Indywidualny przedsiębiorca musi odprowadzać składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe od dnia rozpoczęcia do dnia zaprzestania wykonywania działalności. Ubezpieczenie chorobowe ma dla niego charakter dobrowolny. Może do niego przystąpić biznesmen podlegający z firmy obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym.

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważamy:

1) wykonującego pozarolniczą działalność na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych szczególnych,

2) twórcę i artystę,

3) prowadzącego działalność w zakresie wolnego zawodu: – w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,– z której przychody pochodzą z działalności gospodarczej w pojęciu PIT,

4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólnika spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Wskazanym w pkt 1 wolno opłacać przez dwa lat składki na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy – 30 proc. – minimalnego wynagrodzenia.

Warunki, jakie muszą spełnić, omówiliśmy dokładnie tydzień temu. Dziś zajmiemy się firmami ponoszącymi standardowe składki, czyli wyliczonymi w pkt 1 niespełniającymi warunków do ulgi oraz wyliczonymi w pkt 2 – 4. Składki na ubezpieczenia społeczne uiszczają oni od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia zmieniającego się co kwartał. Za wrzesień, październik i listopad bieżącego roku ta najniższa podstawa wynosi 1586,60 zł, czyli 60 proc. przeciętnej płacy w drugim kwartale 2007 r.

Osoby wykonujące pozarolniczą działalność mogą się zgłosić do ubezpieczenia chorobowego wyłącznie dobrowolnie. I to tylko wtedy, gdy z biznesu podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Objęcie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, gdy zainteresowany zostanie zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w ustawowym terminie, a więc w ciągu siedmiu dni od rozpoczęcia działalności. W pozostałych sytuacjach jest nim obejmowany również od dnia określonego we wniosku, byle nie wcześniej niż od dnia jego przekazania. Oczywiście osoba, która – rozpoczynając prowadzenie działalności – nie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, może to zrobić później w wybranym terminie. Wówczas jednak objęcie tym ubezpieczeniem nastąpi na bieżąco, to jest od daty złożenia formularza ZUS ZUA

Pan Marek chce otworzyć jednoosobowo warsztat szewski od 2 listopada i podlegać z tego tytułu ubezpieczeniu chorobowemu. Jeżeli formularz ZUS ZUA złoży do 9 listopada, zaznaczając przystąpienie do tego ubezpieczenia, zostanie nim objęty od 2 listopada.

Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od dnia:

- wskazanego we wniosku o wyłączenie z tego chorobowego, ale nie wcześniej niż od dnia złożenia wniosku,

- pierwszego danego miesiąca kalendarzowego, za który przedsiębiorca nie opłacił składki chorobowej na czas; jeśli pobierał za część miesiąca zasiłek, ubezpieczenie ustaje od dnia następnego po dniu, do którego zasiłek przysługiwał (patrz. przykład 2),

- zaprzestania prowadzenia pozarolniczej działalności. ZUS może w uzasadnionych sytuacjach zgodzić się na opłacenie składki po terminie. W tym celu zainteresowany powinien wystąpić do swojego oddziału z wnioskiem, podając przyczyny opóźnienia. Jeżeli ZUS rozpatrzy jego podanie pozytywnie, pozostanie w ubezpieczeniu chorobowym mimo opóźnienia w opłatach.

Pan Janusz ma mały salon fryzjerski, z tego tytułu podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Składki za wrzesień powinien opłacić do 10 października. Uregulował je jednak dopiero 22 października. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustało od 1 września.

Składki wynoszą:

- emerytalna 19,52 proc. podstawy wymiaru,

- rentowe 10 proc.,

- chorobowe 2,45 proc.

Wypadkowa jest zróżnicowana i ustalana na rok składkowy trwający od 1 kwietnia do końca marca następnego roku. Osoby samodzielnie prowadzące działalność gospodarczą opłacają w okresie od 1 kwietnia br. do końca marca przyszłego roku 1,80 proc. składki wypadkowej.

Podstawę wymiaru składek emerytalnych i rentowych stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia, czyli za wrzesień, październik i listopad br. od 1586,60 zł miesięcznie. Od kwoty tej naliczamy składkę na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.

Podstawa wymiaru składek emerytalnych i rentowych nie może przekroczyć w roku kalendarzowym tzw. limitu 30-krotności (w br. 78 480 zł).

Podstawa wymiaru dobrowolnej składki chorobowej nie może za to być wyższa od 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Podstawa ta ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu, jeżeli zaczynamy lub kończymy działalność w trakcie miesiąca kalendarzowego lub gdy pobieramy zasiłek przez część miesiąca

Pan Michał działa od 1 października w spółce jawnej. Składki na ubezpieczenia społeczne musi opłacać od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia, czyli od 1586,60 zł. Wynoszą zatem miesięcznie:

- emerytalna 309,70 zł (19,52 proc. x 1586,60 zł),

- rentowe 158,66 zł (10 proc. x 1586,60 zł),

- wypadkowe 28,56 zł (1,80 proc. x 1586,60 zł),

- chorobowa 38,87 zł (2,45 proc. x 1586,60 zł),

- na Fundusz Pracy 38,87 zł (2,45 proc. x 1586,60 zł).Składki na ubezpieczenia społeczne łącznie to zatem 535,79 zł wraz z dobrowolną chorobową, a bez niej 496,92 zł.

Pan Jarosław rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej 8 października. Dwa lata temu miał już firmę; składki musi wobec tego opłacać teraz od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Aby ustalić, od czego obliczyć składki za październik, minimalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dzielimy przez 31 i mnożymy przez liczbę dni prowadzenia działalności w tym miesiącu (24).(1586,60 zł : 31 dni) x 24 dni = 1228,34 zł – podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za październik.

Od tej podstawy pan Jarosław opłaca składki na ubezpieczenia:

- emerytalną 239,77 zł,

- rentowe 122,83 zł,

- wypadkowe 22,11 zł,

- chorobowe 30,09 zł,

- na Fundusz Pracy 30,09 zł.

Pan Piotr jest wspólnikiem w spółce jawnej. Podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz przystąpił do dobrowolnego do chorobowego. Załóżmy, że od 1 do 10 listopada zachoruje i będzie pobierał za ten czas zasiłek. Za listopad powinien opłacić składki od podstawy proporcjonalnie zmniejszonej. Minimalną podstawę wymiaru dzielimy przez liczbę dni listopada (30) i mnożymy przez liczbę dni wykonywania działalności w tym miesiącu (20).(1586,60 zł: 30 dni) x 20 dni = 1057,73 zł.

Od ustalonej w ten sposób kwoty powinien opłacić składki za listopad.