Dotychczas ustawa o PPK nie wskazywała jak należy postępować z nienależnymi wpłatami do PPK oraz mającymi taki charakter wpłatami powitalnymi lub dopłatami rocznymi. Nienależnymi, czyli przekazanymi do instytucji finansowej np. po złożeniu przez uczestnika PPK deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, w przypadku zawarcia umowy o prowadzenie PPK na rzecz osoby niespełniającej definicji osoby zatrudnionej, a więc osoby, która nie może być uczestnikiem PPK, czy też w wysokości wyższej niż należna. Konieczne stało się zatem uregulowanie tej kwestii poprzez umożliwienie wycofania tego rodzaju wpłat z instytucji finansowej, po stwierdzeniu, że zostały one dokonane bezpodstawnie.

Zwrot dla pracownika, pracodawcy i Funduszu Pracy

Po wejściu w życie nowych regulacji, czyli od 21 listopada br., wpłaty nienależne będą zwracane na rzecz podmiotu, który je sfinansował. I to bez potrzeby składania przez uczestnika PPK dyspozycji odkupienia lub umorzenia jednostek uczestnictwa lub jednostek rozrachunkowych - w sytuacji, gdy za wpłaty, które okazały się nienależne, takie jednostki zostały już nabyte lub przeliczone. Obecnie nie jest to możliwe, ponieważ ani pracodawca, ani instytucja finansowa nie może samodzielnie, z pominięciem pracownika, wydawać albo realizować dyspozycji odkupienia/umorzenia jednostek uczestnictwa/jednostek rozrachunkowych należących do innej osoby. Opisanie w ustawie o PPK zasad postępowania z wpłatami nienależnymi ułatwi - jak się wydaje - wzajemne rozliczanie się instytucji finansowej z pracodawcami i uczestnikami PPK.

Przypomnijmy: obowiązujące obecnie przepisy ustawy o pracowniczych planach kapitałowych umożliwiają korekty wpłat do PPK wyłącznie na zasadzie bilansowania. Co oznacza, że w przypadku dokonania wpłat do PPK, obliczonych od zaniżonej lub zawyżonej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, w następnym miesiącu oblicza się te wpłaty od podstawy wymiaru składek odpowiednio podwyższonej o kwotę tej niedopłaty albo zaniżonej o kwotę nadpłaty. Natomiast w przypadku, gdy skorzystanie z takiej korekty nie jest możliwe, ewentualne rozliczenia pomiędzy pracodawcą i pracownikiem z tytułu wpłat do PPK mogą być dokonywane zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. Należy przy tym pamiętać, że - w myśl art. 29 ust. 2 ustawy o PPK - roszczenia z tytułu wpłat do PPK ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym wpłaty stały się wymagalne.

Ważne: Przepisy ustawy o PPK, regulujące zasady zwrotu nienależnie dokonanych wpłat do PPK, wchodzą w życie 21 listopada 2022 r.

Niekiedy potrzebne będzie pośrednictwo pracodawcy

Po zmianach, w sytuacji gdy za nienależne wpłaty do PPK, wpłatę powitalną lub dopłaty roczne zostaną nabyte/przeliczone jednostki uczestnictwa/jednostki rozrachunkowe - instytucja finansowa, niezwłocznie po powzięciu o tym informacji, będzie miała obowiązek odkupienia tych jednostek lub ich umorzenia bez konieczności złożenia odpowiedniej dyspozycji przez osobę, na której rachunku PPK się one znalazły. I w ciągu 3 dni roboczych kwotę uzyskaną z takiego odkupienia/umorzenia jednostek powinna przekazać na rachunek bankowy podmiotu finansującego daną wpłatę czy dopłatę, czyli na rzecz pracodawcy, pracownika lub za pośrednictwem PFR - Funduszu Pracy. Chyba, że nie posiada numeru rachunku bankowego pracownika. Wtedy należący mu się zwrot trafić powinien na rachunek bankowy jego pracodawcy, który będzie miał 5 dni roboczych na przekazanie go pracownikowi.

Podobnie będzie w sytuacji, gdy o tym, że wpłaty przekazane do instytucji finansowej są nienależne, instytucja ta dowie się jeszcze przed nabyciem/przeliczeniem za otrzymane środki jednostek uczestnictwa/jednostek rozrachunkowych. Oczywiście w takiej sytuacji zwrot będzie prostszy - nie będzie wymagał umorzenia ani odkupienia jednostek uczestnictwa czy jednostek rozrachunkowych. Instytucja finansowa na przekazanie tych środków ma 3 dni robocze od powzięcia informacji, że wpłaty okazały się nienależne. Przy czym - jeśli nie będzie posiadała numeru rachunku bankowego pracownika - należne mu środki ma obowiązek przekazać na rachunek bankowy pracodawcy, który w ciągu 5 dni roboczych, otrzymaną kwotę powinien przekazać pracownikowi.

Ewidencja PPK musi wiedzieć

Informacje o dokonanych zwrotach wpłat, które okazały się nienależne w całości lub w części, ze wskazaniem kwoty zwrotu w podziale na zwroty do poszczególnych podmiotów, będą trafiały do systemu Ewidencji PPK. Obowiązek przekazywania informacji o tych kwotach został nałożony na instytucje finansowe.