Za tym krajem przemawia tyle atutów, że grzechem jest nie poświęcenie choćby chwili na zapoznanie się z podstawowymi informacjami. Stumilionowe Filipiny przyciągają uwagę producentów żywności, bowiem 20 proc. populacji (20 mln osób) tego kraju osiąga wystarczający dochód, aby kupować importowaną żywność i napoje. Co ważne, grupa ta jest otwarta na wszelkiego rodzaju nowinki produktowe.
Filipińczycy postrzegają zagraniczne produkty żywnościowe i napoje za bezpieczne, pewne i dobrej jakości. Filipiny są najszybciej się rozwijającym krajem w strefie ASEAN (Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej). Dość powiedzieć, że filipiński rynek żywności jest obecnie warty 7,2 mld dolarów i rocznie zwiększa się o 15-20 proc. Ponadto, motorem wzrostu jest również intensywnie rozwijająca się branża hotelarska oraz turystyczna.
Furtka w GSP
Przewaga rynkowa dla polskich firm tkwi, choćby w tym, że większość filipińskich przetwórców żywności (w sumie jest ich ponad 12 tys.) nie jest w stanie sprostać wymaganiom jakościowym w porównaniu z importowaną żywnością. To nie wszystko. Natura również sprzyja importowi żywności. Choć Filipiny są krajem rolniczym, to cechuje go ogólna nieefektywność produkcji rolnej. Rząd filipiński nie potrafi bowiem poradzić sobie ze skutkami klęsk żywiołowych oraz dostosować nowoczesnego rolnictwa do zmieniającej się często pogody. W efekcie filipińska produkcja rolna jest niewydolna, a to sprzyja importowi żywności.
Ponadto, umowy o wolnym handlu z krajami ASEAN, Chinami, Indiami, Japonią, Koreą i Nową Zelandią oraz Unią Europejską w ramach systemu GSP + (Generalised Scheme of Preferences) zapewnia szerokie możliwości wymiany handlowej.
CZYTAJ TAKŻE: Biznes na styku Ameryk
Filipiny to również problemy, którym trzeba sprostać, choćby w obszarze sprzedaży. Dystrybucja świeżych i mrożonych produktów pozostaje wyzwaniem ze względu na niewystarczającą infrastrukturę chłodniczą na całym archipelagu.
Stragan z żywnością na Filipinach. Fot. Mateusz Pawlak
Atrakcyjność Filipin jako rynku eksportowego podnosi fakt, że w kraju w tym – ze względu na więzi historyczne i kulturowe – w zakresie norm sanitarno-weterynaryjnych (przepisy żywnościowe) stosowane są normy Codex Alimentarius Commision (CAC) oraz reguły amerykańskiego systemu bezpieczeństwa żywności wydane przez Federalną Agencję Leków w Stanach Zjednoczonych (US FDA).
Prawna mieszanka
Podstawowym aktem z zakresu bezpieczeństwa żywności na Filipinach jest Ustawa nr 9711, znana pod nazwą Ustawy o administracji ds. żywności i leków z 2009 r. W 2013 r. wydano ustawę o bezpieczeństwie żywności na Filipinach (RA 10611 „Food Safety”), która określa m.in. organy administracji odpowiedzialne za poszczególne zagadnienia oraz kary za naruszenie przepisów ustawy.
Na Filipinach istnieje wiele instytucji regulujących rynek żywności, które są często wspierane przez specjalistyczne komisje techniczne, zajmujące się np. inspekcją mięsa, bezpieczeństwa biologicznego itp. Naczelnym organem w tym obszarze jest Food and Drug Administration (FDA). Z kolei główną instytucją monitorującą aspekty bezpieczeństwa importowanego mięsa jest Biuro ds. Zwierząt i Przetwórstwa (Bureau of Animal Industry – BAI).
W przypadku mięsa obowiązują restrykcyjne normy. Wszystkie produkty żywnościowe mięsne wprowadzane na rynek filipiński muszą zostać poddane procedurom sprawdzającym pod kątem skażenia szkodnikami, przydatności do użytku oraz co do zgodności z przeznaczeniem. Aktualnie nie ma jeszcze, co z pewnością zaskakuje, ustanowionych krajowych standardów mikrobiologicznych dla żywności.
Moc adrenaliny
Tak jak w innych systemach prawnych, tak też w filipińskim importer jest zobowiązany do zapewnienia, że każdy produkt żywnościowy wchodzący na obszar celny Filipin jest w pełni zgodny z obowiązującymi przepisami zdrowotnymi i weterynaryjnymi. Odpowiednie organy administracji prowadzą kontrolę zgodności poprzez przeprowadzenie inspekcji towarów i przegląd dokumentów importowych, a następnie podejmują decyzje o dopuszczeniu towarów na rynek filipiński. W przypadku braku zgodności może być zastosowany nakaz dostosowania towarów zanim zostaną zwolnione przez służby celne, lub też towary mogą zostać odrzucone i wydany będzie nakaz ich zniszczenia lub usunięcia poza Filipiny. Dlatego też bardzo ważne jest, aby importerzy/eksporterzy każdorazowo dokładnie sprawdzili zgodność oferowanej produkcji z obowiązującymi wymogami, zanim wyślą towary na Filipiny.
Trzeba pamiętać, że kraj ten potrafi dostarczyć adrenaliny, bowiem – niestety – Filipiny słyną z niezapowiedzianych zmian wymogów dostępu do rynku. Z tego tytułu straty eksporterów i importerów mogą być trudne do zrekompensowania, a z pewnością filipiński rząd w tym zakresie nie pomoże.
Wymogi w zakresie oznakowania
Standardowo znakowanie produktów żywnościowych powinno zawierać poniższe informacje:
- nazwę produktu żywnościowego,
- listę składników występujących w produkcie (wg zmniejszającej się zawartości w produkcie), w tym ulepszacze, dodatki koloryzujące, środki konserwujące itd.,
- wagę netto i wagę po odsączeniu (net contents and drained weight),
- nazwę i adres producenta/firmy pakującej lub dystrybutora,
- nazwę i adres importera/dystrybutora na Filipinach,
- kraj pochodzenia,
- numer indentyfikacyjny partii towarowej.
W niektórych przypadku, jak np. w przepakowywanych produktach, w tym z przetworzonego mięsa, wymagane jest inne znakowanie. Wymogi te są określone w dodatkowych przepisach wydanych przez FDA.
CZYTAJ TAKŻE: Eksport poza UE nie taki straszny jak go malują
Food and Drug Administration ma uprawnienia do wydania generalnych standardów i wytycznych w zakresie promocji żywności w różnych środkach przekazu, przy czym może nawet wezwać producenta, dystrybutora, czy podmiot realizujący reklamę, aby odstąpił od niewłaściwych i mylących stwierdzeń/wskazań nt. właściwości produktu. W przypadku niedostosowania się do zaleceń mogą zostać zastosowane kary przewidziane w przepisach prawnych.
W przypadku importowanych artykułów żywnościowych, FDA wymaga od importerów, aby dostarczyli z wyprzedzeniem kopie nalepek/znakowania produktów, które zamierzają importować na Filipiny. Informacja ta jest niezbędna do rejestracji importowanych produktów. Sprawdzana jest także zawartość opisu, czy informacja podana na znakowaniu jest zgodna z wymogami Codex/FDA.
Przy rejestracji importowanego produktu informacje o wartościach odżywczych i medycznych są bardzo istotne dla FDA. Jak dotychczas rząd Filipin nie wymaga żadnego znakowania dla produktów organicznych i biotechnologicznych.
Przepisy dotyczące pakowania
Codex Alimentarius i przepisy USFDA służą jako główne źródło odniesienia dla FDA w zakresie polityki odnoszącej się do dobrych praktyk wytwórczych i zastosowania odpowiednich materiałów opakowaniowych do żywności. W związku z powyższym, zgodność z Codex i przepisami Stanów Zjednoczonych w zakresie żywności pakowanej w zasadzie zapewnia zgodność z przepisami Filipin w tym zakresie. Importerzy jednakże są zobowiązani do rejestracji pakowanych produktów żywnościowych w FDA, zanim będą one udostępnione do sprzedaży w sieciach detalicznych.
Dodatki do żywności
Dodatki do żywności (food additives) muszą być zgodne z ustawą o żywności Filipin (Food Act) oraz przepisami FDA, które zostały wydane w tym zakresie. Według filipińskiego prawa dodatki to „…każda substancja, która staje się częścią przetworzonego produktu żywnościowego czy też zmienia właściwości produktu żywnościowego”. W związku z tym, są nimi wszystkie substancje, które mają bezpośredni lub pośredni wpływ na żywność na skutek zastosowania tego dodatku w produkcji, przetworzeniu, przygotowywaniu produktu żywnościowego, jak również w trakcie pakowania, transportu, przechowywania produktu.
Rejestracja produktów z żywności przetworzonej
Wszystkie przetworzone produkty żywnościowe oferowane do sprzedaży w sieciach detalicznych na Filipinach muszą być zarejestrowane przez FDA (zgodnie z rozporządzeniem nr 2014-0029 z dnia 08.09.2014 r. dotyczącego zasad uzyskiwania licencji przez podmioty z sektora żywności i rejestracji produktów żywnościowych).
Rejestracja produktów importowanych może być dokonana tylko przez podmiot filipiński. Pomimo że pewna dokumentacja i niektóre typy produktów, próbek muszą być dostarczone przez eksportera. Tylko produkty z ważnym Zaświadczeniem Rejestracji Produktu (Certificate of Product Registration – CPR), wydanym przez FDA, są dopuszczone do sprzedaży detalicznej.
CZYTAJ TAKŻE: Sztuka zarządzania wartością produktu eksportowego
Wymagania rejestracyjne zgodnie z rozporządzeniem nr 2014-0029 z dnia 08.09.2014 r.
Pierwsza rejestracja (initial product registration):
- wypełniony wniosek o rejestrację (Integrated Application Form),
- dowód uiszczenia opłat wskazanych w aktualnych przepisach FDA,
- wyraźne i pełne etykiety produktu we wszystkich rozmiarach i odpowiednikach, z wyjątkiem etykiet dla surowców, składników do produkcji żywności czy dodatków żywnościowych przeznaczonych do dalszego przetworzenia lub dystrybucji do producentów żywności w celu dalszego przetworzenia,
- zdjęcia produktu zrobione pod każdym kątem, w różnych wymiarach opakowań i przynajmniej z dwóch różnych perspektyw, tak aby umożliwić wizualne rozpoznanie produktu jako identycznego z rejestrowanym,
- przy suplementach żywnościowych – próbka w opakowaniu handlowym,
- jeśli dotyczy – dokumenty, które stanowią należyte uzasadnienie do rejestracji, w tym techniczne, odżywcze i zdrowotne studia i analizy, badania rynkowe, Certificate of Analysis, analizy ilościowe i wyliczenia, raporty naukowe lub publikacje w magazynach naukowych, certyfikaty lub zaświadczenie o uprawnieniu do stosowania na produktach logo Sangkap Pinoy, Hala, Organic lub Kosher (zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie znakowania).
W rozporządzeniu produkty żywnościowe zostały podzielone na 3 grupy w zależności od zagrożenia mikrobiologicznego. FDA zastrzega sobie prawo do żądania dodatkowych dokumentów przy rejestracji określonych produktów. W szczególności tych, które zaliczane są do grupy wysokiego ryzyka (m.in. żywność dla niemowląt i małych dzieci, produkty żywnościowe o specjalnym medycznym zastosowaniu, produkty dietetyczne).
Odnowienie rejestracji:
- wypełniony wniosek o rejestrację (Integrated Application Form),
- dowód uiszczenia opłat wskazanych w aktualnych przepisach FDA,
- dodatkowe informacje dla poparcia zmian w odnawianej aplikacji (nie dotyczy przypadków automatycznego odnowienia rejestracji),
- wyraźne i pełne etykiety produktu we wszystkich rozmiarach i odpowiednikach, z wyjątkiem etykiet dla surowców, składników do produkcji żywności czy dodatków żywnościowych przeznaczonych do dalszego przetworzenia lub dystrybucji do producentów żywności w celu dalszego przetworzenia.
Automatyczne odnowienie rejestracji
Odnowienie rejestracji może być udzielone w następujących przypadkach:
- wniosek o przedłużenie rejestracji powinien zostać wypełniony i złożony do FDA w okresie 90 dni przed datą wygaśnięcia poprzedniego CPR,
- należy uiścić właściwą opłatę za automatyczne odnowienie – przed złożeniem wniosku,
- automatyczne odnowienie rejestracji jest możliwe, o ile nie ma żadnego warunku w tym zakresie na rewersie dotychczasowego zaświadczenia o rejestracji produktu. W przypadku istnienia takiego zapisu powinien być przedłożony skan pisma z FDA wskazującego, że warunek zawarty w CPR został spełniony.
Wniosek o zmianę w rejestracji produktu nie może być złożony jednocześnie z wnioskiem o automatyczne przedłużenie rejestracji.
Certyfikat dla mięsa
Zgodnie z nowymi wymogami rozporządzenia Administrative Order No. 26 (AO 26) importer akredytowany przez Departament Rolnictwa jest zobowiązany do uzyskania certyfikatu o kwarantannie (Veterinary Quarantine Clearance – VQC) przed dokonaniem importu mięsa i produktów mięsnych. Certyfikat ten jest ważny 60 dni od daty wydania, w ciągu których mięso i produkty mięsne powinny dotrzeć z kraju pochodzenia. Ważność jego nie może być przedłużona. Ponadto VQC nie może być przeniesione na inny podmiot. Departament Rolnictwa zezwala ponadto na eksport na Filipiny łoju zwierzęcego, bez zawartości białka, z poziomem nierozpuszczalnych zanieczyszczeń poniżej 0,15 proc. wagi. W przypadku kolagenowych osłonek (z bydła), BAI wymaga dodatkowych certyfikatów, że produkt jest przygotowany ze skóry zwierzęcej innej niż pochodzącej z głowy.
Procedura importowa (eksportowa)
Poniżej przedstawione są podstawowe zasady, które obowiązują przy imporcie żywności i produktów rolnych na Filipiny.
1 Tylko osoby/podmioty akredytowane i/lub zarejestrowane mogą importować żywność i produkty rolne na Filipiny. Importerzy są zobowiązani do uzyskania akredytacji z odpowiedniej instytucji na Filipinach:
– Licence to Operate (LTO) z FDA – dot. importu żywności przetworzonej;
– Certificate of Accreditation z BAI/NMIS – dot. mięsa i produktów z mięsa.
2 Należy stwierdzić czy żywność lub produkt rolny może zostać wwieziony na obszar Filipin. Tylko ww. produkty z krajów zaakceptowanych przez odpowiednie instytucje filipińskie są dopuszczone do eksportu na Filipiny.
3 W przypadku mięsa i drobiu import może być prowadzony tylko z tych zakładów mięsnych w kraju eksportu, które zostały akredytowane przez Departament Rolnictwa (wymagana inspekcja).
4 Licencje importowe/pozwolenia na dany produkt muszą być uzyskane zanim towar zostanie odprawiony/wysłany z kraju eksportującego:
- Veterinary Quarantine Certificates (VQC) – z BAI
- Import Permits (IP) – z BPI
- Certificate of Product Registration (CPR) – z FDA (zanim zostanie dokonany pierwszy import, świadectwo odnawialne corocznie)
5 Do wszystkich produktów rolnych i żywnościowych, które wchodzą na rynek filipiński musi być załączone świadectwo zdrowia wydane przez odpowiednią instytucje w kraju eksportującym. Świadectwa te muszą zostać przedłożone do kontroli razem z pozwoleniem importowym w celu ułatwienia dokonania fizycznej inspekcji towarów oraz odprawy celnej w porcie wejścia.
Plaża na Filipinach. Fot. Mateusz Pawlak
O Filipinach:
republika, państwo wyspowe (7641 wysp),
populacja – 104,25 mln,
struktura populacji: 0-14 lat 33,39%, 15-24 lata 19,16%, 25-54 lata 36,99%, 55-64 lata 5,97%, 65 lat i więcej: 4,49%,
katolicy – 82,9%, muzułmanie – 5%,
PKB w 2017 r. – 6,6%, PKB per capita w 2017 r. – 8 200 USD,
waluta* Piso filipińskie (PHP) 1,00 PHP = 0,07 PLN,
Źródło: The World Factbook CIA / *NBP.