca wypłacił pani Krystynie w sierpniu, natomiast premię we wrześniu 2009 r. Sporządzając dokumenty rozliczeniowe za wrzesień 2009 r., płatnik składek za panią Krystynę powinien sporządzić imienny raport miesięczny z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 00, raport bowiem dotyczy miesiąca, w którym dana osoba, z tytułu zatrudnienia u danego płatnika, nie podlega już ubezpieczeniom.[/ramka]

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pan Adam był zatrudniony do 7 sierpnia 2009 r. Z dniem 8 sierpnia 2009 r. został wyrejestrowany z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA. Wynagrodzenie za siedem dni sierpnia pracodawca wypłacił mu ostatniego dnia zatrudnienia, natomiast premię 31 sierpnia 2009 r. Sporządzając dokumenty rozliczeniowe za sierpień 2009 r., płatnik składek za pana Adama powinien sporządzić imienny raport miesięczny z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 00, przez część sierpnia 2009 r. podlegał on bowiem ubezpieczeniom. W raporcie tym płatnik rozlicza składki od łącznej kwoty, jaka została wypłacona w sierpniu 2009 r., tj. uwzględnia w podstawie zarówno wynagrodzenie, jak i premię.[/ramka]

[srodtytul]Formularze za wrzesień[/srodtytul]

Płatnik składek jest zobowiązany do przekazywania imiennych raportów miesięcznych za wszystkie zatrudnione osoby, które w danym miesiącu wykonywały pracę na jego rzecz. Nie zwalnia go z tego obowiązku brak wypłaty wynagrodzenia w danym miesiącu. Tak więc za wrzesień 2009 r. należy przekazać do ZUS deklarację rozliczeniową ZUS DRA i imienne raporty miesięczne ZUS RCA za wszystkich ubezpieczonych.

W raportach za osoby, które nie otrzymały we wrześniu wynagrodzenia, w polach dotyczących podstaw wymiaru składek oraz kwot składek należy wpisać 0,00. Wypłacone tym osobom wynagrodzenia będą podlegać rozliczeniu dopiero w dokumentach składanych za miesiąc, w którym dokonana będzie wypłata.

Odnosząc się do pytania czytelniczki, za wrzesień za wskazanego ekspracownika powinna ona złożyć dwa raporty.

Jeden ZUS RCA z kodem 30 00 xx, gdyż we wrześniu nie podlegał on już ubezpieczeniom z racji zatrudnienia. W tym raporcie powinna wykazać wynagrodzenie za sierpień, wypłacone 10 września.

Drugi raport ZUS RCA, tym razem z kodem właściwym dla zleceniobiorcy, powinien zawierać albo zerowe kwoty, jeśli ze zlecenia nie było we wrześniu wypłaty, albo kwotę wypłaconego wynagrodzenia z umowy cywilnej, jeśli takie zleceniobiorca otrzymał.