Prawidłowe powierzenie mienia warunkiem odpowiedzialności materialnej pracownika

W kodeksie pracy ustanowiono dwa reżimy odpowiedzialności materialnej pracowników: ogólny i szczególny. Są między nimi spore różnice. Ten pierwszy zawiera szereg ograniczeń odpowiedzialności pracowników. Został uregulowany w art. 114–122 k.p. Natomiast szczególny, znacznie surowszy dla zatrudnionych reżim, dotyczy odpowiedzialności za mienie powierzone. Unormowano go w art. 124–127 k.p. i ma on dla pracodawców szereg zalet w porównaniu do ogólnych reguł wynikających z k.p. Wynika to przede wszystkim z faktu, że zatrudnieni, którym powierzono mienie z obowiązkiem jego zwrotu lub rozliczenia się z niego, odpowiadają za szkodę powstałą w tym majątku w pełnej jej wysokości, a nie tylko w granicach trzymiesięcznego wynagrodzenia, jak to ma miejsce w przypadku ogólnych zasad. Ponadto, przy zastosowaniu tego rodzaju odpowiedzialności, pracodawca jest zwolniony z obowiązku dowodzenia, że szkoda powstała z winy pracownika, gdyż jest ona domniemywana. Nie odpowie on jedynie wówczas, gdy wykaże, że zaistniała ona z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego majątku (art. 124 § 3 k.p.). Takie uregulowanie znacznie ułatwia sytuację dowodową pracodawcy w ewentualnym procesie. W zakresie winy przerzuca bowiem ciężar dowodu na pracowników, chcących zwolnić się od odpowiedzialności za szkodę. Pracodawca jest wówczas zobowiązany jedynie do wykazania faktu prawidłowego powierzenia mienia oraz ubytku w składnikach majątku.