Pytania jakie najczęściej zadają sobie polskie firmy, które przygotowują się do wykonania prac przy montażu elektrowni wiatrowych na terytorium Włoch są następujące:

  1. Jak prawidłowo udokumentować usługę fakturą VAT dla włoskiego zamawiającego?
  2. Jak rozliczyć usługi kiedy w zamówieniu uczestniczą także inni podwykonawcy polskiej firmy? Przypadek ten ma miejsce, kiedy polska firma będąca podwykonawcą, zleca część prac kolejnym podwykonawcom, najczęściej polskim przedsiębiorstwom jednoosobowym.
  3. Jakie obowiązki administracyjne musi spełnić polska firma przyjmująca zlecenie montażu turbin wiatrowych dla włoskiego zamawiającego?

Odpowiedź na te pytania znajdziemy zarówno w przepisach Unii Europejskiej, czyli dyrektywie 2006/112, rozporządzeniu 282/2011, jak i wewnętrznych włoskich przepisach VAT, czyli dekrecie Prezydenta Republiki n. 633/1972 zwanym w uproszczeniu włoską ustawą VAT.

CZYTAJ TAKŻE: Włochy kuszą polskich przedsiębiorców

Na wstępie podkreślmy, że turbiny wiatrowe są nieruchomościami. We Włoszech podlegają one wpisowi do rejestru nieruchomości i otrzymują kategorię katastralną D/1. Miejsce, w którym wznoszone są turbiny wiatrowe jest więc placem budowy i podczas prac należy stosować się do obowiązujących regulacji budowlanych, współpracując z inżynierem odpowiedzialnym za realizację inwestycji. Od tej informacji możemy zacząć opis postępowania w przypadku świadczenia usług przy wznoszeniu elektrowni wiatrowych we Włoszech przez polskich podwykonawców.

Terytorialność usług świadczonych na nieruchomościach

Art. 7 quater litera a) włoskiej ustawy VAT stanowi, że „uznaje się za wykonane na terytorium Państwa (Włoch) świadczenie usług związane z nieruchomościami, w tym ekspertyzy, usługi agencyjne, dostawę usług w sektorze hotelarskim lub w sektorach pokrewnych (…) kiedy nieruchomość znajduje się na terytorium Państwa (Włoch)”.

CZYTAJ TAKŻE: Ochrona pracowników delegowanych do Włoch

Kryterium terytorialne, podobnie jak w pozostałych krajach UE, jest zatem następujące: usługi dotyczące nieruchomości podlegają terytorialnie temu krajowi, na którego terytorium znajduje się nieruchomość (czyli w przypadku naszej usługi we Włoszech).

W celu uniknięcia wśród państw członkowskich różnych interpretacji terminu „nieruchomość” oraz „zakresu usług związanych z nieruchomością”, rozporządzeniem 1042/2013 z 7 października 2013 r., wprowadzono następujące zmiany do rozporządzenia 282/2011:

  • 13-ter, który zawiera definicję nieruchomości: celem definicji jest prawidłowe zastosowanie podatku VAT, nie ogranicza się ona tylko do określenia terytorialności usług. Zgodnie z powyższym zapisem, do nieruchomościami zaliczamy dobra należące do czterech kategorii:

Kategoria 1: tereny,

Kategoria 2: budynki i budowle,

Kategoria 3: zainstalowane elementy, które stanowią integralną część budynku czy budowli,

Kategoria 4: elementy zainstalowane w sposób trwały.

Definicja usług związanych z nieruchomościami

Paragraf 1 podpunktu szóstego bis dostarcza nam informacji jakie usługi zaliczane są do usług świadczonych na nieruchomościach. Jest to tzw. „lista pozytywna”. Dla usług z tej listy zastosujemy zasadę terytorialności nieruchomości.

CZYTAJ TAKŻE: Italia czeka na najlepsze polskie produkty

Paragraf 2 wymienia usługi, których nie uznaje się za związane z nieruchomością. Jest to tzw. „lista negatywna”. Dla tych usług nie będziemy więc stosowali zasady terytorialności nieruchomości.

Sprawdzamy na obu listach

Poszukując odpowiedzi na pytanie czy dla świadczonej usługi stosujemy zasadę terytorialności dla nieruchomości, czyli odpowiadającą krajowi, w którym ona się znajduje, postępujemy następująco:

  1. W pierwszej kolejności sprawdzamy czy nasza usługa jest na “liście pozytywnej”. Jeżeli tak, mamy odpowiedź i stosujemy zasadę terytorialności dla nieruchomości. Jeżeli nie znajdujemy potwierdzenia, kontynuujemy poszukiwanie.
  2. Sprawdzamy, czy nasza usługa znajduje się na tzw. “liście negatywnej”. Jeżeli tak, oznacza to, że nasza usługa jest wykluczona z zastosowania zasady terytorialności nieruchomości.
  3. Jeżeli nie znajdujemy potwierdzenia ani w pierwszym ani w drugim paragrafie art. 31-bis, sprawdzamy, czy spełniamy choćby jedno z kryteriów wymienionych w punkcie 6-bis.

CZYTAJ TAKŻE: Italia to rynek wymagający także pod względem logistyki

Dla usług wznoszenia turbin wiatrowych znajdujemy potwierdzenie na „liście pozytywnej”, ponieważ jest to:

  • budowa stałych konstrukcji naziemnych (litera d) art.31-bis),
  • instalacja lub montaż (…) urządzeń, które po zainstalowaniu lub zamontowaniu można uznać za nieruchomość (litera m) art.31-bis).

Nasza usługa dotyczy zatem nieruchomości i dla przepisów VAT odpowiadać będzie terytorialnie Włochom, czyli krajowi, gdzie znajduje się nieruchomość. Jakie ma to konsekwencje dla naszej polskiej firmy – podwykonawcy, który zleca także część prac swoim kolejnym polskim podwykonawcom?

Odpowiedzi na nasze pytania

Oto odpowiedź na odpowiedź na pytanie nr 1 i 2:

  1. Jak prawidłowo udokumentować usługę fakturą VAT dla włoskiego zamawiającego?
  2. Jak rozliczyć usługi kiedy w zamówieniu uczestniczą także inni podwykonawcy polskiej firmy? Przypadek ten ma miejsce, kiedy polska firma będąca podwykonawcą, zleca część prac kolejnym podwykonawcom, najczęściej polskim przedsiębiorstwom jednoosobowym

Zakładamy, że nasza polska firma – ALFA PL – dostarcza usługę montażu turbin wiatrowych jej producentowi, firmie włoskiej – BETA IT. Nasza polska firma jako podwykonawca zleca prace montażowe również innym swoim podwykonawcom, polskim firmom: X, Y, Z.

CZYTAJ TAKŻE: W handlu z Włochami warto zabezpieczyć zapłatę

W celu prawidłowego udokumentowania transakcji, polska firm ALFA PL powinna zarejestrować się do VAT we Włoszech w procedurze identyfikacji bezpośredniej, tzn. uzyskać włoski numer VAT dla podmiotów niebędących włoskimi rezydentami ani nie posiadających oddziału na terytorium Włoch. Numer taki zawiera trzy dziewiątki w przedostatnich pozycjach i po tym poznajemy, że mamy do czynienia z firmą unijną zarejestrowaną do VAT w Italii, a nie włoskim podmiotem gospodarczym.

Nie ma obowiązku rejestracji do VAT we Włoszech dla wszystkich podwykonawców uczestniczących w pracach montażowych na nieruchomości. Wystarczy, jeżeli procedury dokona jeden podmiot zagraniczny, w naszym przypadku ALFA PL. Oto jak należy prawidłowo wystawić faktury dla inwestycji:

ZAMAWIAJĄCY: BETA IT
PODWYKONAWCA: ALFA PL (zidentyfikowana do VAT we Włoszech)
PODWYKONAWCY X, Y Z firmy ALFA PL: firmy polskie nie zidentyfikowane do VAT we Włoszech wykonujące prace przy wznoszeniu turbin wiatrowych.

  • Podwykonawcy X, Y, Z wystawiają ALFA PL faktury z odwrotnym obciążeniem na włoski numer VAT ALFA PL.
  • ALFA PL wystawia fakturę z odwrotnym obciążeniem dla BETA IT używając swojego polskiego numeru VAT.

CZYTAJ TAKŻE: Spójrzmy na Italię probiznesowo

Kiedy składać okresowe deklaracje VAT?

Polski podwykonawca zidentyfikowany do VAT we Włoszech ma obowiązek składania deklaracji okresowych VAT, kwartalnych lub miesięcznych, za okresy, w których dokonał operacji terytorialnie odpowiadających Włochom.

Za okresy bez takich transakcji, podmiot zidentyfikowany nie ma obowiązku przedstawiania deklaracji. Nie ma też obowiązku składania deklaracji rocznej, jeżeli w danym roku nie wykonał operacji podlegającej terytorialnie Włochom.

Informacja ta jest istotna dla firm zainteresowanych uzyskaniem włoskiego numeru VAT, które nie mają pewności jak często będą miały możliwość z niego korzystać. Ponieważ procedura uzyskania włoskiego numeru VAT jest dosyć czasochłonna (czas oczekiwania to od trzech tygodni do ok. 1,5 miesiąca od daty pocztowego nadania wniosku).

Warto jest zatrzymać raz nadany numer, tak aby móc z niego skorzystać przy nadarzającej się okazji. Samo utrzymanie numeru nie wiąże się z dodatkowymi kosztami ani nie wymaga dopełnienia żadnych formalności. Kiedy nie będziemy planowali uczestnictwa w kolejnych inwestycjach, w dowolnym momencie możemy zdecydować się na wyrejestrowanie z VAT we Włoszech.

Kasy budowlane

Na treść pytania nr 3 – czy oprócz rejestracji do VAT we Włoszech polski przedsiębiorca musi spełnić inne wymogi przy montażu turbin wiatrowych, odpowiedź jest bardzo włoska: tak, ale to zależy.

CZYTAJ TAKŻE: 200 mld euro na wsparcie włoskiego eksportu po pandemii

Wątpliwość pojawia się w przypadku obowiązku lub jego braku co do rejestracji polskiej firmy w tzw. Cassa Edile, czyli w Kasie Budowlanej. Kasy budowlane we Włoszech mają siedziby regionalne i na pytanie, czy firmy zagraniczne mają obowiązek rejestracji, odpowiedź jest bardzo różna. Kasy z północnych Włoch takie jak Mediolan czy Turyn, twierdzą, że podmioty zagraniczne nie mają tego obowiązku. Niektóre kasy regionalne uznały natomiast, że taki obowiązek obejmuje nie tylko włoskie firmy, ale także wykonawców zagranicznych. Zalecanym rozwiązaniem jest więc zastosowanie się do opinii kasy regionalnej odpowiadającej lokalizacji placu budowy. Również w perspektywie ewentualnych kontroli w miejscu realizacji inwestycji.

Wymagane dokumenty

Dokumenty, których przedstawienia wymagać będzie od nas włoski zamawiający, to m.in.: zaświadczenie o wpisie do rejestru przedsiębiorstw KRS oraz oświadczenia o bieżącym wypełnianiu zobowiązań podatkowych i ubezpieczeniowych. Dla podwykonawców obecnych na placu budowy będziemy zobowiązani udokumentować posiadanie ubezpieczenia z tytułu zabezpieczeń społecznych (A1), odpowiednie certyfikaty lekarskie dla danego charakteru pracy, np. dla prac na wysokości, zaświadczenia ukończonych szkoleń z zakresu przepisów bezpieczeństwa pracy, aktualne uprawnienia zawodowe montażystów oraz uprawnienia do obsługi urządzeń lub pojazdów.

Autorka jest doradcą podatkowym i księgowym. Prowadzi kancelarię doradztwa podatkowego w Maceracie – Studio Tributarista Anna Czerwińska, partner Studio Farina &Torresi.