Nie.

Otrzymanej dopłaty do zorganizowanego wypoczynku dziecka nie sumuje się z pozostałymi świadczeniami z zfśs. ?Co prawda wszystko pochodzi ?z funduszu socjalnego, ale dofinansowanie kolonii małoletniego dziecka pracownika jest objęte osobnym zwolnieniem z podatku dochodowego i nie wchodzi do rocznego limitu ustanowionego dla innych świadczeń z zfśs.

Tylko to, co w regulaminie

Dla przypomnienia – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych tworzą i utrzymują:

1) ?obowiązkowo:

- pracodawcy prywatni – jeżeli ?na 1 stycznia danego roku zatrudniali co najmniej 20 pracowników ?w przeliczeniu na pełne etaty,

- jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe, bez względu na liczbę pracowników,

2) ?dobrowolnie: pozostali pracodawcy, np. zatrudniający mniej niż ?20 pracowników w przeliczeniu ?na pełne etaty.

Firma mająca zfśs prowadzi działalność socjalną na podstawie ułożonego regulaminu, który nie może stać w sprzeczności z ideą tej działalności. A ta oznacza usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową (art. 2 pkt 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 592 ze zm., dalej ustawa o zfśs).

Szczegóły dotyczące obsługi funduszu i gospodarowania nim określa wewnętrzny regulamin, który powinien zawierać zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z tego źródła. Ma też uwzględniać kryteria socjalne oraz zasady przeznaczania pieniędzy funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej. Zatem zanim przyzna się pracownikowi konkretne świadczenie, o które on zabiega, należy sprawdzić, czy regulamin wymienia je jako jedną z form wsparcia. Co prawda ustawa o zfśs nie określa, na ile precyzyjne muszą być te określenia, ale im dokładniej wyliczy się rodzaje świadczeń, tym łatwiej dysponować pieniędzmi. Zazwyczaj firmowe regulaminy nie ograniczają się do sformułowania „pomoc materialna". Rozwijają to pojęcie i wskazują, co się pod nim kryje – czy chodzi o pomoc pieniężną, a jeśli tak, to czy są to zapomogi, dofinansowania i na jakie cele (np. nadzwyczajne przypadki losowe, trudna sytuacja rodzinna), czy pomoc rzeczową pod postacią bonów, paczek żywnościowych, biletów do kina itp.

Jeśli np. pracodawca jako strażnik funduszu wymienił w regulaminie tylko świadczenia rzeczowe, a pieniężnych nie, nie może wypłacić pracownikowi gotówki, np. na leki dla chorego dziecka. Nie może działać wbrew postanowieniom regulaminu. Oczywiście jest dopuszczalna jego zmiana polegająca na rozszerzeniu wykazu świadczeń o te finansowe. Trzeba jednak zachować związaną ?z tym procedurę, tj. zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o zfśs uzgodnić ze związkami zawodowymi lub z przedstawicielem załogi do reprezentowania jej interesów.

Lżej o koszt składek

Wszelkie świadczenia pochodzące ze środków przeznaczonych na cele socjalne w zakresie zfśs są zwolnione ze składek do ZUS. Tak stanowi § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.). Zatem wszystkie wymienione ?w pytaniu czytelnika elementy wsparcia na rzecz pracownika pozostają nieoskładkowane. Nie ma więc sensu sumować ich wartości na użytek ZUS. Nie ma tu bowiem żadnych ograniczeń co do wysokości czy rodzaju świadczenia. Istotne jest źródło sfinansowania i to, czy zostało przyznane stosownie do indywidualnej sytuacji życiowej, rodzinnej lub materialnej adresata pomocy.

Fiskus weźmie, ?ale nie wszystko

Każde przysporzenie od pracodawcy na rzecz pracownika polegające na zwiększeniu jego aktywów lub zaoszczędzeniu wydatków, jakie musiałby sam ponieść, jest przychodem podatkowym. Jednak nie od każdego płaci się podatek. Do pracowników stosuje się co najmniej dwa zwolnienia. Jedno obejmuje wartość otrzymanych przez etatowca w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa ?w przepisach o zfśs, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości z zfśs lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 380 zł. Nie wlicza się do tego bonów, talonów i innych znaków uprawniających do ich wymiany na towary lub usługi, które nie są rzeczowymi świadczeniami w tym rozumieniu. Wskazuje na to art. 21 ust. 1 ?pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej updof). Warunki, jakie wyłaniają się z treści zwolnienia, muszą być spełnione łącznie. Przy czym „finansowanie w całości z zfśs" oznacza możliwość pokrycia części świadczenia przez pracownika.

Kolejne zwolnienie dotyczy dzieci pracownika. Wolne od PIT są dopłaty do: wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, ?w tym też połączonego z nauką pobytu na leczeniu sanatoryjnym, ?w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych, oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu – dzieci i młodzieży do lat 18:

a) ?z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – niezależnie od ich wysokości,

b) ?z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 760 zł.

Tak stanowi art. 21 ust. 1 pkt 78 updof. Skoro mowa tu o zfśs jako możliwym źródle dopłaty do wypoczynku dziecka, to niektórym pracodawcom nasuwa się pytanie, czy to zwolnienie ma coś wspólnego z limitem 380 zł wyznaczonym dla pozostałych świadczeń z funduszu. Otóż nie. Po pierwsze, dlatego że dopłaty zostały wyodrębnione i mają własną podstawę prawną, w tym oddzielnie sprecyzowane warunki do spełnienia. Po drugie, jak wynika z pkt a), przy zfśs nie zaznaczono kwoty limitu zwolnienia. Stosuje się je niezależnie od poziomu dofinansowania. Wniosek jest taki, że nie należy łączyć obu ulg.

Odpowiadamy czytelnikowi

W tym roku pracownik czytelnika kilka razy korzystał już z pomocy zfśs. Otrzymał świadczenia rzeczowe ?i pieniężne o łącznej wartości 850 zł:

- ?paczki okolicznościowe dla dzieci – 150 zł,

- ?dopłata do kolonii jednego z dzieci – 300 zł,

- ?dofinansowanie wyprawki szkolnej – 400 zł.

Jeśli założyć, że wszystkie zostały przyznane zgodnie z regulaminem zfśs, w tym z uwzględnieniem położenia socjalnego pracownika i jego rodziny, to:

1) ?każde świadczenie podlega zwolnieniu ze składek do ZUS,

2) ?dla potrzeb ustalenia obowiązku podatkowego należy zliczyć wartość paczki oraz dofinansowanie ekwipunku szkolnego: 550 zł (natomiast dopłata do kolonii była ?w całości zwolniona podatkowo).

Oznacza to, że doszło do przekroczenia rocznego limitu zwolnienia ?o 170 zł (550 zł – 380 zł) i dofinansowanie może być wolne od PIT tylko w wysokości 230 zł (150 zł + 230 zł = 380 zł). Pozostała część to nadwyżka, od której należna jest zaliczka na podatek dochodowy.

Dla potrzeb stworzenia przykładowej listy płac >> patrz tabela, załóżmy, że comiesięczne wynagrodzenie pracownika wynosi 2500 zł (podstawowe koszty uzysku, prawo do kwoty zmniejszającej podatek).

Różne źródła, różna pomoc

Chcąc wspierać materialnie podwładnych, pracodawca może czerpać nie tylko ze środków zfśs. Choć z podatkowo-składkowego punktu widzenia jest to dla pracownika najbardziej opłacalne, to nie zawsze możliwe. Po pierwsze, nie wszyscy pracodawcy mają taki fundusz (nie muszą go tworzyć lub, będąc zobligowani, zrezygnowali z jego uruchamiania). Po drugie, nawet jeśli fundusz jest, to nie wszystko można ?z jego kasy opłacić lub nie każdy pracownik ma szansę z niego faktycznie skorzystać, bo np. nie spełnia wymogów regulaminowych albo ?z kolei szef chce coś ufundować całej załodze w takim samym wymiarze, nie różnicując pracowników pod względem osobistych wyznaczników. Wtedy może sięgnąć po inne pieniądze lub połączyć źródła, np. zfśs (przy zachowaniu procedur socjalnych) i środki bieżące. Jednak taki miks ma swoje konsekwencje podatkowe. Odpadnie bowiem warunek wykorzystania w całości pieniędzy ?z zfśs i wówczas całe świadczenie podlega opodatkowaniu.

Przykład

W sierpniu pracownik otrzymał 300 zł dofinansowania na wydatki szkolne dla dziecka pochodzące z zfśs. We wrześniu złożył wniosek o dopłatę do wycieczki szkolnej niepełnoletniej córki. Został on jednak odrzucony, gdyż pracownik nie spełnił kryteriów wysokości dochodu przypadającego na członka rodziny. Zgodnie z wymogami regulaminu zfśs ?w sprawie aktualizowania danych do celów przyznawania świadczeń złożył oświadczenie, że jego żona zyskała zatrudnienie, co wpłynęło na status majątkowy rodziny. Pracodawca ?przyznał mu jednak 200 zł dopłaty ?ze środków bieżących. Świadczenie pieniężne wejdzie do podstawy wymiaru składek na ZUS, ale będzie zwolnione ?z podatku (działa tu limit 760 zł na rok). Fiskus uznaje bowiem klasowe wycieczki za jedną ze zorganizowanych form wypoczynku (interpretacja indywidualna ministra finansów z 30 listopada 2010 r., DD3/033/159/CRS/10/PK-966).

Sporządzając wrześniową listę płac, należy pamiętać, aby od dochodu ?i podatku nie odliczać odpowiednio składek na ubezpieczenia społeczne ?i zdrowotne w części ustalonej od kwoty świadczenia zwolnionej z podatku. Tak wynika z art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b i art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. b updof.

Jeśli wynagrodzenie pracownika wynosi 2800 zł (kup 111,25 zł, złożony PIT-2), to rozliczenie przedstawia się następująco:

- składki społeczne od pracownika: (2800 zł + 200 zł) x 13,71 proc. = 411,30 zł

- podstawa składki zdrowotnej:

3000 zł – 411,30 zł = 2588,70 zł

- składka zdrowotna do ZUS:

2588,70 zł x 9 proc. = 232,98 zł

- podstawa opodatkowania:

2800 zł – (2800 zł x 13,71 proc.) = 2416,12 zł – 111,25 zł = 2304,87 zł; ?po zaokrągleniu 2305 zł

- zaliczka na podatek dochodowy:

(2305 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 368,57 zł

- składka zdrowotna do odliczenia ?od podatku:

(2800 zł – 13,71 proc.) x 7,75 proc. ?= 187,25 zł

- zaliczka na podatek do zapłaty do US:

368,57 zł – 187,25 zł = 181,32 zł; ?po zaokrągleniu 181 zł

- do wypłaty:

3000 zł – (411,30 zł + 232,98 zł + 181 zł) = 2174,72 zł.